اوتیسم کودکان: درمان غیر دارویی (فیزیوتراپی و کاردرمانی) اتیسم

اختلال طیف اوتیسم(ASD) اصطلاحی گسترده است که از آن برای توصیف گروهی از اختلالات رشد عصبی استفاده می‌شود. از مشخصه‌های این اختلالات می‌توان به مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی اشاره کرد. افراد مبتلا به اوتیسم اغلب علایق یا الگوهای رفتاری محدود، تکراری و کلیشه‌ای از خود بروز می‌دهند. اوتیسم فارغ از نژاد، فرهنگ یا پیشینه اقتصادی در بین افراد سراسر جهان یافت می‌شود. طبق مراکز مدیریت و پیشگیری از بیماری‌ها، اوتیسم در مردان بیشتر از زنان و  با نسبت ۴ به ۱ شیوع دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد میزان ابتلای افراد به اوتیسم در جامعه جهانی رو به افزایش است. برخی از منابع دلیل این افزایش را به عوامل محیطی نسبت می‌دهند. با این حال، متخصصان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا میزان ابتلا به اوتیسم افزایش یافته یا میزان شناسایی این بیماری بیشتر شده است. مؤثرترین شیوه‌ی درمان این بیماری شامل مداخلات رفتاری زود هنگام و فشرده است. هرچه زودتر کودک در این برنامه‌ها ثبت نام کند، چشم انداز آنها بهتر خواهد شد. به یاد داشته باشید که اوتیسم یک بیماری پیچیده است لذا شخص مبتلا به آن زمان زیادی لازم دارد تا بتواند یک برنامه مناسب خود را پیدا کند.

چه عواملی باعث اوتیسم در کودکان می‌شود؟ 

علت دقیق بیماری اوتیسم ناشناخته است. جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که این بیماری یک علت به خصوص و مشخصی ندارد. برخی از عواملی که احتمال ابتلا به اوتیسم را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

• ابتلای یکی از اعضای درجه اول خانواده به اوتیسم
• جهش ژنتیکی
• سندرم X شکننده و سایر اختلالات ژنتیکی
• فرزند دار شدن افراد مسن
• کم وزن بودن نوزاد به هنگام تولد
• عدم تعادل متابولیک
• قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سموم محیطی
• سابقه ابتلا به عفونت‌های ویروسی
• مصرف داروهای والپروئیک اسید یا تالیدومید (تالومید) در دوران بارداری

هم ژنتیک و هم محیط زندگی می‌توانند در مبتلا شدن فرد به اوتیسم نقش داشته باشند. منابع متعددی از جمله منابع قدیمی و جدید به این نتیجه دست یافته‌اند که اوتیسم نمی‌تواند ناشی از واکسن باشد.

علائم اوتیسم چیست؟  

معمولاً علائم اوتیسم در اوایل کودکی، بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی مشهود است. با این حال، گاهی ممکن است که علائم آن زودتر یا دیرتر از این زمان ظاهر شود. از جمله علائم اولیه اوتیسم می‌توان به تاخیر قابل توجه در باز کردن زبان یا برقراری روابط اجتماعی اشاره کرد. به طور کلی علائم اوتیسم به دو دسته تقسیم  می‌شوند: اول، مشکلات مربوط به برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی و دوم، الگوهای رفتاری یا فعالیتی محدود و یا تکراری.

مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی شامل موارد زیر است:

• مسائل مربوط به ارتباطات ، از جمله مشکلات مربوط به بیان احساسات، علایق یا دنبال کردن گفتگوها و بحث‌ها.
• مسائل مربوط به ارتباطات غیرکلامی، مانند مشکل در حفظ ارتباط چشمی یا درک صحیح زبان بدن.
• مشکل داشتن در برقراری و حفظ روابط با دیگران.

الگوهای رفتاری یا فعالیت‌های محدود یا تکراری شامل موارد زیر است:

• حرکات رفتاری یا الگوهای گفتاری تکراری
• پیروی سفت و سخت از کارهای روزمره یا رفتارهای خاص
• افزایش یا کاهش حساسیت نسبت به اطلاعات حسی خاص از محیط اطراف خود مانند نشان دادن واکنش منفی به صدای خاص.
• علایق یا دغدغه‌های ثابت

برای تشخیص اوتیسم فرد در هرکدام از این گروه‌ها ارزیابی می‌شود و شدت علائم وی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

برای تشخیص این که آیا فرد اوتیسم دارد یا نه باید هر سه علائم موجود در گروه اول و حداقل دو علامت از گروه دوم را داشته باشد.

بیماری اوتیسم چه تاثیری بر روی زندگی کودک می‌گذارد؟

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به همان نقاط عطف رشدی مانند همسن و سالان خود نرسند و یا ممکن است مهارت‌های اجتماعی یا کلامی که داشتند را از دست دهند.

به عنوان مثال، ممکن است که یک کودک دو ساله سالم و بدون اوتیسم به بازی‌های ساده علاقه از خود نشان دهد. همچنین ممکن است که یک کودک ۴ ساله و بدون اوتیسم از فعالیت در کنار سایر کودکان لذت ببرد. از طرفی دیگر، معمولا کودک مبتلا به اوتیسم در برقراری تعامل با دیگران مشکل دارد یا در کل از برقراری ارتباط با دیگران بیزار است.

همچنین ممکن است که کودکان مبتلا به اوتیسم درگیر انجام رفتارهای تکراری شوند، بدخواب داشته باشند یا به اجبار خوراکی‌ها و مواد غیرغذایی بخورند. علاوه بر این، معمولا رشد و پیشرفت کردن در محیط‌های بدون ساختار یا روال مداوم برای آنها دشوار باشد.

اگر فرزند شما مبتلا به اوتیسم است شاید لازم باشد که با معلم‌های وی همکاری نزدیکی داشته باشید تا به موفقیت فرزندتان در کلاس درس کمک کنید. امروزه منابع آموزشی بسیاری برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم و ​​همچنین عزیزانشان موجود است.

می‌توان از طریق انجمن غیرانتفاعی و ملی اوتیسم به گروه‌های حامی بیماران اوتیسم نیز مراجعه کرد. این سازمان‌ها و انجمن‌ها ابزارهای هدفمندی را برای والدین، ​​خواهر و برادر، پدربزرگ و مادربزرگ و دوستان کودکان مبتلا به اوتیسم فراهم می‌کند.

تاثیر اوتیسم بر دختران چیست؟‌

به دلیل این که اوتیسم بیشتر در جنس مذکر رخ می‌دهد لذا غالبا به آن بعنوان یک بیماری مردانه نگاه می‌شود. در واقع، میزان ابتلای پسران به اوتیسم در مقایسه با دختران حدود ۴ برابر بیشتر است. با این حال، این بدان معنی نیست که اوتیسم اصلا در دختران اتفاق نمی‌افتد. در حقیقت، مراکز مدیریت و پیشگیری از بیماری‌ها برآورد می‌کنند که ۰.۶۶ درصد دختران، یا از هر ۱۵۲دختر حدود ۱ نفر به اوتیسم مبتلا است. اوتیسم حتی ممکن است در زنان متفاوت باشد.

امروزه در مقایسه با دهه‌های اخیر، افراد زودتر و بیشتر مورد آزمایش‌های مربوط به بیماری اوتیسم قرار می‌گیرند. همین امر باعث شده است که تعداد پسران و دختران مبتلا به اوتیسم بیشتر گزارش شده باشد.

اوتیسم چه تاثیری بر روی زندگی بزرگسالان دارد؟ 

خانواده‌هایی که یکی از عزیزان آنها مبتلا به اوتیسم است ممکن است نگران این باشند که زندگی یک فرد بالغ مبتلا به اوتیسم چه شکلی می‌شود. تعداد کمی از بزرگسالان مبتلا به اوتیسم می‌توانند به طور مستقل زندگی  یا کار کنند. با این حال، بسیاری از بزرگسالان مبتلا به این بیماری به کمک یا مداخله مداوم دیگران در طول زندگی خود نیاز دارند.

آشنایی با روشهای درمانی زودهنگام می‌تواند منجر به استقلال بیشتر و کیفیت بهتر زندگی در فرد شود. گاهی اوقات پیش می‌آید که تشخیص اوتیسم در فرد تا دیر وقت صورت نگیرد دلیل آن هم تا حدودی ناشی از عدم آگاهی قبلی پزشکان است. اگر احتمال می‌دهید که به اوتیسم بزرگسالان مبتلا باشید به دنبال راه چاره باشید چرا که هنوز هم برای تشخیص آن زیاد دیر نشده است.

چرا آگاهی از اوتیسم مهم است؟

آگاهی از اوتیسم همچنین نیاز به همدلی و درک این مسئله دارد که  اوتیسم در افراد مختلف متفاوت است. گاهی ممکن است که مصرف برخی از داروها و بکارگیری روش‌های درمانی خاص در برخی از افراد موثر واقع شود و در برخی دیگر هیچگونه پیشرفتی به همراه نداشته باشد. علاوه بر این، والدین و اطرافیان کودک نیز می‌توانند در مورد بهترین راه برای حمایت از کودک مبتلا به اوتیسم نظرات متفاوتی داشته باشند. درک بیماری اوتیسم و ​​افرادی که در این طیف قرار دارند صرفا با داشتن آگاهی در مورد آن شروع می‌شود اما تنها به اینجا ختم نمی‌شود.

از چه غربالگر‌ هایی برای تشخیص اوتیسم استفاده می‌شود؟ 

تشخیص اوتیسم شامل چندین غربالگری، آزمایش‌های ژنتیکی و ارزیابی‌های مختلف است.

غربالگری رشد 

پزشکان توصیه می‌کنند که همه کودکان در سنین ۱۸ و ۲۴ ماهگی تحت غربالگری اوتیسم قرار بگیرند. به کمک غربالگری می‌توان اوتیسم را در همان مراحل ابتدایی در کودکان تشخیص داده و آنها را تحت درمان قرار داد.

چک لیست ویرایش شده مربوط به اوتیسم در کودکان نوپا (M-CHAT) یک ابزار غربالگری رایج است که در بسیاری از مطب‌های پزشک اطفال استفاده می‌شود. این چک لیست شامل ۲۳ سوال است که بایستی توسط والدین کودک پر شود. پس از آن، پزشک متخصص اطفال می‌تواند از روی پاسخ‌های داده شده جهت شناسایی کودکانی که احتمال ابتلا به  اوتیسم را دارند، استفاده کند.

توجه به این نکته ضروری است که غربالگری تشخیص اوتیسم نیست. کودکانی که جواب غربالگری آنها مثبت است لزوماً به اوتیسم مبتلا نیستند. علاوه بر این، بعضی‌اوقات پیش می‌آید که غربالگری قادر به شناسایی کودک مبتلا به اوتیسم نیست.

سایر غربالگری‌ها و آزمایش‌های مربوط به اوتیسم

گاهی پزشک کودک برای تشخیص دقیق اوتیسم ترکیبی از آزمایشات زیر را توصیه می‌کند:

• آزمایش DNA برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی
• ارزیابی رفتاری
• تست‌های دیداری و شنیداری برای اطمینان از نبود هرگونه مشکل در بینایی و شنوایی که به اوتیسم مربوط نمی‌شود.
• غربالگری کاردرمانی
• پرسشنامه‌های تکاملی، مانند برنامه مشاهده تشخیصی اوتیسم (ADOS)

معمولا تشخیص‌ اوتیسم توسط تیمی از متخصصان انجام می‌شود. این تیم ممکن است شامل روانشناسان کودک، کاردرمانگرها یا آسیب‌ شناسان گفتار و زبان باشد.

اوتیسم چگونه درمان می‌شود؟

اوتیسم هیچ درمانی ندارد اما می‌توان به کمک یکسری روشهای درمانی و ملاحظات پزشکی باعث بهبود احساس یا کاهش علائم در فرد شد. اکثر روش‌های درمانی اوتیسم شامل موارد زیر می‌باشد:

• رفتار درمانی
• بازی درمانی
• کاردرمانی
• فیزیوتراپی
• گفتار درمانی

ماساژ، استفاده از پتو و لباس‌های وزن‌دار و تکنیک‌های مراقبه نیز ممکن است باعث ایجاد حس آرامش بخش در فرد شود. با این حال، نتایج حاصل از رویکردهای درمانی اوتیسم در بین افراد متفاوت است.گاهی ممکن است که بکارگیری این روش‌ها در برخی از افراد بخوبی موثر باشد ولی در برخی دیگر اصلا کارگر واقع نشود.

درمان‌های جایگزین  

درمان‌های جایگزین برای مدیریت اوتیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مصرف ویتامین‌هایی با دوز بالا
• شلات درمانی که شامل فلزات درخشان بدن است.
• درمان با اکسیژن هایپربار (اکسیژن درمانی پرفشار)
• ملاتونین برای رفع مشکلات خواب

تحقیقات در مورد درمان‌های جایگزین مختلف است و برخی از این شیوه‌های درمانی می‌توانند خطرناک باشند. قبل از استفاده از هر کدام از این روش‌ها والدین و اطرافیان کودک باید هزینه‌های تحقیق و مالی را در برابر هر گونه مزایای احتمالی بسنجند.

آیا رژیم غذایی می‌تواند بر اوتیسم تأثیر بگذارد؟

تاکنون هیچ رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به اوتیسم طراحی نشده است. با این وجود، برخی از حامیان اوتیسم در حال بررسی ایجاد تغییرات در رژیم غذایی به عنوان روشی برای کمک به حداقل رساندن مسائل رفتاری و افزایش کیفیت کلی زندگی فرد هستند. اساس رژیم غذایی اوتیسم اجتناب از مواد افزودنی مصنوعی است. این موارد شامل مواد نگهدارنده، رنگ‌‌دهنده‌ها و شیرین کننده‌ها است.

از طرفی دیگر، رژیم غذایی اوتیسم بیشتر بر روی روی مصرف مواد غذایی زیر تمرکز دارد:

• میوه و سبزیجات تازه
• مرغ پوست کنده
• ماهی
• چربی اشباع نشده
• مقدار زیادی آب

علاوه بر این، برخی از طرفداران اوتیسم مصرف یک رژیم بدون گلوتن را نیز تأیید می‌کنند. پروتئین گلوتن در گندم، جو و سایر غلات یافت می‌شود.

این طرفداران معتقدند که گلوتن باعث ایجاد التهاب و عوارض جانبی بدن در افراد خاص مبتلا به اوتیسم می‌شود. با این حال‌، تحقیقات علمی در مورد رابطه اوتیسم، گلوتن و پروتئینی به نام کازئین بی‌نتیجه است.

برخی مطالعات و شواهد نشان می‌دهند که رژیم غذایی می‌تواند به بهبود علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی که وضعیتی شبیه به اوتیسم کمک کند.

درمان اوتیسم با ورزش  

گاهی انجام برخی از ورزش‌های خاص می‌تواند در کاهش حس ناکامی و ارتقاء بهزیستی کلی در کودکان مبتلا به اوتیسم نقش داشته باشد. انجام هر نوع ورزشی که کودک شما از آن لذت می‌برد می‌تواند در درمان اوتیسم مفید باشد. پیاده‌روی و تفریح در شهربازی هر دو از جمله فعالیت‌های ایده‌آل برای کودکان مبتلا به اوتیسم هستند.

شنا و رفتن در آب می‌تواند هم ورزش و هم یک بازی حسی باشد. انجام بازی‌های حسی می‌توانند به افراد مبتلا به اوتیسم که در پردازش سیگنال‌های ارسالی از جانب حواسشان مشکل دارند کمک کند. بعضی‌اوقات ممکن است که انجام ورزش‌های تماسی برای کودکان مبتلا به اوتیسم دشوار باشد. بجای آن می‌توانید کودک را ترغیب کنید تا شکل‌های دیگری از تمرینات چالش برانگیز اما در عین حال تقویت کننده را انجام دهد. با در نظر گرفتن این نکات می‌توانید از ورزش‌های مربوط به بازو، حرکت پرش ستاره و سایر تمرین‌های مربوط به کودکان اوتیسمی شروع کنید.

چه تفاوتی بین اوتیسم و ​​اختلال کم توجهی بیش فعالی وجود دارد؟

گاهی‌اوقات اوتیسم و اختلال کم توجهی بیش فعالی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند.کودکانی که به اختلال کم توجهی بیش فعالی مبتلا هستند، به طور مداوم مشکلاتی در زمینه بیقراری، تمرکز و حفظ ارتباط چشمی با دیگران دارند. این علائم در برخی افراد مبتلا به اوتیسم نیز مشاهده می‌شود.

علیرغم برخی شباهت‌هایی که بین این دو وجود دارد اما اختلال کم توجهی بیش فعالی به عنوان یک بیماری اختلال طیف در نظر گرفته نمی‌شود. تفاوت عمده بین این دو در این است که افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی تمایل زیادی به کسب مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی ندارند. اگر چنانچه فکر می‌کنید فرزند شما علائم بیش فعالی دارد، در مورد خصوص انجام آزمایش اختلال کم توجهی بیش فعالی با پزشک خود صحبت کنید. برای اطمینان از درمان صحیح، تشخیص صحیح ضروری است. همچنین گاهی ممکن است که فرد به هردوی این بیماری‌ها مبتلا باشد.