کورپوس کالوزوم یا پل مغزی سمت چپ مغز را به سمت راست آن متصل می‌کند. به هر طرف مغز یک نیمکره مغزی گفته می‌شود. این اتصال اجازه می‌دهد تا اطلاعات بین دو نیمکره مغزی عبور کرده و قابل جا به جایی باشد.
کورپوس کالوزوم کلمه لاتین “جسم سخت” ( tough body) می‌باشد. پل مغزی بزرگ‌ترین مسیر اتصالی در مغز است که از بیش از 200 میلیون فیبر عصبی تشکیل شده است. برخی اوقات فرد بدون پل مغزی متولد می‌شود. به این وضعیت عدم پیدایش یا تکامل کالبد پل مغزی گفته می‌شود و باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم جسمی و رفتاری می‌شود.
کورپوس کالوزوم یا پل مغزی چیست؟
کورپوس کالوزوم (قسمت قرمز مغز) مسیر ارتباطی است که نیمکره چپ مغز را به نیمکره راست مغز متصل می‌کند. هر طرف مغز حرکت و احساس را در نیمه مقابل بدن کنترل می‌کند. نیم کره‌ها همچنین اطلاعاتی مانند زبان را پردازش می‌کنند. بنابراین، هماهنگی بدنی و گرفتن اطلاعات پیچیده مستلزم همکاری هر دو طرف مغز است. کورپوس کالوزوم به عنوان اتصال دهنده عمل می‌کند. کورپوس کالوزوم در مرکز مغز قرار دارد، طول آن حدود 10 سانتیمتر (سانتی متر) است و شکلی مانند حرف “C” انگلیسی دارد.
به طور معمول ، کورپوس کالوزوم بین 12 تا 16 هفته پس از بارداری و در نزدیکی پایان سه ماهه اول بارداری در مغز شکل می‌گیرد. این رشد در تمام دوران کودکی ادامه خواهد یافت. رشد و تکامل پل مغزی معمولاً تا سن 12 سالگی کودک ادامه می‌یابد، و در این سن این رشد تقریباً به پایان می‌رسید. آن گاه در بزرگ‌سالی و در تمام طول عمر بدون تغییر باقی می‌ماند.
علائم آسیب پل مغزی
علائم آسیب پل مغزی ممکن است بسته به جنسیت، سن، و شدت آسیب، متفاوت باشد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. مشکلات حرکتی: این شامل ضعف عضلانی، ناتوانی در کنترل عضلات، کرختی و کندی حرکتی می‌شود.
2. مشکلات تعادل: کودک ممکن است مشکلاتی در تعادل خود تجربه کند. او ممکن است به دشواری بتواند تعادل خود را حفظ کند و احتمال سقوط داشته باشد.
3. مشکلات چشمی: مشکلاتی مانند نابینایی، تاری دید، دوبینی و مشکلات دیگر در دید ممکن است نشانه آسیب پل مغزی باشد.
4. مشکلات در گفتار: کودک ممکن است مشکلاتی در گفتار خود تجربه کند. این شامل دشواری در تلفظ کلمات، اختلال در جریان و روان‌گفتاری می‌شود.
5. دست و پای گرم یا سرد: تغییرات در دمای دست‌ها و پاهای کودک نیز ممکن است نشانه آسیب پل مغزی باشد.
6. مشکلات خواب: خواب آسان نشدن و خود بیداری ممکن است مرتبط با آسیب پل مغزی باشد.
به عنوان همیشه، در صورتی که به هرکدام از این علائم مشاهده شود، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و مشاوره و درمان متناسب با وضعیت کودک را دریافت کنید.
آسیب پل مغزی در کودکان چیست؟
آسیب پل مغزی در کودکان اصطلاحی است که به واقعیت خود آن در جراحی‌های مربوط به پل مغز بیان می‌گردد. پل مغز یک ساختار ضروری در مغز است که اطلاعات بین نواحی مختلف مغز را انتقال می‌دهد. فاصله زیاد بین نواحی مختلف مغز را پل مغز برپا می‌دارد و انتقال پیام‌های عصبی را فراهم می‌کند.
آسیب پل مغزی در کودکان ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد از جمله:
۱. تصادفات و ضربه به سر که منجر به آسیب ریزشی یا شدید پل مغز می‌شود.
۲. عفونت‌های مغزی که ممکن است به پل مغزی نیز آسیب برساند.
۳. بیماری‌های مغزی مانند تومورهای مغزی که می‌توانند پل مغز را فشار دهند و به آسیب آن منجر شوند.
علائم آسیب پل مغزی در کودکان می‌تواند شامل اختلال در تعادل، مشکل در حرکت و کنترل عضلات، ضعف عضلانی، مشکل در یادگیری و بهترین و مشکلات در گفتار باشد. بهترین روش برای تشخیص و درمان آسیب پل مغزی در کودکان مراجعه به پزشک و تیم متخصصی است که بتوانند تشخیص دقیق بگذارند و درمان مناسب را تجویز کنند.
مکان
به طور مستقیم ، کورپوس کالوزوم در زیر مغز و در خط میانی مغز قرار دارد. پل مغزی در شکاف اینترهمیسفریک (interhemispheric fissure) قرار دارد، که یک برآمدگی عمیق است که نیم کره‌های مغز را جدا می‌کند.
عملکرد
پل مغزی بزرگ‌ترین دسته فیبر در مغز است که حاوی نزدیک به 200 میلیون آکسون است. این ماده از فیبر ماده سفید تشکیل شده است که به عنوان فیبر کمیسیورال (commissural fibers) معروف است.پل مغزی در چندین کارکرد بدن نقش دارد از جمله:
- ارتباط بین نیمکره‌های مغز
- حرکت چشم و بینایی
- حفظ تعادل برانگیختگی و توجه
- محلی سازی لمسی
کورپوس کالوزوم با ترکیب نیمه های جداگانه میدان تصویری ما که تصاویر را به‌طور جداگانه در هر نیمکره پردازش می‌کند ، در بینایی نقش مهمی دارد. همچنین به ما این امکان را می‌دهد تا با اتصال قشر بینایی با مراکز زبان مغز ، اشیایی را که می‌بینیم شناسایی کنیم. علاوه بر این ، کورپوس کالوزوم اطلاعات لمسی (پردازش شده در لوب‌های پاریتال) را در بین نیمکره‌های مغز انتقال می‌دهد تا ما را قادر به پیدا کردن ناحیه لمس شده کند.
ساختار تشریحی
از قسمت قدامی (جلو) تا خلفی (پشت) ، پل مغزی می‌تواند به مناطقی با عناوین روستروم (rostrum)، گنو (genu)، تنه و اسپلنیوم (splenium) تقسیم شود. روستروم و گنو لوب‌های فرونتال چپ و راست مغز را به هم وصل می‌کنند. بدنه و اسپلنیوم نیمکره لوب‌های تمپورال و نیمکره لوب‌های اکسیپیتال را به هم متصل می‌کند.
روستروم
روستروم با پایانه های لامینا ادامه پیدا می‌کند و سطوح اوربیتال لوب‌های فرونتال را به هم متصل می‌کند. این قسمت شباهت زیادی به منقار پرنده دارد. به همین دلیل است که به آن روستروم یا شبه منقار می‌گویند.
گنو
گنو نتیجه رشد قسمت قدامی کورپوس کالوزوم است. قسمتی به نام “فورسپس مینور” فیبرهایی را از گنو ایجاد می‌کند و سطوح جانبی و میانی لوب‌های فرونتال را به هم متصل می‌کند.
تنه
بخش مرکزی و طولانی بدنه نامیده می‌شود و الیاف آن از طریق گسترش تاجی تا سطح نیمکره گسترش می‌یابد.
اسپلنیوم
فیبرهای ماژور فورسپس از اسپلنیوم ایجاد می‌شود و لوب‌های اکسیپیتال را به هم متصل می‌کند. این نواحی مخروطی شکل در قسمت خلفی از بین می‌روند. یک قسمت باریک بین اسپلنیوم و تنه به عنوان ایسموس معروف است.
تمام فیبرهای ماده سفید از بدنه یا تنه خارج می‌شوند در حالی که یکی از الیاف از اسپلنیوم خارج می‌شود اما در قسمت اصلی فورسپس موجود نیست که “tapetum” نام دارد. در امتداد لوب‌های تمپورال و قسمت بطن جانبی گسترش می‌یابد.
با این وجود بیشتر دو نوع اتصالات هموتوپیک و هتروتوپیک وجود دارد
- اتصالات هموتوپی نواحی مشابه سمت چپ مغز را با سمت راست متصل می‌کنند.
- اتصالات هتروتوپیک نواحی مختلف هر دو طرف نیمکره مغز را به هم متصل می‌کند.
علت آسیب به پل مغزی کودک
برخی از کودکانی ممکن است بدون پل مغزی متولد می‌شوند. این امر منجر به یک اختلال نادر شناخته شده به عنوان پدیده عدم تکامل پل مغزی (agenesis of the corpus callosum) می‌شود که تخمین زده می‌شود حدود 1 در 3000 نفر به آن مبتلا شود. گورپوس کالوزوم همچنین می‌تواند در اثر عوامل مختلف آسیب ببیند. ایجاد اختلال در ایجاد کورپوس کالوزوم می‌تواند بین هفته 5 و 16 بارداری اتفاق بیفتد.
در حالی که علت مشخصی وجود ندارد، عوامل احتمالی عبارتند از:
- عفونت‌های قبل از تولد یا ویروس هایی مانند روبلا یا سرخچه
- ناهنجاری‌های ژنتیکی مانند سندرم آندرمن یا آیکاردی
- بیماری‌های متابولیک سمی ، مانند سندرم الکل جنین (نوشیدن شدید الکل یا الکلیسم در دوران بارداری)
- شرایطی که مانع از رشد و تکامل پل مغزی می‌شود، مانند کیست در مغز
مشکلات مربوط به کالورپوس کالوزوم همچنین می‌تواند به دلیل یک اختلال ژنتیکی مغلوب باشد. این بدان معنی است که والدین می‌توانند حامل ژن باشند که باعث بروز این اختلال در نوزاد می‌شود ، اما خود این اختلال را ندارند.
کودکی با دو والد حامل 25 درصد احتمال دارد تا در تکامل پل مغزی خود مشکل داشته باشد. همچنین ، آنها 50 درصد شانس دارند که خودشان به عنوان یک حامل این بیماری ژنتیکی را به فرزندان خود انتقال دهند. هر دو جنس دختر و پسر به یک اندازه تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
با این حال، استفاده بیشتر از فناوری اسکن، مانند تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)، به معنای این است که در آینده تعداد بیشتری از کودکان ممکن است در آینده با این وضعیت تشخیص داده شوند.
اگرچه حضور پل مغزی برای بقا ضروری نیست، اما كسانی كه در تکامل آن مشكل دارند ، اغلب در پیشرفت خود از همسالان خود عقب می‌مانند. كودكان مبتلا به عدم تکامل کورپوس کالوزوم ممكن است كور، ناشنوا باشند، يا هرگز راه رفتن يا صحبت كردن را ياد نگيرند، در حالي كه ساير افراد بسيار پركار هستند.
“عملکرد بالا” اصطلاحی است که اغلب با اوتیسم همراه است. از آن استفاده می‌شود که فرد مبتلا به اوتیسم دارای مهارت‌های کلامی قوی و ضریب هوشی نامتناسب باشد.
اختلال در کورپوس کالوزوم به خودی خود یک بیماری یا شرایط پزشکی ویژه نیست. بسیاری از مبتلایان به بیماری عدم تکامل کورپوس کالوزوم، زندگی سالم را در پیش می‌گیرند. با این حال، همچنین می‌تواند منجر به مشکلات پزشکی مانند تشنج شود که نیاز به مداخله پزشکی دارد.
بیماری‌های مرتبط با کورپوس کالوزوم
تعدادی از بیماری‌های مرتبط با عدم تکامل کورپوس کالوزوم وجود دارد. عدم تکامل کورپوس کالوزوم ممکن است باعث ناهنجاری‌های دیگر مغز شود. این ناهنجاری‌ها شامل:
- وجود مایع در جمجمه ، معروف به هیدروسفالی
- ناهنجاری آرنولد-چیاری
- شکاف‌های عمیق در بافت مغز
- عدم تقسیم پیشانی مغز به لوب‌ها یا قسمت‌های معین
- اختلالات مهاجرت عصبی
سندرم‌های مرتبط با عدم تکامل کورپوس کالوزوم شامل موارد زیر است:
- آیکاردی
- آندرمن
- شاپیرو
- آکروکلوزال
- منسک
- مووات ویلسون
- FG
عدم تکامل کورپوس کالوزوم همچنین همراه با اسپینا بیفیدا اتفاق می‌افتد. شرایطی که به عنوان اسپینا بیفیدا شناخته می‌شود ، در شرایطی است که ستون فقرات به طور صحیح فیوز نگردد و نقصی را در کانال نخاعی باقی بگذارد.
علائم و تشخیص
عدم تکامل کورپوس کالوزوم معمولاً در 2 سال اول زندگی شخص تشخیص داده می‌شود. تشنج صرعی اغلب اولین علامت اختلال عملکرد مغز است. با این حال ، در موارد خفیف ، این اختلال ممکن است برای چند سال کشف نشده باشد. برای تأیید مشکلات مربوط به پل مغزی، اسکن مغزی لازم است. این آزمایشات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سونوگرافی قبل از تولد
- توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)
- اسکن ام آر آی
تحقیقات در مورد اختلالات کالوزال در حال انجام است. اما برخی از ویژگی‌های این اختلال با عدم تکامل کورپوس کلوزوم دارای اشتراک می‌باشد، اگرچه این بیماری‌ها از نظر افراد مختلف متفاوت است. این ویژگی‌ها می‌توانند به چهار دسته تقسیم شوند:
جسمی
خصوصیات جسمی یا مرتبط با سلامتی شما شامل موارد زیر است:
- اختلالات بینایی
- تن عضلانی کم
- مشکل در تغذیه
- ویژگی‌های غیر طبیعی سر و صورت
- تحمل زیاد در برابر درد
- داشتن مشکل در هنگام خواب
- تشنج
- اختلالات شنوایی
- اختلالات مغزی مزمن
مشکلات شناختی
ویژگی‌های شناختی عبارتند از:
- در خواندن بیان صورت یا تن صدا مشکل دارید
- مشکل در حل مسئله و کارهای پیچیده
- عدم توانایی در ارزیابی ریسک
- داشتن مشکل در درک مفاهیم انتزاعی
- داشتن مشکل درک طعنه‌های عامیانه
- درک احساسات دشوار است
- دادن اطلاعات غیر واقعی اما باور داشتن به درست بودن آنها
توسعه
مشخصات توسعه شامل:
- تأخیر در نقاط عطف تکاملی، مانند نشستن ، راه رفتن ، دوچرخه سواری
- تأخیر در گفتار و مسلط شدن به زبان
- دست و پا چلفتی بودن و هماهنگی ضعیف اعضای بدن
- تأخیر در آموزش
عدم توانایی در نگه داشتن دستشویی
اجتماعی و رفتاری
ویژگی‌های اجتماعی و رفتاری خاص شامل موارد زیر است:
- عدم بلوغ اجتماعی
- عدم آگاهی
- در درک نکات اجتماعی مشکل دارد
- داشتن مشکل در درک دیدگاه دیگران
- عدم توانایی برای حفظ توجه و تمرکز
بیش فعالی
- عدم ترس
- رفتار وسواسی یا اجباری
برای درمان آسیب پل مغزی در کودکان باید چه کارهایی انجام داد؟
در صورت تشخیص آسیب پل مغزی در کودکان، درمان و مداخله به شدت وابسته به نوع و شدت آسیب و اعتبارات پزشک خود است. اما برخی از روش‌های عمومی برای درمان آسیب پل مغزی در کودکان شامل موارد زیر می‌باشد:
1. فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات، افزایش تعادل، بهبود حرکت‌ها و کنترل عضلات می‌تواند بهبودی در شرایط حاصل از آسیب پل مغزی داشته باشد.
2. تراپی گفتاری: تراپی گفتاری ممکن است برای کودکان با مشکلات گفتاری ناشی از آسیب پل مغزی مفید باشد.
3. شربت‌ها و داروها: در برخی موارد، استفاده از شربت‌ها و داروهای خاص توسط پزشک معالج پنجه به هر دست می‌زند.
4. مداخلات جراحی: در موارد خاصی ممکن است نیاز به مداخلات جراحی برای درمان آسیب پل مغزی و بازسازی نقاط آسیب دیده باشد.
5. حمایت روانی: با توجه به آسیب پل مغزی، کودکان و خانواده آنها ممکن است نیاز به حمایت روانی و روان‌پزشکی داشته باشند.
در هر صورت، بهترین راه این است که به پزشک کودک مراجعه کرده، تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید. تجویزات و روش‌های درمانی باید با توجه به وضعیت خاص کودک شما تعیین شوند.
چشم انداز
اگر در طول رشد جنین ، کورپوس کالوزوم به درستی رشد نکرده باشد ، دوباره هرگز رشد نخواهد کرد. هیچ درمان مستقیمی برای عدم تکامل کورپوس کالوزوم وجود ندارد. علائم همان‌طور که رخ می‌دهد شناسایی می‌شوند و به طور بالقوه درمان می‌شوند.
برای بسیاری از شرایط پزشکی همراه با عدم تکامل کورپوس کالوزوم، مانند تشنج ، درمان وجود دارد. درمان و مشاوره همچنین می‌تواند به پیشرفت مهارت‌های زبانی و اجتماعی کمک کند. پزشک قادر خواهد بود کلیه گزینه‌های درمانی موجود در موارد فردی را تشریح کند.
