اگر کودکی را می‌شناسید که در درک آنچه مردم می‌گویند مشکل دارد، ممکن است شما اصطلاح اختلال پردازش شنوایی (APD) یا بدشنوایی را در این موارد شنیده باشید. این یک مشکل برای تشخیص اصوات در گفتار است.
چالش‌های به وجود آمده در این اختلال، مربوط به شنوایی نیست. این افراد صداهایی را که دیگران هنگام صحبت کردن تولید می‌کنند، می‌شنوند؛ اما در پردازش و ایجاد حس این اصوات در مغز مشکل دارند. اختلال پردازش شنوایی، همچنین به هوش فرد مربوط نمی‌شود. کودکانی که این اختلال را دارند به اندازه افراد دیگر باهوش هستند. آن‌ها فقط با یک گروه خاص از مهارت‌ها در چالش هستند.
پردازش شنوایی چیست؟
پردازش شنوایی اصطلاحی است که برای توصیف آنچه هنگامی‌که مغز شما صداهای اطراف شما را تشخیص می‌دهد و تفسیر می‌کند اتفاق می‌افتد. انسان وقتی می‌شنود که انرژی که ما آن را به عنوان صدا تشخیص می‌دهیم، از راه گوش هدایت می‌شوند و به اطلاعات الکتریکی تبدیل می‌شود که توسط مغز قابل تفسیر است. بخش “اختلال” که در مورد اختلال پردازش شنوایی بکار برده می‌شود، به معنای تأثیر منفی بر پردازش یا تفسیر اطلاعات است.
کودکان مبتلا به اختلال در پردازش شنیداری (APD) معمولاً تفاوت‌های ظریفی را بین اصوات در کلمات تشخیص نمی‌دهند، حتی اگر خود صداها بلند و واضح باشند. به عنوان مثال، ممکن است سؤال “به من بگو که شباهت یک صندلی و یک نیمکت در چیست” برای کودک مبتلا به APD مانند “بگو که شباهت یک نیمکت و یک صندلی در چیست” به نظر برسد. حتی چنین کودکی می‌تواند این جمله را این‌گونه درک کند: “به من بگو بندری (کلمه را اشتباهی شنیده) و پاکت چه شباهتی به هم دارند.” این نوع مشکلات احتمالاً هنگامی بروز می‌کند که فرد مبتلابه اختلال پردازش شنیداری در یک محیط پر سروصدا یا وقتی که به اطلاعات پیچیده‌ای گوش می‌دهد، باشد.
اختلال APD با نام‌های زیادی همراه است. گاهی اوقات به آن اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) گفته می‌شود. نام‌های رایج دیگر عبارت‌اند از: مشکل درک شنوایی، نقص در درک شنوایی، اختلال عملکرد شنوایی مرکزی، ناشنوایی مرکزی و به‌اصطلاح ” زبان پریشی شنیداری یا واژه کَری”.
چهار مهارت پردازش شنوایی وجود دارد که افراد مبتلابه اختلال پردازش شنیداری ممکن است با آن‌ها دست‌وپنجه نرم کنند:
- تمیز شنیداری: توجه، مقایسه و تمایز بین اصوات جداگانه
- تشخیص شکل از زمینه شنیداری: تمرکز روی صداهای مهم در یک محیط پر سروصدا
- حافظه شنیداری: یادآوری آنچه شما شنیده‌اید، بلافاصله یا در آینده
- توالی شنیداری: درک و یادآوری ترتیب صداها و کلمات
چه عواملی باعث مشکلاتی در پردازش شنوایی می‌شود؟
هنوز مطمئن نیستیم. ارتباطات انسانی به گرفتن اطلاعات ادراکی پیچیده از دنیای خارج از طریق حواس، مانند شنیدن و تفسیر آن اطلاعات به روشی معنا متکی است. ارتباطات انسانی همچنین به توانایی‌های ذهنی خاصی مانند توجه و حافظه نیز نیاز دارد. دانشمندان هنوز دقیقاً نمی‌دانند که چگونه تمام این فرایندها کار می‌کنند و برهم‌کنش دارند یا چگونه منجر به اختلالات ارتباطی می‌شوند. حتی اگر به نظر می‌رسد فرزند شما “به‌طور عادی می‌شنود”، ممکن است در استفاده از این صداها برای گفتار و زبان مشکل داشته باشد.
علت اختلال در پردازش شنیداری اغلب ناشناخته است. در کودکان، دشواری پردازش شنوایی ممکن است با شرایطی از قبیل خوانش پریشی (اختلال در توانایی خواندن)، اختلال توجه، اوتیسم، اختلال طیف اوتیسم، اختلال خاصی در زبان، اختلال رشد فراگیر و یا تأخیر در رشد همراه باشد. گاهی اوقات این اصطلاح برای کودکانی که اختلال شنوایی یا زبانی ندارند، اما مشکلاتی در یادگیری دارند، به کار می‌رود.
علائم این اختلال چیست؟
کودکانی که مشکل پردازش شنوایی دارند، معمولاً دارای شنوایی و هوش طبیعی هستند. بااین‌وجود، مشاهده می‌شود که آن‌ها نیز:
- در توجه و به خاطر سپردن اطلاعاتی که به‌صورت شفاهی ارائه می‌شود، مشکل دارند
- در انجام دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای مشکل دارند
- مهارت گوش دادن ضعیفی دارند
- به زمان بیشتری برای پردازش اطلاعات نیاز دارند
- عملکرد تحصیلی سطح پایینی دارند
- مشکلات رفتاری دارند
- مشکلاتی در زبان دارند (به عنوان مثال، توالی‌های هجا را اشتباه می‌گیرند و در گسترش دایره واژگان و درک زبان مشکل دارند)
- در خواندن، درک مطلب، هجی کردن و دایره لغات مشکل دارند
این اختلال چگونه تشخیص داده می‌شود؟
والدین، معلم یا پرستار مراقب کودک ممکن است اولین کسی باشد که متوجه علائم اختلال در پردازش شنوایی کودک می‌شود؛ بنابراین بهتر است با معلم فرزندتان در مورد عملکرد او مدرسه یا پیش دبستانی صحبت کنید. بسیاری از متخصصان و کارشناسان بهداشتی نیز می‌توانند اختلال در پردازش شنوایی را در کودک شما تشخیص دهند. ممکن است نیاز به مشاهده و بررسی‌های مداوم با متخصصان مربوطه باشد.
بخش عمده‌ای از کارهایی که توسط این متخصصان انجام می‌شود این است که مشکلات دیگر را رد می‌کنند. پزشک متخصص اطفال یا پزشک خانواده می‌تواند در رد برخی بیماری‌های احتمالی که می‌تواند مواردی از همین علائم را داشته باشند، کمک کند. او همچنین رشد و تکامل کودک را اندازه‌گیری می‌کند. اگر بیماری یا اختلال مربوط به شنوایی وجود داشته باشد، ممکن است به شما توصیه کند تا به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
برای تعیین اینکه فرزند شما مشکل عملکرد شنوایی دارد یا خیر، ارزیابی سنجش شنوایی ضروری است. متخصص شنوایی سنجی آزمایش‌هایی را ارائه می‌دهد که می‌تواند آرام‌ترین صداها و کلماتی را که یک فرد می‌تواند بشنود را تعیین کند و آزمایش‌های دیگری روی کودک انجام می‌دهد تا نشان دهند که فرد چگونه می‌توانند صداها را در کلمات و جملات تشخیص دهد. به‌طور مثال، در یکی از این تست‌ها، متخصص شنوایی سنجی از کودکتان می‌خواهد تا به طور همزمان به اعداد یا کلمات مختلفی که در گوش راست و گوش چپ خوانده می‌شوند، گوش دهد. یکی دیگر از کارهای متداول در شنوایی‌سنجی این است که دو جمله را در یک زمان به کودک می‌گویند، در حالی که یکی بلندتر از دیگری است. متخصص شنوایی‌سنجی تلاش می‌کند تا مشکل پردازش شنیداری را شناسایی کند.
یک آسیب‌شناس زبانی – گفتاری می‌تواند بفهمد که فرد زبان را تا چه حدی خوب می‌فهمد و از آن استفاده می‌کند. یک متخصص بهداشت روان می‌تواند در مورد چالش‌های شناختی و رفتاری که ممکن است در برخی موارد به مشکلات کمک کند، اطلاعاتی به شما بدهد، یا ممکن است وی پیشنهاد‌هایی داشته باشد که مفید باشد. از آنجا که متخصص شنوایی می‌تواند به مشکلات عملکردی شنوایی و پردازش کمک کند و آسیب‌شناس گفتار زبان روی مشکلات زبان تمرکز دارد و ممکن است این افراد به‌عنوان یک تیم با فرزند شما کار کنند. همه این متخصصان به دنبال ارائه بهترین نتیجه برای هر کودک هستند.
درمان اختلال در پردازش شنیداری کودکان
هنوز هم تحقیقات زیادی برای درک مشکلات APD، اختلالات مرتبط با آن و بهترین مداخله برای هر کودک یا فرد بزرگسال لازم است. چندین راهکار برای کمک به کودکانی که دچار اختلال پردازش شنوایی هستند، وجود دارد. برخی از این موارد در بیرون قابل دسترس هستند اما کاملاً مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. هر راهکار انتخاب‌شده باید تحت هدایت تیمی از متخصصان استفاده شود و باید اثربخشی آن راهکار ارزیابی شود.
محققان در حال حاضر رویکردهای متنوعی در مورد درمان دارند. چندین استراتژی که ممکن است درباره آن‌ها با شما صحبت کنند عبارت‌اند از:
تربیت شنیداری در کودکان
دستگاه‌های تربیت شنیداری، دستگاه‌های الکترونیکی هستند که به فرد اجازه می‌دهند توجه خود را روی یک اسپیکر متمرکز کرده و تداخل نویز زمینه را کاهش می‌دهد. از این دستگاه‌ها اغلب در کلاس‌های درس استفاده می‌شود که در آن معلم برای انتقال صدا میکروفون دارد و کودک برای دریافت صدا از هدست استفاده می‌کند. کودکانی که سمعک می‌پوشند می‌توانند علاوه بر دستگاه تربیت شنیداری از سمعکشان نیز استفاده کنند.
تمرینات
تمریناتی برای بهبود مهارت‌های زبان سازی می‌تواند توانایی یادگیری کلمات جدید و پایه‌ی زبان کودک را افزایش دهد.
تربیت حافظه‌ی شنیداری
تقویت حافظه شنیداری، روشی است که باعث می‌شود اطلاعات دقیق و جزء به‌جز را به اطلاعاتی کلی‌تر و بیسیک تر کاهش یابد و این روش ممکن است کمک خوبی به فرد کند. همچنین، تکنیک‌های غیرکلاسی برای تمرینات شنوایی می‌تواند توسط معلمان و درمانگران برای رفع مشکلات خاص مورداستفاده قرار گیرد.
آموزش یکپارچگی (تلفیق) شنیداری
آموزش یکپارچگی یا تلفیق شنیداری (Auditory integration training) ممکن است توسط پزشکان به عنوان راهی برای بازتوانی سیستم شنوایی و کاهش اعوجاج شنوایی به کار گرفته شود. اگرچه، تاکنون تحقیقات صورت گرفته، مزایای این درمان را اثبات نکرده است.
تغییراتی در خانه یا مدرسه
مراقب شرایط اصوات و آکوستیک فضا باشید و اینکه چگونه می‌تواند بر توانایی شنیدن شما تأثیر بگذارد. اتاق‌هایی که دارای سطوح سخت هستند باعث ایجاد اکو و بازگشت صدا می‌شوند، بنابراین اتاق‌هایی با فرش و مبلمان نرم بهتر هستند. رادیو یا تلویزیون را خاموش و از دستگاه‌های پر سروصدا مانند فن‌ها دوری کنید.
اگر فرزند شما در شنیدن مشکل دارد، با کارکنان مدرسه در مورد تغییراتی صحبت کنید که ممکن است به کودک کمک کند، مانند نشستن در کنار معلم، استفاده از وسایل دیداری و کاهش نویز زمینه. فرزند شما می‌تواند در مدرسه از یک گیرنده رادیویی یا یک اسپیکر بر روی میز خود که به‌صورت بی‌سیم به یک میکروفون کوچکی متصل است که معلم آن را کنار دهانش قرار داده، استفاده کند. از طرف دیگر، یک سیستم بلندگو در کلاس که به میکروفون معلم متصل است، ممکن است به کودک شما کمک کند تا صدای معلم خود را بالاتر از هرگونه نویز پس زمینه‌ای بشنود.
طبق برنامه آموزش ویژه، مدارسی هستند که می‌توانند حمایت بیشتری را برای این دسته از دانش آموزان در کلاس درس داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، این دانش آموزان را در میز جلویی کلاس و به دور از صداهایی که موجب حواس‌پرتی‌شان شود، می‌نشانند. یا ممکن است آن‌ها به‌جای گفتارها دستورالعمل کتبی دریافت کنند. این نوع پشتیبانی‌ها می‌توانند در محل کار نیز مفید باشند.
کمک دیگران
ممکن است بهتر باشد که درباره‌ی مشکلات شنوایی فرزندتان با دیگران صحبت کنید و به آن‌ها بگویید که چه کاری می‌توانند انجام دهند تا به کودک شما کمک کنند تا واضح‌تر بشنود.
از آن‌ها بخواهید که:
- توجه کودک را به خود معطوف کنید و قبل از صحبت با او در صورتش نگاه کنند.
- به وضوح و با سرعت عادی صحبت کنند (خیلی سریع یا خیلی کند نباشد)
- در گفته‌های خود تأکید داشته باشند تا نکات کلیدی پیام را برجسته کنند
- در صورت لزوم پیام را تکرار کنند
راهکارهای دیگری که ممکن است هنگام صحبت با کودکان مبتلا به بیماری اختلال پردازش شنیداری بسیار مفید باشند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- هنگام صحبت با آن‌ها، دهان خود را نپوشانید
- هنگام صحبت کردن از جملات طولانی استفاده نکنید
- از تصاویر برای کمک به آن‌ها در درک منظورتان استفاده کنید.
