افزایش تحمل کاری در کودکان اوتیسم: راه‌های افزایش صبر

صبر و تحمل می‌تواند برای هرکودکی سخت باشد، اما برای کودکان اوتیسم که دچار فراتمرکز هستند یا نشانه‌های اجتماعی را به خوبی درک نمی‌کنند، چالش‌برانگیز است. هنگامی که کودکان اوتیسم در موقعیتی قرار می‌گیرند که احساس می‌کنند باید بیش از حد منتظر بمانند یا کاری را انجام می‌دهند که به توجه و زمان زیادی نیاز داشته باشد سرخورده و  دلسرد می‌شوند یا احساسات شدیدی بروز می‌دهند. (و  در واقع هر کودک بدون اوتیسم نیز ممکن است واکنش مشابهی نشان دهد)

بنابراین، چه کاری می‌توان برای آموزش صبر و تحمل کاری، بهبود آرامش و حمایت از آنها در این شرایط آزاردهنده انجام دهیم؟

اختلالات طیف اوتیسم چیست؟ 

اختلالات طیف اوتیسم، اختلال تکاملی است که بر تعامل و ارتباط کودک با دیگران اثر می‌گذارد. به دلیل انواع مختلف و علائم متفاوت اوتیسم، به آنها طیف می‌گویند، که همچنین سندرم آسپرگر نامیده می شود. این بیماری در پسرها بیشتر رخ می‌دهد. اوتیسم درمانی ندارد، اما درمان و مداخلات زودهنگام می‌تواند تغییرات زیادی در روند بهبودی ایجاد کند. چون دو فرد اوتیسمی شبیه به هم نیستند و اوتیسم بطور متفاوتی بر زندگی آنها اثر می‌گذارد، باید تلاش کرد که درباره نیازها و توانایی این افراد انتظارات یکسان نداشته باشیم.

نشانه‌های مشترک اختلال طیف اوتیسم :

• درماندگی در معاشرت با دیگران، واکنش به نشانه‌های اجتماعی و درک احساسات
• ناسازگاری در ارتباطات مانند صحبت کردن و درک مسائل
• واکنش‌های غیرمعمول به صدا، بو، طعم، ظاهر یا احساسی که از اطراف می‌گیرند
• خودداری یا مقاومت نسبت به تماس فیزیکی
• احساس ناراحتی هنگام اختلال در روند منظم روزانه
• رفتارهای جسمی تکرارشونده

درک چالش‌ها 

در ابتدا، والدین و دیگر مراقبین سعی می‌کنند که اهمیت صبور بودن را توضیح دهند یا شفاهی آموزش دهند. همچنین، باید تلاش کنید که برای آرامش و اطمینان کودکی که بی‌قراری می‌کند، از کلمات مناسب استفاده کنید. گرچه پیروی از توضیحات شفاهی برای کودکان، بخصوص کودکانی که دچار اوتیسم هستند، اغلب مشکل است. آنها فقط کلمه « نه » را می‌شنوند. حتی اگر یک کودک اوتیسمی، مهارت‌های زبانی خوبی داشته باشد- بخصوص هنگامی که ناراحت هستند، این مسئله بیشتر رخ می‌دهد.

چالش متداول و مرتبط با اوتیسم، نیاز شدید به برنامه روزانه است. بسیاری از افرادی که دچار اوتیسم هستند، هنگامی که کارها طبق زمان و روش مورد نظر آنها پیش نرود، به شدت احساس اضطراب می‌کنند. به عنوان مثال، فرض کنید که پسر شما عمدتاً قبل از شام برنامه مورد علاقه‌اش را تماشا می‌کند. اما شما یک روز از برنامه عقب می‌مانید و از او می‌خواهید که برای دیدن برنامه تا بعد از شام صبر کند. درحالی که اینکار منطقی به نظر می‌رسد، تغییر در برنامه روزانه، می‌تواند کودک مبتلا به اوتیسم را آشفته کند.

راه‌های افزایش تحمل کاری در کودکان اوتیسم

می‌توانید تدابیر زیر را بکار بگیرید:

نقش الگویی مثبت داشته باشید 

اینکه شما در یک موقعیت چالش‌برانگیز، واکنش نشان می‌دهید، بر واکنش کودک نیز اثر می‌گذارد. آیا اغلب مواقع با صدای بلند آه می‌کشید، چشم غره می‌روید، پاهایتان را به زمین می‌کوبید یا آشفته می‌شوید؟ کودک شما این نشانه‌ها را می‌بیند. تلاش کنید نسبت به واکنشی که دوست دارید کودک از شما ببیند، آگاه باشید. در مورد دلیل طولانی شدن کارها، با او صحبت کنید، راه‌های جالبی را برای انجام کارهای طولانی پیدا کنید یا برای آرام شدن، چند نفس عمیق بکشید.

یک عامل حواس‌پرتی پیدا کنید

اگر صف فروشگاه بطور غیرعادی شلوغ است، یا در ترافیک گیر کردید، روشی را برای سرگرم کردن کودک پیدا کنید تا گذشت زمان را احساس نکند. از بازی‌هایی مانند حدس کلمات، یا شمارش مثلث‌ها یا پیدا کردن اجسام آبی رنگ استفاده کنید. یک کیف کوچک همراه با کتاب‌ و کاغذ و مداد شمعی یا چند اسباب‌بازی کوچک همراه خود داشته باشید که کودک بتواند در زمان انتظار با آنها بازی کند. ذهن آنها را با چیزهای دیگری مشغول کنید که زمان انتظار برای آنها طولانی به نظر نرسد. به کودک کمک کنید که روش‌هایی برای سرگرم کردن خودش پیدا کند.

از داستان‌های اجتماعی استفاده کنید

این داستان‌ها می تواند به کودک شما کمک کند تا بهتر درک کند که چه چیزی در انتظار او است و چه واکنش‌هایی مناسب هستند. اگر دریافتید که کودک اوتیسم دلسرد شده، به آرامی او را به آرامش دعوت کنید یا از روش دیگری برای کاهش استرس آنها استفاده کنید. گرچه همیشه امکان پیش‌بینی موقعیت‌هایی که ممکن است صبر و تحمل آنها را به چالش بکشد، وجود ندارد اما اغلب می‌توانید آن را به موقعیت دیگری تبدیل کرده یا فعالانه در بهبود شرایط مداخله کنید.

روش درمانی ای بی ای را امتحان کنید

روش درمانی ای بی ای (ABA)  می‌تواند به کودک اوتیسم کمک کند تا یاد بگیرد، مدت طولانی‌تری را در حالت نشسته باقی بماند، یا در انجام کارهای چند مرحله‌ای که معمولاً کم تحمل هستند، بطور تدریجی ترقی کند. آنها می‌توانند با افزایش مهارت‌‌های خود، یاد یگیرند که بطور مستقل عمل کرده و صبر و تحمل خود را افزایش دهند. درمان ای بی ای می‌تواند به کودک کمک کند تا به گستره بیشتری از اهداف خود دست یابد.

به یاد داشته باشید که افزایش صبر و تحمل به زمان نیاز دارد، بنابراین به آرامی پیش بروید و هر پیشرفت کوچکی را جشن بگیرید. با پزشک صحبت کنید که کدام روش‌های ای بی ای درمانی، کار درمانی، گفتار درمانی یا خدمات دیگر برای کودک شما مناسب است. ترکیبی از روش‌های مختلف می‌تواند حمایت کامل‌تری را فراهم کرده و نیازهای او را برآورده کند. هر کودکی متفاوت است و پزشک به شما کمک می‌کند که بهترین روش را برای کودک پیدا کنید.

تدابیر مناسب اوتیسم با استفاده از حمایت‌های دیداری

با در نظر گرفتن این چالش‌ها، چند پیشنهاد جهت بهبود صبر و تحمل کودک شما ارائه می‌دهیم. به یاد داشته باشید که افزایش صبر و تحمل به زمان نیاز دارد. از این رو، ما نیز هنگام آموزش این مهارت باید صبور باشیم.

همانگونه که اشاره شد، افرادی که به اوتیسم مبتلا هستند، تمایل دارند که کارها را با ساختار و قابلیت پیش‌بینی انجام دهند. بنابراین، از تدابیر و ابزار زیر استفاده کنید تا حد و حدود مرتبط با کارهایی که پیش‌بینی‌می‌کنیدگاهی اوقات فرزند شما بخواهد و امکان فراهم کردن آن برای شما وجود ندارد، واضح و مشخص باشد. به عبارت دیگر، اینکار به شما کمک می‌کند تا انتظارات را حتی قبل از درخواست پسرتان برآورده کنید.

همچنین بیان شد که بسیاری از افرا مبتلا به اوتیسم، قادر به پیروی از توضیحات کلامی نیستند. خوشبختانه، آنها عمدتاً به اطلاعات دیداری ارائه شده، بهتر پاسخ می‌دهند.

در زیر، برخی از نمونه‌هایی که آنها را «حمایت‌های دیداری» می‌نامیم، آورده شده است. بسیاری از کودکان و خانواده‌ها آنها را مؤثر می‌دانند.

زمان‌سنج دیداری

هنگامی که لازم است یک کودک اوتیسمی، چند دقیقه صبر کند، پزشکان زمان‌سنج‌های دیداری را توصیه می‌کنند. این زمان‌سنج‌ها شامل زمان‌سنج شنی، ساعت کوکی و نرم‌افزارهای شمارش معکوس مانند عکس‌هایی که در زیر نشان داده شده، است. همه این وسایل، از طریق بصری گذشت زمان را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، گرچه کودک بخواهد از تبلت الکترونیکی استفاده کند، اما نیاز دارد که ابتدا آن را شارژ کند. اگر می‌دانید که چه مدت طول می‌کشد تا دستگاه شارژ شود، می‌توانید یک تایمر بصری به کودک بدهید و به او نشان دهید که چگونه وقتی زمان به پایان رسید، کار را انجام دهد.

کارت‌های انتظار

می‌توانید هنگامی که زمان دقیق انتظار کودک را نمی‌دانید، از کارت انتظار استفاده کنید. اینکار به کودک شما کمک می‌کند تا بفهمد که شما از کودک می‌خواهید که منتظر بماند و پاسخ شما به او منفی نیست. به مثال تبلت الکترونیکی برمی‌گردیم. به کودک یک کارت انتظار بدهید و هنگامی که تبلت آماده شد، کارت را با تبلت جابجا کنید. این روال با تمرین می‌تواند باعث اطمینان خاطر کودک شود. این کارت که در دست کودک است، یک نشانه ملموس برای او است، که بالاخره چیزی را که می‌خواهد، بدست می‌آورد. یک حمایت دیداری مرتبط، کارت‌های اول و دوم است که در زیر نشان داده شده است. هنگامی که از کودک می‌خواهید قبل از انجام کار مورد علاقه‌اش، کار دیگری را به اتمام برساند، استفاده از این کارت مؤثر است.

تقویم و جدول زمانی دیداری

استفاده از جدول‌های زمانی دیداری و تقویم‌ها، هنگامی که کودک لازم است که بیشتر از چند دقیقه برای چیزی که می‌خواهد، منتظر بماند مفید هستند.

جدول‌های زمانی دیداری روزانه، از تصاویر و یا کلمات ساده استفاده می‌کند تا فعالیت‌های روز را طرح‌ریزی کند. بسیاری از والدین دریافتند که نشان دادن جدول زمانی به کودک در صبح و مرور اتفاقات روز بطور خلاصه، روش کارآمدی است. سپس می‌توانید هنگامی که کودک درمورد فعالیت‌های آتی از شما سوال می‌پرسد، برای بررسی جدول زمانی با او همکاری کنید.

به عنوان مثال، ممکن است کودک بطور دائم از شما خوراکی را بخواهد که همیشه دوبار در روز مثلاً پس از مدرسه و قبل از خواب آن را می‌خورد. هنگامی که، در زمانی غیر از معمول از شما درخواست کند، شما می‌توانید جدول زمانی روزانه را به او نشان دهید و به تصویر خوراکی در جای آن روی جدول زمانی اشاره کنید. یا می‌توانید هر زمان که درخواست کرد، به سادگی او را به سراغ جدول زمانی بفرستید.

تقویم‌های تصویری می‌تواند به کودک کمک کند تا بفهمد که برای انجام کاری مجبور است بیشتر از یک روز صبر کند. به عنوان مثال او دوست دارد به فروشگاه اسباب‌بازی برود، و شما می‌توانید آخر هفته او را به آنجا ببرید. استفاده از یک تقویم دیواری یا تقویم جدولی چاپی، تصویری از فروشگاه یا اگر کودک قادر به خواندن است، اسم آن را، روی زمانی که تصمیم دارید کودک را به آنجا ببرید، بچسبانید. می‌توانید برای شروع، هر روز همراه با کودک به تقویم نگاه کنید و از او بپرسید که آیا امروز «روز فروشگاه اسباب‌بازی» است یا نه. یا می‌توانید هرزمان که کودک از شما درخواست کرد، از او بخواهید که تقویم را بررسی کند.

تابلوهای موجود/ ناموجود

گاهی اوقات نمی‌دانید که چه زمانی قادر هستید چیزی را که فرزند شما درخواست می‌کند، فراهم کنید. به عنوان مثال، نمی‌دانید چه زمانی می‌توانید به فروشگاه اسباب‌بازی بروید. این عدم قطعیت برای کودکان اوتیسم می‌تواند بسیار مشکل باشد. یک تابلوی موجود/ناموجود به شما این امکان را می‌دهد تا فعالیت‌ها را در صورت نیاز تغییر دهید و در همان حال، ساختار حمایتی را برای کودک ایجاد کنید. همانگونه که در تصویر بالا می‌بینید، در قسمت قرمز رنگ می‌توانید تصاویری (یا کلماتی) را بچسبانید که نشان دهنده فعالیت‌ها یا چیزهایی است،که اکنون موجود نیست. در قسمت سبزرنگ، تصاویر یا کلماتی را که نشان‌دهنده انتخابهای قابل دسترسی است، قرار دهید. می‌توانید گاهی اوقات کودک را تشویق کنید تا به تابلو مراجعه کند یا اگر کودک درخواستی داشته باشد می‌توانید او را برای بررسی تابلو بفرستید. اگر کودک چیزی بخواهد که در قسمت قرمز رنگ و ناموجود تابلو قرار دارد، از او بخواهید که از قسمت سبز رنگ یک انتخاب جایگزین داشته باشد.

افزایش انتظارات با گذشت زمان

هنگامی که بطور ثابت و پله‌ای از این تدابیر استفاده می‌کنید، کودک گذشت زمان را بهتر درک می‌کند و صبر و تحمل خود را برای چیزی را که می‌خواهد بیشتر و بیشتر می‌کند که یک مهارت مهم زندگی است. با روند پله‌ای، به تدریج سطح انتظارات را بالاتر ببرید مانند انتظار طولانی‌تر یا کمی منعطف‌تر و حتی پیشرفت‌های کوچک را با تحسین و یا یک جایزه کوچک تقویت کنید. (می‌دانید که کودک شما چگونه انگیزه می‌گیرد.)