درمان لکنت زبان در کودکان: درمان اختلال در قدرت تکلم کودک با گفتار درمانی

لکنت زبان اختلالی است که بر روی صحبت کردن یا روانی کلام تاثیر می‌گذارد. لکنت زبان در دوران کودکی شروع می‌‌شود و در تمام طول زندگی، فرد را درگیر می‌نماید. این اختلال با انواع خاصی از ویژگی‌ها توصیه می‌شود که عبارت است از قطع شدن کلام و عدم روانی کلام در تولید صداها که بر روی ارتباطات فرد تاثیر می‌گذارد. اکثر افراد گاهی اوقات دچار عدم روانی کلام می‌شوند با این حال این مشکل خفیف است و اغلب باعث بروز اختلال نخواهد شد.

اختلال تکلم و حرف زدن در کودکان

اختلال تکلم به وضعیتی گفته می‌‌شود که مهارت زبانی کودک با سرعت پایینی تکامل پیدا می‌‌کند و سرعت تکامل آن نشان دهنده طبیعی بودن الگوی کلام نیست. زبان به صورت یک مجموعه از علائم و نشانه‌ها توصیه می‌شود که معمولاً شامل کلمات و صداها است که از آنها برای برقراری ارتباط و بیان عقاید و نظرات استفاده می‌شود. زبان از دو بخش ساخته شده است که عبارت است از زبان پذیرشی که شامل درک حالت بدن و زبان و کلمات است و زبان بیانگر که شامل استفاده از حالت بدن و کلمات و نوشتار برای برقراری ارتباط از زبان است. واحدهای سازنده متعددی ساخته شده است که عبارتند از مورفولوژی که به معنای نحوه ساختن فعل برای نشان دادن برخی موارد از قبیل مفرد یا جمع بودن یا زمان حال و گذشته است، سمنتیک چه بر معانی کلمات دلالت دارد، سینتکس که به نحوه قرار دادن کلمات در کنار هم برای به وجود آوردن جملات گرامری و با معنا اشاره دارد، پراسودی به طول و ریتم و استرس صدای تولید شده اشاره می‌کند، واژگان که به معنای کلماتی است که هر کودکی بلد است و از آن استفاده می‌کند، پراگمتیک که به معنای قواعد زبان و نحوه استفاده از زبان و برقراری ارتباط با یکدیگر است. لکنت زبان یکی از اختلالات زبان محسوب می‌شود.

 انواع لکنت زبان در کودکان چیست؟ 

لکنت زبان یکی از مشکلات شایع زبان است که در آن روانی کلام از بین می‌رود و کودکی که لکنت دارد به تکرار صداها و سیلاب و کلمات می‌پردازد و مدت زیادی طول می‌کشد تا آنها را تکرار کند. لکنت زبان با تکرار کلمات در هنگام یادگیری برای صحبت کردن تفاوت دارد. لکنت زبان باعث می‌شود که برقراری ارتباط با دیگران برای کودک دشوار باشد. انواع مختلفی از لکنت زبان وجود دارد که به شرح زیر می‌باشند:

• لکنت زبان تکاملی شایع ‌ترین نوع لکنت در کودکان است و معمولاً زمانی به وجود می‌‌آید که کودک بین سنین ۲ و ۵ سالگی قرار دارد و زمانی ایجاد می‌‌شود که مهارت کلامی و زبانی کودک به طور طبیعی و آن طور که انتظار می‌رود پیشرفت نخواهد کرد.
• لکنت زبان نورولوژیکی پس از سکته مغزی یا ضربه مغزی به وجود می‌‌آید و زمانی ایجاد می‌شود که در فرآیند ارسال سیگنال‌ها بین مغز و اعصاب و عضلاتی که در صحبت کردن نقش دارند اختلال ایجاد می‌‌شود.
• لکنت زبان در برخی موارد که خیلی شایع نیست به علت یک ضربه عاطفی به وجود می‌‌آید و می‌‌تواند در کنار مشکلات مرتبط با فکر کردن یا دلیل آوری ایجاد شود.

 ویژگی‌های بارز لکنت زبان چیست؟ 

 ویژگی‌های بارز لکنت زبان به شرح زیر می‌باشد:

• تکرار صداها، یک بخش از کلمات یا کل کلمه
• کشیدن صداها، بروز مشکل در بیان کلمه که در این حالت زبان در وضعیتی قرار می‌گیرد که چند ثانیه طول می‌کشد تا کلمه مورد نظر را بیان کند و کودک پس از کمی تلاش می‌تواند کلمه مورد نظر را به طور کامل بیان کند.
• استفاده از برخی صداها یا کلمات از قبیل ‘ام، خب، مثل’ که کودک عمداً از آن استفاده می‌کنند تا بتواند برای بیان کلمه مورد نظر خود آماده شود.
• مکث کردن به مدت طولانی
• ناامیدی به علت تلاش زیاد برای صحبت کردن
• علائم و نشانه‌های ثانویه از قبیل چشمک زدن، حالات خاص صورت یا تکان دادن پاها در هنگام تلاش برای بیان کردن کلمات

 علائم لکنت زبان کودک چیست؟ 

 کودکانی که دچار لکنت زبان هستند معمولا با برخی مشکلات شایع مواجه می‌‌شوند که همیشه به وجود نمی‌آید. این مشکلات به شرح زیر می‌باشد:

• در اکثر کودکان لکنت معمولاً در هنگام انجام یک مجموعه از فعالیت‌ها در منزل و مدرسه و در محیط باز به وجود می‌آید. در برخی از کودکان لکنت زبان فقط در برخی موقعیت‌های خاص ایجاد می‌شود از قبیل صحبت کردن با تلفن یا صحبت کردن در مقابل جمع
• لکنت زبان می‌تواند به صورت خفیف تا بسیار شدید به وجود بیاید. تاثیرات لکنت زبان بر همه کودکان یکسان نیست به نحوی که لکنت زبان خفیف در یک کودک باعث اضطراب و ناامیدی شدید می‌‌شود ولی لکنت شدید در یک کودک دیگر هیچ گونه تاثیری بر روی او ندارد.
• کودک از موقعیت‌هایی که باعث می‌شود لکن چون بدتر شود اجتناب می‌کند یا هر کاری می‌کند که از کلماتی استفاده نماید که برای بیان کردن آنها کمتر دچار لکنت می‌شود.
• کودک برای جلوگیری از لکنت مجددا کلمات و جملات خود را بیان می‌کند گاهی اوقات وانمود می‌کند که آن کلمه را فراموش کرده است و سکوت می‌کند.
• لکنت زبان با تاثیرات بسیار زیادی بر روی اعتماد به نفس کودک همراه است و برای مهارت‌های اجتماعی و نحوه برقراری ارتباط با دیگران تاثیر خواهد گذاشت.
• کودکان مدرسه ای اغلب در هنگام خواندن مطالب با صدای بلند صحبت کردن در مقابل دوستان خود خجالت می‌کشند.
• به تاخیر افتادن زبان و اختلال زبان
• اختلال در تلفظ کلمات

 چرا برای درمان لکنت زبان کودک باید به پزشک مراجعه کرد؟ 

تشخیص لکنت زبان به تنهایی کار گشا نیست زیرا در این حالت فقط یک دروازه به سمت شما گشوده شده است که می‌گوید کودک شما به کمک نیاز دارد و شما باید به او کمک کنید و به جمع آوری اطلاعات لازم بپردازید. کمک کردن به کودک شامل موارد زیر می‌باشد:

• درخواست کمک از پزشک و مراجعه به او
• بررسی مهم‌ترین چالش‌های عملکردی که پدر و مادر و معلم و دوستان و پرستار کودک با آن مواجه هستند.
• مشخص کردن حوزه‌های خاصی که کودک در آنها مشکل دارد.
• بررسی ظرفیت محیط اطراف کودک برای پوشش دادن نیازهای او

 در صورتی که لکنت زبان کودک درمان نشود با مشکلات زیر مواجه خواهد شد:

• یادگیری صحبت کردن، واضح صحبت کردن و روانی
• کلام اعتماد به نفس و عزت نفس در مواردی که کودک متوجه می‌‌شود همان مهارت‌هایی که دوستانش دارند را ندارد.
• قلدری سایرین در مواردی که از مشکل کودک اطلاع پیدا می‌کنند.
• انزوای اجتماعی به علت عدم حضور در جمع دوستان و موقعیت‌های اجتماعی که بر روی توانایی کودک برای ایجاد روابط دوستانه و حفظ آنها تاثیر می‌گذارد.
• استرس و اضطراب در محیط‌های مختلف که با تاثیرات منفی بر عملکرد آموزشی کودک همراه است.
• ارتباطات اجتماعی از قبیل تماس چشمی‌، حفظ فاصله مناسب در هنگام صحبت کردن با دیگران و به نوبت صحبت کردن
• محدود بودن دانش زبانی و ناتوانی در واضح بیان کردن منظور خود

 تشخیص لکنت زبان برای کودکان چه معنایی دارد؟ 

 از فرآیند تشخیص برای معین کردن یک مجموعه از علائم و نشانه‌ها استفاده می‌شود که کودک تجربه می‌کند. این امر در موارد زیر کمک کننده است:

• سایر مشکلاتی که به صورت همزمان به وجود می‌‌آیند.
• تجویز کردن داروهای مناسب مشخص کردن روش‌های درمانی موثر و کمک کننده از قبیل دارو درمانی و کاردرمانی و گفتار درمانی و روان درمانی
• مداخلات پزشکی و مشخص کردن نتایج حاصل از درمان
• کارهایی که می‌توان برای کمک به کودک انجام داد

 تشخیص لکنت زبان به کودک و پدر و مادر و معلم و پزشک و پرستار او برای موارد زیر کمک می‌کند:

• دسترسی به اطلاعات لازم در خصوص علائم و نشانه‌های او
• مشخص کردن چالش‌هایی که کودک با آنها مواجه است و توضیح آنها برای همه افرادی که با کودک در ارتباط هستند
• تفسیر کردن برخی رفتارهای خاص و یافتن یک راه حل مناسب
• کسب اطلاعات لازم درباره آنچه که می‌‌توان برای کمک به کودک خود انجام داد
• مشخص کردن زمان و نحوه کمک به کودک
• دسترسی به خدمات و مراکز کمک کننده

 طرز برخورد با کودک دچار لکنت در مدرسه و یا خانه 

 برخی از استراتژی‌های کمک کننده که به کودک مبتلا به لکنت زبان در مدرسه و پیش دبستانی و منزل کمک می‌کنند به شرح زیر می‌باشد:

• به کودک زمان و فضای کافی برای آنچه که می‌خواهد بگوید را بدهید.
• به او اطمینان خاطر بدهید که به اندازه کافی به او فرصت می‌‌دهید تا آنچه که می‌‌خواهد بگوید را بیان کند.
• کاهش فعالیت و صداهای محیط منزل در هنگام صحبت کردن کودک مثلاً خاموش کردن تلویزیون یا قطع کردن موسیقی
• گوش دادن به کودک هنگامی ‌که حرف می‌زند و توجه کامل به او
• اجتناب از اصلاح کردن جملات کودک یا توجه کردن به لکنت او
• اجتناب از قطع کردن صحبت کودک و تحمیل کردن نظر خود به او مبنی بر فکر کردن مجدد و تلاش برای درست بیان کردن جملات خود
• نشستن در کنار کودک و هم قد شدن با او هنگامی ‌که صحبت می‌کند و نشان دادن علاقه خود به صحبت‌های او و ایجاد ارتباط چشمی‌
• تحسین کردن کودک در هنگام روان صحبت کردن

 درمان لکنت زبان در کودکان با گفتار درمانی

گفتار درمانی و فعالیت‌هایی که به کودکان مبتلا به لکنت زبان کمک می‌کند به شرح زیر می‌باشند:

• برنامه لیدکامب یک روش مورد استفاده برای کودکان ۷ تا ۸ ساله است که بر مبنای حضور پدر و مادر قرار دارد و بر روی تقویت کلام و سیستم پاداش قرار دارد و باید پدر و مادر هر روز برای صحبت کردن با کودک خود وقت بگذارند.
• ارزیابی زبان و کلام به طور دقیق به بررسی نقاط قوت و ضعف کودک شما در تمامی‌ حوزه‌های ارتباطی از قبیل مهارت بازی و تعامل، توجه و گوش دادن، درک کردن کلمات و زبان، استفاده از کلمات و زبان، مهارت‌های اجتماعی، تلفظ و صحبت کردن تمرکز دارد.

 در کودکان بزرگ‌تر از گفتار درمانی بر روی موارد زیر تمرکز دارد:

• تکنیک‌های تنفس برای تولید صدا و با کمترین اضطراب
• کنترل نحوه صحبت کردن
• روانی کلام در سطوح مختلف زبان و در موقعیت‌های متفاوت
• درک لکنت زبان و کمک به کودک و خانواده رو برای درک آنچه که رخ می‌دهد و علت بروز آنها و بررسی تاثیرات لکنت بر روی عواطف کودک
• کاهش اضطراب و کمک به کودک برای کاهش استرس و اضطراب ناشی از لکنت زبان
• صحبت کردن با کارکنان مدرسه برای استفاده از استراتژی‌ها و اصول مناسب در محیط آموزشی
• ارزیابی زبان و کلام به طور دقیق به بررسی نقاط قوت و ضعف کودک شما در تمامی‌ حوزه‌های ارتباطی از قبیل مهارت بازی و تعامل، توجه و گوش دادن، درک کردن کلمات و زبان، استفاده از کلمات و زبان، مهارت‌های اجتماعی، تلفظ و صحبت کردن تمرکز دارد.