شیطنت و بازی گوشی زیاد کودکان: علت، نقش والدین و رفتار درمانی

در اکثر خانواده ها یکی از فرزندان به همه چیز علاقه دارد. این کودکان فقط بازیگوش هستند و معمولاً انرژی زیادی دارند. متأسفانه امروزه در جامعه به این کودکان ADD یا ADHD گفته میشود.

معمولاً 90 درصد از کودکانی که این وضعیت را دارند صرفاً پرانرژی هستند و والدین آنها نمیدانند چگونه یا نمیخواهند با انرژی اضافی آنها کنار بیایند. کودکانی که انرژی بیش از حدی دارند اگر فعالیت نداشته باشند کسل میشوند. همانطور که میدانید کسالت بیش از حد کودکان را دچار مشکل میکند. ما توصیه میکنیم در طول روز کودک را با فعالیت های مختلف سرگرم کنید.

چرا کودکان بد رفتاری میکنند؟

اگر والدین دلیل بد رفتاری فرزند خود را بدانند به احتمال زیاد وسیله ای را برای کاهش بد رفتاری او انتخاب میکنند اگر قابلمه در حال جوشیدن باشد بستن در قابلمه بهترین راه حل نیست بلکه برای حل این مشکل باید حرارات زیر قابلمه را کم یا خاموش کنید. اگر والدین بتوانند دلیل بد رفتاری کودک را برطرف کنند قطعاً در حل مشکلات رفتاری کودک موفق تر خواهند بود.

رفتار بد کودکان دلیل دارد و پدر و مادر میتوانند در برخی موارد نقش یک کاراگاه را بازی کنند. چرا فرزند من این کار را کرد؟ او میخواهد چه کار کند؟

اگر این رفتار به طور اتفاقی از کودک سر زده باشد یا اگر کودک نمیدانست که این رفتار پسندیده نیست پس کار او بد رفتاری محسوب نمیشود.  بدرفتاری به معنای نافرمانی عمدی در حد معمول است. بچه با فرض اینکه نه بیمار باشد و نه از نظر جسمی خسته باشد به دلایل مختلفی ممکن است بدرفتاری کند. در ادامه به چند دلیل بد رفتاری کودکان اشاره میکنیم:

کودک به خاطر رفتار نادرست خود پاداش گرفته است 

کودکان ممکن است بد رفتاری کنند چون برای این رفتار پاداش گرفته اند. هر کودکی نیاز به توجه دارد. گاهی اوقات تنها راهی که کودکان میتوانند توجه والدین پرمشغله خود را جلب کنند نافرمانی است. اگر والدین کودکان را به خاطر بد رفتاری مورد توجه قرار دهند رفتار اشتباه کودک بیشتر میشود. کودکانی که احساس میکنند نادیده گرفته شده اند برای جلب توجه والدین بد رفتاری میکنند حتی اگر این کار به معنای فریاد زدن، تمسخر یا کتک باشد. تنبیه پاداشی برای کودکانی است که به شدت نیاز به توجه دارند. به عنوان مثال یکی از کودکان اغلب برادر کوچکتر خود را میزند و نیشگون میگیرد. این کار باعث عصبانیت مادر و مراقبت از فرزند میشود. متأسفانه این پدر و مادر خسته وقت کمی برای گذراندن با فرزند بزرگتر خود دارند. آنها به ندرت با او بازی میکنند، برایش کتاب میخوانند یا برای نشستن و صحبت کردن با او وقت میگذارند. والدینی که به طور اتفاقی به رفتار نادرست کودک پاداش میدهند به کودک یاد میدهند که رفتار بد او نتیجه دارد. پیشگیری و راهنمایی بهتر از تنبیه کودکان برای بد رفتاری است.

کودکان از رفتار های والدینشان تقلید میکنند 

کودکان گاهی اوقات با تقلید رفتارهای والدین خود بد رفتاری میکنند. برای مثال یک کودک پیش دبستانی پرخاشگر، پدری داشت که از تنبیه بدنی استفاده میکرد. او پسرش را به خاطر همه چیز از گذاشتن یک اسباب بازی در اتاق نشیمن گرفته تا امتناع از انجام کاری کتک میزند. این کودک به ندرت یا شاید هرگز هیچ گونه نوازش یا تشویقی از طرف پدرش تجربه نکرده است. وقتی به مدرسه آمد به سادگی رفتارهای پدرش در درگیری را تقلید کرد. اگر کاری که با کسی انجام میدهد را دوست ندارد او را میزند. پدر این کودک با رفتارهای خود به او یاد داد که دیگران را آزار دهد. اگر کودکان به خاطر تقلید از رفتاری که از والدینشان یاد گرفته اند تنبیه شوند گیج و عصبانی میشوند. کودکان به والدین نیاز دارند تا به آنها یاد دهند چه کاری انجام  دهند. تغییر رفتار به عنوان الگوی بهتری برای کودکان یک استراتژی مهم انضباطی است.

کودکان قصد دارند امتحان کنند که آیا والدینشان قوانین را اجرا میکنند یا خیر 

گاهی اوقات کودکان با بدرفتاری قصد دارند والدین خود را امتحان کنند. کودکان ممکن است برای امتحان کردن واکنش والدین خود و بررسی مرزهای محدودیت های خود بد رفتاری کنند.

محدودیت برای والدین چقدر مهم است؟ آیا والدین سر حرفی که میزنند می ایستند؟ کودکان به والدینی احترام میگذارند که محدودیت های معقول اما قاطعانه و پاسخ های محکم و منصفانه دارند. والدینی که نسبت به تعیین محدودیت ها بی تفاوت هستند یا فرزندان خود را مجبور به پذیرفتن حرف غیر منصفانه میکنند احترامشان نزد کودک کم میشود.

کودک میخواهد خود و استقلال خود را نشان دهد

کودکان ممکن است بدرفتاری کنند تا خود و استقلال رو به رشد خود را نشان دهند. کودک نوپایی که از او خواسته میشود به رختخواب برود با صدای بلند در برابر در خواست والدین نه میگوید. مقاومت کودک به دو دلیل قابل توجه است. اول این کودک میخواهد به والدین بگوید که من مهم هستم. او با رفتارش نشان میدهد که حضور دارد. افکار و روش های خودش را دارد. دوم رفتار کودک نشان میدهد که او در رابطه با پدرش احساس امنیت میکند و از صحبت کردن نمیترسد.

گاهی اوقات یک کودک ساکت و مطیع که هرگز قوانین را زیر پا نمیگذارد نگران کننده تر است. انفعال میتواند یک ویژگی ذاتی باشد. اما برخی کودکان منفعل ممکن است تمایل به ایستادگی برای خود را از دست داده باشند یا شاید بیش از حد از قدرت بزرگسالان میترسند. متاسفانه برخی والدین به اشتباه معتقدند که کودک باید مطیع باشد و کودک سرکش و مطالبه گر را بد میدانند.

والدین میتوانند در عین حال که حس رو به رشد و اعتماد به نفس فرزندانشان را تحسین میکنند برای آنها محدویت هایی هم تعیین کنند. وقتی فرزندان در برابر این محدودیت ها مقاومت میکنند والدین باید در انتظارات خود تجدید نظر کنند. آنها ممکن است تصمیم بگیرند که محکم روی حرف خود بایستند یا متوجه شوند که محدودیت دیگر لازم نیست و باید آنها را تغییر دهند یا حذف کنند.

کودک میخواهد از خودش مراقبت کند 

کودکان گاهی اوقات برای محافظت از خود بدرفتاری میکنند. کودکان در صورت احساس خطر از خود دفاع میکنند، مگر اینکه آنقدر ترسیده باشند که نتوانند کاری کنند. کودک پیش دبستانی به همبازی ای که اسباب بازی اش را میگیرد ضربه میزند. دعوای دختر 8 ساله ای با هم کلاسی اش که او را احمق خطاب کرده است. یک نوجوان به سمت کسی که قصد دارد کت چرمی و گران قیمت او را بدزد حمله میکند. راهنمایی های مؤثر میتواند در آموزش مهارت هایی که به کودکان برای حل مشکلات و حفظ امنیت خود نیاز دارند مفید باشد.

کودک احساس بدی نسبت به خودش دارد

کودکان گاهی اوقات بدرفتاری میکنند چون نسبت به خود احساس بدی دارند. کودکان به نسبت آنچه فکر میکنند در مورد خودشان درست است، رفتار میکنند. بنابراین اگر کودک احساس کند احمق است ممکن است در مدرسه تلاشی برای داشتن رفتار خوب انجام ندهد. اگر کودک احساس کند دوست داشتنی نیست ممکن است با همسالان خود بدرفتاری کند. بچه ها اگر احساس کنند خوب نیستند بد رفتاری میکنند. والدینی که عزت نفس، امید، شجاعت و شفقت را در فرزندان خود پرورش میدهند نسبت به والدینی که عزت نفس کودک را تضعیف میکنند، کودکشان بد رفتاری کمتری خواهد داشت.

والدین باید با کودکان بد رفتار چکار کنند؟

شیطنت یک ویژگی ذاتی در کودکان است. به ندرت ممکن است با کودکی برخورد کنید که رفتاری ساکت و هوشیار داشته باشد. و اگرچه ما معتقدیم که باید از این شیطنت کاملاً لذت برد چون با افزایش سن این مرحله سپری میشود همچنین میدانیم که گاهی اوقات این شیطنت ها برای والدین بسیار چالش برانگیز و دشوار است. ما اغلب میبینیم که والدین از شیطنت و بی انضباطی کودکشان شکایت میکنند. اما باید بدانید که تنبیه و کتک زدن کودکان کار درستی نیست چون میتواند باعث خشمگین شدن کودک شود و آسیب زا باشد. با وجود اینکه برخورد با کودکان بازیگوش میتواند تا حد زیادی خسته کننده باشد اما استفاده از یک روش متقابل دوستانه و ثابت راه درستی برای آن است. در ادامه به چند نکته در مورد اینکه چگونه والدین میتوانند با فرزندان بازیگوش خود رفتار کنند و به آنها اجازه دهند بزرگسالانی منظم و خوش رفتار شوند اشاره میکنیم:

ایجاد محدودیت

والدین باید نیازها و خواسته های فرزندانشان را درک کنند. این کار به آنها کمک میکند تا بدانند چه کاری باید انجام دهد و چه کارهایی غیر ضروری است. با این حال کودکان در سنین پایین از نیازهای خود مطلع نیستند بنابراین هر چه به ذهنشان میرسد یا میبینند را میخواهند. فراهم کردن هر چیزی که آنها میخواهند از شما والدین خوبی نمیسازد بلکه کودک شما را به فرد عجیب و غریب تبدیل میکند که درنهایت خشمگین میشود. والدین وظیفه دارند که برای فرزندان کوچک تصمیم بگیرند و به آنها بفهمانند که به چه چیزی نیاز دارند و به چه چیزی نیاز ندارند.

شفاف و سازگار باشید

به عنوان والدین به طور طبیعی تغییرات رفتاری و روزهای بد خود را دارید که از محدودیت ها خارج میشوید. اما باید در مورد هر کاری که با فرزندتان انجام میدهید صبور و مهربان باشید. اگر یک لحظه بسیار مهربان و لحظه دیگر بسیار خشمگین باشید کودکتان گیج میشود. شما باید در تعیین حد و مرز ها برای فرزندتان شفاف و ثابت باشید برای مثال اگر تماشای بیش از حد کارتون ممنوع است بدون هیچ بهانه ای همیشه باید اینگونه باشد، حتی زمانی که شما کار شخصی دارید یا مهمان در خانه دارید. آنچه شما انجام میدهید و میگویید باید ثابت باشد و نباید دائماً تغییر کند.

کودک باید از پیامد رفتارش آگاه شود

وقتی به دلیل شیطنت کودک مشکلی پیش میاید سر او فریاد نزنید یا او را ناگهان تنبیه نکنید. ممکن است به خاطر رفتار ناشیانه یا بد او عصبانی شوید اما عصبانیت خود را به طور ناگهانی نشان ندهید. البته شیطنت همیشه قابل قبول نیست. اگر با دور انداختن چیزها، شکستن آنها یا آسیب رساندن به کسی از دست کودک عصبانی هستید اجازه دهید کودک با عواقب آن موقعیت روبرو شود و اوضاع را درست کند. بگذارید بداند رفتارش چه عواقبی خواهد داشت. دانستن عواقبت اعمال خود به آنها یاد میدهد که در قبال آن مسئول باشند. رفتار ظالمانه به هیچ وجه کمکی نمیکند و تنها کار که باید انجام دهید این است که به او بگویید که اعمالش چه عواقبی را برای خودش و دیگران به همراه خواهد داشت.

تسلیم بدخلقی های کودک نشوید

معمولاً کاری که بچه های بازیگوش برای رسیدن به خواسته خود انجام میدهند شروع به بدخلقی کردن است. هرگز تسلیم این رفتار نشوید.  کودک شما ممکن است بیش تر از 15 دقیقه بی وقفه گریه کند و شما از کارهای او خسته شده باشید. یا از افرادی که او را تماشا میکنند خجالت بکشید یا حتی دلتان به حال کودک بسوزد. هرچه که هست در رفتارهای کودکاتان افراط نکنید. این کار به فرزندتان اجازه میدهد که رفتارش را تکرار کند تا شما را رام کند یا به چیزی که میخواهد برسد. به یاد داشته باشید فریاد کودک نباید قوی تر از اراده شما باشد. مهمترین چیزی که باید به این کودکان بفهمانید این است که از رفتار او راضی نیستنید و به هیچ وجه قصد تشویق آن را ندارید.

به جای تنبیه به کودک آموزش دهید

انضباط مثبت همیشه مؤثر است. وقتی فرزندتان بد اخلاق میشود به جای تنبیه سعی کنید به او بیاموزید که نظم و انضباط چیست. رفتار اشتباه کودکان را اصلاح کنید و آنها را مجاب کنید که مسئولیت رفتارشان را بپذیرند. بگذارید بدانند که در موقعیت های خاص چگونه رفتار کنند و همیشه آنها را تشویق کنید که از انجام رفتارهای بد اجتناب کنند و دفعه بعد بهتر عمل کنند.

تفاوت بین ADHD و بد رفتاری طبیعی

بسیاری از کودکان ممکن است به دلایل مختلفی رفتار بدی داشته باشند، در کلاس درس یا در مقابل دوستانشان خودنمایی کنند، احساس ناراحتی داشته باشند یا بیش از حد خسته شوند. تفاوت بین بدرفتاری و ADHD در این است که کودکان مبتلا به ADHD علائمی مانند پرخاشگری و ناامیدی را در مدت زمان طولانی تری نشان میدهند و این ممکن است درنهایت منجر به مشکلاتی در توانایی کودک برای عملکرد در مدرسه، خانه و یا در ارتباط با دوستانش شود. والدین معمولاً در سنین 3 یا 4 سالگی متوجه مشکلاتی در رفتار فرزند خود  هم در خانه و هم در یک محیط اجتماعی مانند یک گروه بازی  می شوند. توجه به این نکته مهم است که ADHD تأثیری روی  هوش کودک ندارد اما مهارت های رشدی این کودکان ممکن است کندتر از کودکان عادی باشد.

علائم ADHD که باید مراقب آنها باشید:

• بی قراری
• اوقات تلخی
• خشم
• عدم تمرکز
• پرحرفی
• نترسیدن
• مشکل در نشستن برای مدت طولانی

سؤالات پرتکرار

دلیل بد رفتاری کودکان چیست؟

پزشکان چهار دلیل برای رفتار نادرست کودکان را شناسایی کرده اند: توجه زیادی، قدرت نادرست، انتقام گیری و تظاهر نامناسب.

چگونه کودکی که به حرف شما گوش نمیدهد را تربیت میکنید؟

موارد تنبیه کودکانی که به حرف گوش نمیدهند:

• قوانین و محدودیت های شفافی را تعیین کنید و مطمئن شوید که فرزندتان متوجه میشود. گاهی اوقات گوش ندان به دلیل درک نکردن این قضیه است.
• از پیامدهای منسجم و منطقی استفاده کنید.
• به احساسات فرزندتان توجه کنید و به جای عصبانیت، با مهربانی از او بپرسید که چه اتفاقی افتاده است.

آیا کودکان عمداً بد رفتاری میکنند؟

نوجوانان ممکن است برای اینکه به بزرگسالان نشان دهند که میتوانند خودشان فکر کنند سرکش شوند. آنها ممکن است عمداً قوانین را زیر پا بگذارند و سعی کنند به بزرگسالان نشان دهند که نمیتوان آنها را مجبور به انجام کارهایی کرد که نمیخواهند انجام دهند. به فرزندتان انتخاب های مناسب بدهید.

چگونه میتوانم رفتار فرزندم را بهبود بخشم؟

شما میتوانید رفتار کودک را با موارد زیر بهبود بخشید:

• به رفتارهای خوب آنها توجه کنید. درست مانند بزرگسالان برای کودکان خردسال هم ستایش و تعریف و تمجید لذت بخش است.
• استرس را با صبوری مدیریت کنید.
• برای کودک وقت بگذارید.
• با روال عادی کودک سازگار باشید.
• با فرزندتان ارتباط برقرار کنید.
• محیطی مثبت و شاد در خانه داشته باشید.

چگونه نسبت به فرزندم توجه مثبت داشته باشم؟

در اینجا به نحوه ی نشان دادن توجه مثبت اشاره میکنیم:

• به فرزندتان نگاه کنید و لبخند بزنید.
• به کاری که فرزندتان انجام میدهد علاقه نشان دهید. از فرزندتان بخواهید در صورت امکان درباره آن برای شما صحبت کند.
• وقتی فرزندتان با شما صحبت میکند با دقت و توجه به حرفهایش گوش دهید.
• برخی موقعیت های خانوادگی که میتوانید با هم به اشتراک بگذارید ا فراهم کنید.

چرا فرزند من نگرش منفی دارد؟

دلایل زیادی برای نگرش منفی یا بدبینانه وجود دارد که ممکن است در کنار علائم افسردگی یا اضطراب ظاهر شوند. منفی بودن ممکن است یک مکانیسم دفاعی در برابر یک موقعیت خاص باشد.

آیا ADHD باعث بدرفتاری میشود؟

کودکان مبتلا به ADHD اغلب مشکلات رفتاری دارند. آنها به سرعت عصبانی میشوند و از انجام کارهایی که نمیخواهند خودداری میکنند. بد رفتاری این کودکان عمدی نیست. مشکل این است که ADHD میتواند انجام کارهایی را که برایشان دشوار یا کسل کننده است را سخت کند.

شیطنت و بازی گوشی کودک ADHD است یا رفتار بد ؟

متاسفانه علائم ADHD معمولاً با مشکلات عاطفی یا انضباطی اشتباه گرفته میشود. در نتیجه کودکان مبتلا به ADHD ممکن است بی انگیزه یا به عناون یک بچه بد رفتار شناخته شوند. این درست نیست.

ADHD یک اختلا مغزی است و کودکان مبتلا به آن عمداً بد رفتاری نمیکنند.