فلج مغزی یا CP گروهی از اختلالات است که روی حرکت،عضلات و وضعیت بدنی اثر میگذارد که علت آن آسیب مغزی است و اغلب این آسیب قبل از تولد رخ میدهد. فلج مغزی خود را با حرکات ناقص، رفلکس های غیر طبیعی، سفتی اندام ها و تنه، وضعیت بدنی غیر طبیعی و حرکات غیر ارادی نشان میدهد. کاردرمانی فلج مغزی به بهبود وضعیت جسمی،شناختی، مهارت های اجتماعی، مهارت های حرکتی ظریف و وضعیت بدنی کودک کمک می کند.
فلج مغزی یا CP گروهی از اختلالات است که روی حرکت،عضلات و وضعیت بدنی اثر میگذارد که علت آن آسیب مغزی است و اغلب این آسیب قبل از تولد رخ میدهد. فلج مغزی خود را با حرکات ناقص، رفلکس های غیر طبیعی، سفتی اندام ها و تنه، وضعیت بدنی غیر طبیعی و حرکات غیر ارادی نشان میدهد. کاردرمانی فلج مغزی به بهبود وضعیت جسمی،شناختی، مهارت های اجتماعی، مهارت های حرکتی ظریف و وضعیت بدنی کودک کمک می کند.
مرکز توانبخشی روشا
مرکز توانبخشی روشا با کادری متخصص و یکپارچه، در حیطه کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی، گفتار درمانی و… خدمات متنوعی به کودکان مبتلا به اوتیسم ارائه میکن درمانی ویژه به صورت هفتگی اجرا میگردد. لازم است بدانید جهت نظارت دقیق بر روند کیفی برنامه درمان، در این مرکز هر ۳ ماه یکبار جلسات تیمی تشکیل شده و نتایج برنامههای پیشین مورد ارزیابی قرار میگیرند.
نشانی و اطلاعات تماس مرکز توانبخشی روشا
نشانی: تهران، خیابان آزادی، تقاطع بهبودی، روبروی مترو شادمان، جنب اداره پست، ساختمان فجر، پلاک 340 ، طبقه 4
تلفن تماس: 02166099693 – 02166062238
علائم فلج مغزی
به یقین علائم و نشانه های فلج مغزی بسیار متفاوت هستند. در ادامه به تعدادی از این مشکلات حرکتی که با فلج مغزی در ارتباط هستند اشاره می کنیم:
- داشتن عضلات سفت و اسپاستیک (رفلکس های اغراق آمیز)
- سفتی یا شلی بیش از حد (تنوع و تفاوت در تون عضلات)
- عضلاتی سفت اما با رفلکس های طبیعی
- ناهماهنگی و عدم تعادل عضلانی (آتاکسی)
- حرکات و لرزش غیرارادی
- حرکات کند
- علاقه به یک طرف بدن مانند رسیدن به چیزی یا کشیدن یک پا هنگام خزیدن
- تاخیر در رسیدن به نقاط عطف مهارت های حرکتی مانند چهار دست و پا رفتن
- دشواری در راه رفتن مانند راه رفتن با زانوهای ضربدری و راه رفتن به صورت خمیده و موارد دیگر
- اختلالات بلع و ریزش بیش از حد آب دهان
- مشکلات یادگیری
- مشکل در غذا خوردن یا مکیدن
- مشکل در مهارت های حرکتی ظریف مانند بستن دکمه ها
- تشنج
فراموش نکنید کل بدن می تواند در اثر فلج مغزی تحت تاثیر قرار بگیرد. گاهی هم ممکن است در درجه اول فقط به یک طرف بدن یا یک اندام آسیب بزند. اختلال مغزی که باعث فلج مغزی شده است، با گذشت زمان تغییر نمی کند و درنتیجه معمولاً با افزایش سن هم بدتر نمی شود.
به این ترتیب، با بزرگ تر شدن کودک ممکن است برخی از علائم در او ظاهر شوند. در صورت عدم درمان تهاجمی، مشکلات کوتاه شدن و سفتی عضلات در کودک هم ممکن است شدیدتر شوند. همچنین ممکن است ناهنجاری های مغزی مرتبط با فلج مغزی سایر مشکلات عصبی از جمله ناتوانی های فکری، بی اختیاری ادرار، مشکل در دیدن و شنیدن، مشکلات بهداشت روان و حتی بیماری های دهان و دندان را در پی داشته باشد.
دلایل بروز فلج مغزی
این اختلال در اثر متوقف شدن روند تکامل مغز یا صدمه دیدن آن ایجاد میشود و هرچند دلیل اصلی آن در بیشتر موارد مشخص نمیشود، در ادامه مهمترین عواملی که میتوانند منجر به فلج مغری شوند را بیان خواهیم کرد:
- وارد آمدن ضربه به سر نوزاد یا انسان بالغ در اثر سانحه یا تصادف
- ایجاد وقفه در خونرسانی به مغز در اثر سکته که علاوه بر افراد بزرگسال در جنین هم اتفاق می افتد
- اختناق هنگام زایمان که موجب نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد بر اثر بارداری و زایمان مشکل میشود
- ناهنجاری در تکامل مغز به دلیل جهشهای ژنتیکی یا دلایل وراثتی
- بیماریهای خاص یا عفونت بدن مادر در زمان بارداری که بر رشد مغزی جنین اثر میگذارند
- بروز التهاب در مغز و اطراف آن در دوره جنینی به دلیل عفونت
این اختلال در اثر متوقف شدن روند تکامل مغز یا صدمه دیدن آن ایجاد میشود و هرچند دلیل اصلی آن در بیشتر موارد مشخص نمیشود، در ادامه مهمترین عواملی که میتوانند منجر به فلج مغری شوند را بیان خواهیم کرد:
- وارد آمدن ضربه به سر نوزاد یا انسان بالغ در اثر سانحه یا تصادف
- ایجاد وقفه در خونرسانی به مغز در اثر سکته که علاوه بر افراد بزرگسال در جنین هم اتفاق می افتد
- اختناق هنگام زایمان که موجب نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد بر اثر بارداری و زایمان مشکل میشود
- ناهنجاری در تکامل مغز به دلیل جهشهای ژنتیکی یا دلایل وراثتی
- بیماریهای خاص یا عفونت بدن مادر در زمان بارداری که بر رشد مغزی جنین اثر میگذارند
- بروز التهاب در مغز و اطراف آن در دوره جنینی به دلیل عفونت
کودکان سی پی (CP) با چه مشکلاتی روبرو می شوند؟
مشکلات کودکان فلج مغزی ممکن است در زمینههای مختلفی شامل حرکت، تعامل اجتماعی، زبان و یادگیری مشاهده شوند. در زیر، برخی از مشکلات رایج کودکان فلج مغزی را بررسی میکنم:
- مشکلات حرکتی:کودکان فلج مغزی معمولاً دارای مشکلاتی در حرکت و کنترل عضلات بدن هستند. این موارد شامل ضعف عضلات، اختلال در تعادل و هماهنگی حرکتی، مشکل در کنترل حرکات دقیق مانند نوشتن یا برداشتن اشیاء است.
- مشکلات تعامل اجتماعی:کودکان فلج مغزی ممکن است در تعامل اجتماعی مشکل داشته باشند. آنها ممکن است دشواری در برقراری ارتباط چشمی، اظهار نظر و بیان احساسات داشته باشند. همچنین، درک نیازها و احساسات دیگران نیز از دیگر مشکلات آن ها است.
- مشکلات زبانی و یادگیری:برخی کودکان فلج مغزی ممکن است مشکلاتی در زمینه زبان و یادگیری داشته باشند. آنها ممکن است دیرتر شروع به صحبت کردن کنند، در تلفظ کلمات مشکل داشته باشند و همچنین مشکلاتی در فهم و استفاده از زبان نوشتاری را هم می توان عنوان نمود.
- مشکلات تغذیه و خوراکی:برخی کودکان فلج مغزی ممکن است مشکلاتی در زمینه تغذیه و خوراکی داشته باشند. آنها ممکن است در بلع و جویدن مشکل داشته باشند، ناقص بخورند و یا به کمک ویژه در مراقبت و تغذیه هم نیاز داشته باشند.
- مشکلات تمرکز و یادگیری:برخی کودکان فلج مغزی ممکن است مشکلاتی در زمینه تمرکز و یادگیری دارند. این مشکلات شامل دشواری در تمرکز بر وظایف، مشکلاتی در حل مسائل و یادگیری مفاهیم پیچیده است.
مهم است توجه داشته باشید که هر کودک فلج مغزی ممکن است علائم و مشکلات متفاوتی داشته باشد و همه این مشکلات در همه کودکان فلج مغزی مشاهده نشده است. همچنین، مشکلات کودکان فلج مغزی ممکن است درجه و شدت متفاوتی داشته و به مرور زمان تغییر کند. در صورتی که شما یا فرد دیگری نگران احتمال فلج مغزی باشید، مهم است با یک متخصص در حوزه توانبخشی اطفال و اختلالات عصبی مشورت کنید تا تشخیص و درمان صحیح ارائه شود. کاردرمانی فلج مغزی به صورت تخصصی می تواند بسیار موثر و کمک کننده عمل کند.
اهداف کاردرمانی کودکان فلج مغزی
این روش درمان اثرات بسیاری بر بهبود وضعیت و سطح کیفی زندگی روزمره بیمار دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
- بازیابی و افزایش حداکثری تواناییهای بیمار
- آموزش الگوی صحیح حرکتی
- بالارفتن سطح توجه و تمرکز و بهبود حافظه
- بهتر شدن پردازش حواس و یکپارچگی آنها
- افزایش درک محیطی
- بالارفتن قدرت عضلانی و جلوگیری از بدفرمی مفاصل
- آموزش انجام عکسالعملهای مناسب و حرکات تعادلی
- ایجاد حس هویت و بالابردن اعتماد به نفس
چه زمانی نیاز به کاردرمانی است؟
در صورت نیاز به کمک به هنگام انجام فعالیتهای روزمره و تکالیف، کاردرمانی برای کودکان مبتلا به فلج مغزی توصیه می شود. از آنجا که هر مورد فلج مغزی منحصر به فرد است ، متخصصان پزشکی یک سری آزمایشات و ارزیابی هایی را انجام می دهند که در زیر شرح داده شده است:
- تست مهارت های حرکتی – آزمایش برای تشخیص اینکه آیا فرد می تواند حرکات اندام هایی مانند بازوها ، پاها و هماهنگی مناسب بدن را کنترل کند.
- عملکرد شناختی – آزمایش فعالیت های مغزی که استدلال ، حافظه ، توجه ، زبان ، دستیابی به اطلاعات و موارد دیگر را شامل میشود.
- تست مهارت های رشدی –آزمایش برای تعیین سطح مهارت شناختی رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی.
کاردرمانی چه تاثیری در فلج مغزی دارد؟
کاردرمانی یکی از روشهای درمانی است که برای بهبود و بازگشت به کارکرد عادی بیماران با فلج مغزی استفاده میشود. این روش شامل ترکیب مجموعهای از تمرینها، روشهای ماساژ و تکنیکهای شناختی- رفتاری است که برای تقویت عضلات، بهبود حرکت و کارکرد اندامهای مختلف بدن و ارتقای کیفیت زندگی بیماران مورد استفاده قرار میگیرد. تاثیرات کاردرمانی در فلج مغزی عبارتند از:
- بهبود حرکت و قدرت عضلات: تمرینهای مختلف که در کاردرمانی استفاده میشوند، کمک به تقویت عضلات و بهبود حرکت اندامهای فلج شده میکند.
- ارتقای تعادل و کنترل حرکتی: تمرینهای تعادل و کنترل حرکتی که در کاردرمانی انجام میشود، به بهبود توانایی بیماران در حفظ تعادل و کنترل وضعیت بدنشان کمک میکند.
- بهبود وضعیت روانی: انجام کاردرمانی میتواند بهبود وضعیت روانی بیماران را نیز به همراه داشته باشد. افزایش حرکت، مهارتها و استقلالیت در فعالیتهای روزمره میتواند اثر مثبتی بر روان و اعتماد به نفس بیماران داشته باشد.
- کاهش درد: کاردرمانی میتواند در کاهش درد و مشکلات جسمانی مرتبط با فلج مغزی تأثیرگذار باشد.
- بهبود کیفیت زندگی: بهبود عملکرد و قدرت حرکتی، ارتقای استقلالیت و کاهش مشکلات جسمانی و روانی میتواند بهبود کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
کاردرمانی چگونه می تواند کمک کند؟
کاردرمانی برای افراد مبتلا به فلج مغزی که به دلیل محدودیتهای جسمی یا ذهنی در انجام وظایف یا برنامههای روزمره خود مشکل دارند، بهترین گزینه است.
کاردرمانی برای فلج مغزی می تواند به فرد کمک کند تا با بسیاری از علائم رایج مقابله کند، از جمله:
- فلج مغزی آتاکسیک
- عدم تعادل
- عدم هماهنگی
- لرزش و رعشه
- مشکل در حرکات دقیق
- فلج مغزی اسپاستیک
- سفتی عضلات
- حرکات تند
- فلج مغزی دیسکینتیک
- کنترل حرکت ضعیف
- مشکل در گرفتن
- وضعیت بدنی ضعیف
- مشکل در بلع یا غذا خوردن
- مشکلات حرف زدن
صرف نظر از شدت فلج مغزی، کاردرمانی می تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.
برای بسیاری از بیماران، کاردرمانی مجموعه ای از “ترفندهای زندگی” ساده است که به آنها کمک می کند کارهای روزمره را با سهولت بیشتری انجام دهند.برای سایر بیماران، کاردرمانی ممکن است بر استفاده از فناوری های کمکی و تجهیزات تطبیقی تمرکز کند.
مزایای کاردرمانی برای فلج مغزی
برای بسیاری از بیماران، کاردرمانی منجر به استقلالی می شود که شرایط آنها از آن جلوگیری می کرد. کودکانی که خدمات کاردرمانی دریافت میکنند میتوانند در اوایل زندگی یاد بگیرند که چگونه با محدودیتهای خود سازگار شوند، و این موضوع مزایای ماندگاری برای آنها دارد.
در کوتاه مدت، بیماران می آموزند که چگونه نیازهای اساسی خود مانند مسواک زدن، لباس پوشیدن و غذا خوردن را انجام دهند. سایر تمرینات می تواند کنترل بدن آنها را بهبود بخشد. کودکان مبتلا به فلج مغزی که در کاردرمانی شرکت می کنند، یاد می گیرند که چگونه در محیط خود دوام بیاورند و رشد کنند.
در درازمدت، کاردرمانی به افراد کمک میکند تا اعضای مولد و شادی در جامعه شوند. موانعی را که در غیر این صورت به سلامت جسمی، روانی و عاطفی فرد آسیب می رساند را از بین می برد و به فرد کمک می کند تا علایق و مسیرهای شغلی مختلف را کشف کند.