از اتاق‌های تاریک بعضاً به سنسوری روم یا اتاق‌های با نور سیاه UV یاد می‌شود. اتاق‌های تاریک می‌توانند برای انجام سنجش‌های بینایی و کمک به کاردرمانگران برای درک میزان توانایی بینایی بیماران بسیار مفید باشند. همچنین می‌توان از آن‌ها برای توسعه پردازش بصری، مهارت‌های ردیابی و هماهنگی دست و چشم استفاده کرد. افزایش سطح پاداش می‌تواند کاربران را به یادگیری و تعامل ترغیب کند.
اتاق‌های تاریک باید به رنگ تیره رنگ‌آمیزی شوند، معمولاً به جای رنگ سیاه از رنگ آبی بسیار تیره استفاده می‌شود. در این اتاق محصولات متضاد UV و رنگ سفید در اتاق در زیر نور ماورا بنفش می‌درخشند و تضادهای شدیدی ایجاد می‌کنند.
اتاق تاریک (سنسوری روم) برای اختلال یکپارچگی حسی
مغز انسان برای تولید و تنظیم پاسخ به تجربیات حسی بدن- مواردی که لمس می‌کنیم، می‌بینیم، بو می‌کنیم، می‌چشیم و می‌شنویم- طراحی شده است. این ارتباط بین مغز و رفتار ما “یکپارچگی حسی” نامیده می‌شود. برای اکثر افراد، این یک قسمت عادی و طبیعی نادیده گرفته شده از تجربه روزانه است. اما برای یک فرد مبتلا به اختلال رشد، از جمله اوتیسم، نحوه پردازش این تجربیات توسط مغز می‌تواند منبع اصلی پریشانی و ناراحتی باشد.
در برخی موارد، مغز ممکن است بیش از حد به این محرک‌های حسی واکنش نشان دهد. در مواقع دیگر، ممکن است واکنش کافی نشان ندهد. تجربیات حسی فرد فراتر از پنج حس اساسی است و می‌تواند برخی از واکنش‌های حسی عمیق‌تر را تحریک کند، معروف به سیستم‌های حسی لمسی، دهلیزی و حس عمقی.
“لمسی” به تجربه لمس، از جمله بافت، تشخیص دمای گرم و سرد، رطوبت و درد اشاره دارد. “دهلیز” سیستم حسی است که تعادل و حرکت را کنترل می‌کند، از جمله پردازش شنوایی و رشد بینایی- به عنوان مثال، بینایی و صدا. سیستم سوم- “احساس عمقی”- شامل تمام ماهیچه‌ها و مفاصل است، به این معنی که بر عملکردهای مختلف بدن از جمله نیاز به استفاده از دستشویی و احساس گرسنگی تأثیر می‌گذارد.
ناتوانی در تنظیم برخی محرک‌های حسی از هر یک یا همه این سیستم‌ها را “اختلال پردازش حسی” می‌نامند. در بسیاری از موارد، می‌تواند باعث انواع رفتارهای منفی مانند رفتار بد، درگیری، بهم ریختگی، بی‌تابی، لرزش یا تکان دادن دست و همچنین مشکلات پردازش و توسعه اطلاعات شود.
یکی از روش‌های محبوب و روزمره درمان و غلبه بر مشکلات حسی، استفاده از اتاق تاریک (سنسوری روم) است. این فضاهای “ایمن” به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فشار را از افراد دچار مشکلات حسی برداشته و افراد با انواع مسائل حسی روبرو می‌شوند به گونه‌ای که در نهایت به آن‌ها کمک می‌کند تا از عهده تجارب به ظاهر عادی برآیند.
اتاق تاریک (سنسوری روم) چیست؟
اتاق تاریک (سنسوری روم) فضایی است که برای کمک به فردی با مشکلات حسی طراحی شده است تا بتواند واکنش‌های منفی مغز خود را در برابر محرک‌های خارجی با ایجاد مهارت‌های مقابله‌ای برای این تجارب تنظیم کند. در بعضی موارد، ممکن است یک اتاق کامل باشد، یا به سادگی می‌تواند فضایی باشد که در گوشه‌ای از اتاق بزرگ‌تر کنار گذاشته شده است. محتویات و طراحی یک اتاق یا فضای حسی باید متناسب با نیازهای هر فرد باشد زیرا هر فرد با مشکلات حسی شدید با محرک‌های مختلف روبرو خواهد شد و در هنگام یادگیری برای کنار آمدن با دنیای اطراف خود، نیازهای مختلفی دارد.
این فضاهای امن که به عنوان “اتاق چند حسی” نیز شناخته می‌شوند، از دهه ۱۹۷۰ مورد استفاده قرار گرفته‌اند، اما اکنون که از هر ۵۹ کودک یک نفر مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده می‌شود، نیاز به آن‌ها بیش از هر زمان دیگری است. مفاهیم پشت یک اتاق تاریک سال‌هاست توسط متخصصین کار درمانی (OT) استفاده می‌شود، اما مزایای یک اتاق تاریک بسیار زیاد است به طوری که افراد بیشتری در خانه‌ها یا مدارس خود آن‌ها را ایجاد می‌کنند.
ایجاد یک محیط چند حسی در خانه یا مدرسه می‌تواند راهی ایده‌آل برای ادامه مزایای کار درمانی در خانه باشد. همچنین به کودک شما امکان دسترسی مداوم‌تر به همان روش‌های درمانی و تسکین دهنده را می‌دهد. کودک شما می‌تواند به جای انتظار برای قرار ملاقات، به راحتی به اتاق دیگری از خانه خود یا سالن در مدرسه برود تا از مزایای آن بهره‌مند شود.
در حالی که بسیاری از افراد با استفاده از اتاق‌های حسی (اتاق تاریک در مجهزترین کلینیک کاردرمانی در خیابان آزادی) برای افراد در طیف اوتیسم آشنا هستند، همچنین می‌توان از آن برای افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، فلج مغزی و سندرم داون و همچنین برای افراد مبتلا به انواع چالش‌های رشدی در زمینه ارتباطات، حرکت و تعادل و مهارت‌های اجتماعی استفاده کرد.
مزایای بازی حسی چیست؟
هنگامی که فردی با اوتیسم یا چالش رشد دیگری به اتاق تاریک دسترسی دارد، می‌تواند مزایای مختلفی را تجربه کند. با این حال، این مزایا برای هر فرد متفاوت خواهد بود زیرا هر فرد حساسیت‌ها و روش‌های مختلفی برای واکنش به آن‌ها دارد. به هرحال حتی اگر افراد به روش‌های منحصر به فردی اتاق‌های تاریک را تجربه کنند، هنوز هم مزایای مختلفی را برای کودکان و بزرگسالان در هر سنی فراهم می‌کنند.
موارد زیر از مزایای اتاق تاریک در مجهزترین کلینیک کار درمانی می‌باشد:
جلوه‌های آرام بخش
واکنش‌های منفی نسبت به تجربیات حسی می‌تواند باعث ناراحتی کودکان و بزرگسالان شود. وقتی آن‌ها آشفته می‌شوند، وقت گذراندن در یک اتاق کم نور و آرام که می‌توانند در آن تنها باشند و احساسات خود را کترل کنند، یک مزیت بزرگ است. یک اتاق تاریک ممکن است حاوی یک دستگاه صدای سفید، یک پخش کننده آروماتراپی یا انواع دیگر موارد آرام‌بخش باشد که برای کمک به افراد در کنترل دوباره احساسات خود طراحی شده است.
تحریک
در برخی موارد، کودک شما ممکن است به تحریک حسی اضافی برای تشویق احساس آگاهی و سلامتی نیاز داشته باشد. برای این افراد، یک فضای حسی ممکن است شامل اسباب‌بازی‌ها یا وسایلی باشد که به طور خاص طراحی شده‌اند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از حواس خود بیشتر آگاه شوند و نحوه کار آن‌ها را در دنیای اطراف خود کشف کنند.
معاشرت
در حالی که برخی از افراد ممکن است از استفاده از اتاق تاریک به تنهایی بهره‌مند شوند، اتاق‌های تاریک همچنین می‌توانند مکان‌هایی را برای تمرین تعامل با دیگران فراهم کنند. این امر به ویژه در مورد یک اتاق تاریک که در محیط مدرسه استفاده می‌شود، صدق می‌کند. در این موارد، ایده ایجاد یک فضای ایمن و بدون استرس است که به کودکان امکان حرکت و اکتشاف با هم را می‌دهد، به ویژه در اتاق‌هایی که می‌توانند با آگاهی بیشتر از نحوه حرکت بدن خود و کنترل این حرکات وقتی اطرافشان افراد دیگر هستند، تمرین کنند.
تمرکز بهبود یافته
افراد مبتلا به اوتیسم، اختلال کم‌توجهی، بیش فعالی یا سایر اختلالات رشد اغلب حواس پرت می‌شوند و آن‌ها تلاش می‌کنند تا به آنچه در اطرافشان می‌گذرد توجه کنند. یک اتاق تاریک می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا آگاهی از محیط اطراف خود را افزایش دهند و یاد بگیرند که با شرایط واقعی زندگی که نیاز به تمرکز دارد، مانند کلاس یا محل کار کنار بیایند.
توسعه مهارت‌های حرکتی
از آنجا که حرکت و تعادل عضلات می‌تواند یک چالش اساسی برای افرادی باشد که مشکلات حسی دارند، تهیه یک فضای امن برای تمرین مهارت‌های حرکتی خوب و حرکت تمرینی می‌تواند مفید باشد. تجهیزاتی که فعالیت‌های جستن به پشت، پرش یا حتی ثبات اصلی را بهبود می‌بخشند، می‌توانند به پیشرفت این امر کمک کنند.
توسعه شناختی
برای مبتلایان به اوتیسم، این یک روش عالی برای کمک به آن‌ها در کشف علت و معلول است، زیرا در مورد نحوه تأثیر اعمالشان بر جهان اطرافشان اطلاعات کسب می‌کنند.
رشد حسی
با ایجاد یک فضای تاریک در خانه شما، کودک شما می‌تواند حواس- و واکنش مغز خود را در برابر این تجربه‌ها – در یک محیط امن و بدون استرس کشف کند. با قرار دادن آن‌ها در معرض واکنش‌های پیچیده مغز در برابر چیزهایی که لمس می‌کنند یا می‌شنوند، مهارت‌های حرکتی و تعادل، و همچنین عملکردهای عضلانی آن‌ها، می‌توانند یاد بگیرند که چگونه آن تجربه‌ها را زمانی که از خانه دور هستند کنترل کنند.
متخصصین کار درمانی در مجهزترین کلینیک کار درمانی در خیابان آزادی، تمامی مزایا و کاربرد‌های اتاق تاریک را برای بیمار و یا مادران کودکان توضیح می‌دهند.
ایجاد فضاهای سنسوری در خانه‌ها
ایجاد یک فضای تاریک در خانه شما راهی عالی برای ترغیب کودکتان برای کشف حواس و توسعه استراتژی‌های مقابله در مکانی است که احساس راحتی و امنیت می‌کند. در خانه، آن‌ها آرام هستند و می‌توانند در مقابله و کار با مسائل حسی پیشرفت بهتری داشته باشند.
نکته مهم در مورد فضای حسی این است که لازم نیست کل اتاق خانه شما را اشغال کند. فضاهای تاریک را می‌توان در بخشی از یک اتاق بازی، اتاق خواب یا اتاق خانوادگی نیز ایجاد کرد – در واقع در هر کجا که فضایی برای اختصاص دادن به نیازهای کودک خود دارید.
چرا باید یک اتاق یا فضای تاریک ایجاد کرد؟
افراد با تمام شرایط ذکر شده در بالا اغلب برای کنار آمدن با دنیای اطراف خود تلاش می‌کنند. صداهای بلند، نورهای روشن، الگوهای خشن یا غذاهایی با بافت نامطبوع فقط برخی از مواردی هستند که می‌توانند باعث پریشانی شوند. از آنجا که وضعیت آن‌ها می‌تواند برخوردهای حسی به ظاهر کوچک را بزرگ کند، آن‌ها مستعد فروپاشی، دلهره یا تلاش منفی در تسکین خود هستند.
اتاق تاریک چگونه به افراد دارای معلولیت کمک می‌کند؟
این می‌تواند مکانی را برای یک فرد با نیازهای ویژه فراهم کند تا هنگام وقوع بحران به آنجا برود. اما، این فقط یک مکان برای یک زمان استراحت نیست. گرچه می‌تواند یک فضای آرام باشد که در آن افراد می‌توانند کنترل احساسات خود را دوباره بدست آورند، یک اتاق تاریک همچنین می‌تواند یک فضای کم استرس و سرگرم کننده برای فرد ایجاد کند تا بتواند روی احساسات و واکنش‌های خود در برابر برخی محرک‌ها کار کند.
در حالی که آن‌ها لزوماً نمی‌توانند حساسیت مغز خود را نسبت به برخی محرک‌ها از بین ببرند، اما می‌توانند مغز خود را آموزش دهند تا بر حساسیت آن غلبه کند و مکانیزم‌های مقابله‌ای ایجاد کند که در جهان فراتر از فضای حسی آن‌ها به خوبی در خدمت آن‌ها باشد.
