درمان بیش فعالی کودکان: درمان نقص توجه، تحرک و انرژی زیاد کودک بیش فعال

اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) به یک اختلال زیست رفتاری مزمن اشاره دارد که در دوران کودکی مشخص شده و با بروز مشکلاتی نظیر بیش فعالی، تکانشگری و بی‌توجهی شناخته می‌شود. همه افراد آسیب‌دیده دارای همه انواع اختلالات رفتاری نیستند. حدود 8 تا 10 درصد از کودکان، معیارهای تشخیصی ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی را دارند. این اختلال در پسران بیش از دختران دیده می‌شود. علائم اولیه با مشکل در عملکرد تحصیلی، عاطفی و اجتماعی همراه است. تشخیص با بررسی معیارها انجام می‌شود و بیماری ممکن است با بیماری‌های نورولوژیکی دیگر، مشکلات رفتاری شدید (به عنوان مثال، اختلال مخالفت جویی) و ناتوانی‌های یادگیری و رشد همراه باشد. روش‌های درمانی شامل مصرف دارو، رفتار درمانی و تنظیم فعالیت‌های مرتبط با سبک زندگی روزانه می‌شود.

سه نوع مهم اختلال نقص توجه و بیش فعالی کدامند؟ 

جامعه پزشکی سه نوع اختلال پایه و اصلی را شناسایی کرده‌اند که عبارتند از:

• بی‌توجهی اولیه: بی‌توجهی مکرر و ناتوانی در حفظ تمرکز در هنگام انجام تکالیف یا فعالیت‌ها. این کودکان در کلاس “حواس‌پرت” بوده و از بقیه عقب می‌افتند.
• بیش فعالی – بیش رانشی اولیه: رفتار بیش رانشی و تکانشی و حرکات نامناسب (بی‌قراری، ناتوانی در حفظ تمرکز) مشکلات اولیه هستند. برخلاف اختلال بیش فعالی و نقص توجه از نوع بی‌توجهی، کودکان مبتلا به این نوع از اختلال، بچه‌های شیطان یا دلقک کلاس محسوب می‌شود – هر دو منجر به بروز مشکلات مکرر مختل‌کننده می‌شوند.
• ترکیب‌شده: این نوع از اختلال، ترکیبی از انواع بی‌توجهی و بیش فعالی – تکانشی می‌باشد.

نوع ترکیب‌شده اختلال نقص توجه و بیش فعالی، شایع‌ترین نوع این بیماری است. نوع شدید بی‌توجهی به ویژه در دختران و در بزرگسالان بیشتر تشخیص داده می‌شود. نوع بیش فعالی – تکانشی نیز بدون وجود مشکلات شدید مرتبط با تمرکز به ندرت دیده می‌شود.

علت ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی در دوران کودکی چیست؟ 

بیماری‌زایی (علت) ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. یک فرضیه از مشاهدات مبتنی بر تغییرات عملکردی در تصاویری که از مغز افرادی که دارای علائم هستند و افرادی که علامتی ندارند چشمه گرفته است. در مطالعات ساختار مغز افراد مبتلا به این اختلال نسبت به افراد عادی نیز تغییرات مشابه مشاهده شده است. مطالعات حیوانی نیز تفاوت‌هایی در شیمی ساختار مغز شامل قضاوت، کنترل تکانش، هشیاری، برنامه‌ریزی و انعطاف‌پذیری ذهنی را نشان داده است. تمایل و استعداد ژنتیکی نیز در دوقلوهای یکسان و خواهران و برادران مورد بررسی قرار گرفته است. اگر یکی از دوقلوهای یکسان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) باشد، احتمال این که خواهر یا برادر او نیز به این اختلال مبتلا باشد، 92 درصد است. وقتی این احتمال در دوقلوهای ناهمسان بررسی می‌شود، احتمال ابتلای خواهر یا برادر دیگر، 33 درصد است. به نظر می‌رسد که حدود 8 تا 10 درصد جمعیت جامعه به این اختلال مبتلا باشند.

ژن‌هایی که سطح نسبی مواد شیمایی مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی را کنترل می‌کنند در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی متفاوت است و سطوح این انتقال‌دهنده‌های عصبی خارج از حد طبیعی است.

علائم و نشانه‌های کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی چیست؟ 

علائم ADHD، علائم فیزیکی نظیر گوش درد یا استفراغ نیست بلکه بروز رفتارهای غیرعادی و اغراق‌آمیز است. نوع و شدت علائم در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعال به میزان زیادی متفاوت و متغیر است. شدت علائم به میزان ناهنجاری در مغز، ابتلا به بیماری‌های مرتبط و محیط فرد و واکنش‌های وی نسبت به محیط بستگی دارد. همه علائم بی‌توجهی، بیش فعالی، تکانشگری باید حداقل به مدت 6 هفته به اندازه‌ای باشد که با سطح رشد کودک ناسازگار و متناقض باشد.

بی‌توجهی 

• غالباً قادر به حفظ تمرکز بر روی جزئیات نیستند یا نسبت به اشتباهات در کارهای کلاسی، امور شغلی یا فعالیت‌های دیگر بی‌توجه هستند.
• غالباً در حفظ تمرکز خود در هنگام انجام وظایف با بازی مشکل دارند
• غالباً وقتی با آنها صبحت می‌کنید به نظر می‌رسد که به شما توجهی ندارند.
• غالباً نمی‌توانند از یک دستورالعمل پیروی کنند و تکالیف مدرسه، کارهای روزمره یا وظایف کاری خود را ناتمام می‌گذارند (نه به دلیل اختلال مخالفت جویی یا ناتوانی در درک دستورالعمل)
• غالباً نمی‌توانند کارها و فعالیت‌های خود را مدیریت کنند
• غالباً از انجام کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی مستمر دارند (مانند تکالیف مدرسه و منزل) سر باز می‌زنند.
• غالباً فعالیت‌ها و وظایف خود را فراموش می‌کنند (مانند اسب بازی‌ها، تکالیف مدرسه، مداد، کتاب‌ها یا وسایل دیگر)
• غالباً حواس آنها به راحتی با محرک‌های بیرونی پرت می‌شود.
• غالباً انجام کارهای روزمره خود را فراموش می‌کنند.

 بیش فعالی 

• غالباً دست و پاهای بیقرار دارند و روی صندلی خود می‌لولند.
• غالباً صندلی خود را در کلاس ترک می‌کنند در حالی که انتظار می‌رود بنشینند.
• غالباً در شرایط نامناسب در حال صعود هستند
• غالباً در بی سر و صدا بازی کردن و مشارکت در فعالیت‌های تفریحی مشکل دارند
• غالباً زیاد حرف می‌زنند.

 تکانشگری 

• غالباً قبل از اتمام سؤال سعی می‌کنند پاسخ دهند
• غالباً نمی‌توانند منتظر شوند تا نوبتشان برسد
• غالباً دیگران را متوقف کرده یا به آنها حمل می‌کنند (به عنوان مثال در هنگام صحبت کردن یا بازی کردن)

به علاوه، برخی علائم بی‌توجهی، بیش فعالی یا تکانشگری که باعث بروز مشکلات می‌شوند قبل از 7 سالگی نمایان شده و در دو محل یا بیشتر دیده می‌شوند (مثلاً در مدرسه یا در خانه). باید شواهد روشنی از اختلالات شدید در اجتماع، محیط آموزشی یا عملکردهای شغلی وجود داشته باشد و علائم به دلیل ابتلا به اختلالات فیزیکی (مانند بیماری شدید همراه با درد مزمن) یا اختلالات ذهنی (مانند اسکیزوفرنی، اختلالات روان‌پریشی دیگر، اختلالات خلق‌وخوی ناتوان‌کننده و…) نباشند.

چه موقع برای درمان کودک مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی باید به پزشک مراجعه کرد؟

کودکانی که در سن مدرسه هستند در صورتی که یکی از علائم رفتاری زیر را از خود نشان دهند باید برای تشخیص ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی تحت معاینه قرار گیرند:

• طول مدت زمان حفظ تمرکز او نسبت به هم سن و سالان کمتر بوده و معلم برای حفظ توجه او بر تکالیف باید به طور مکرر مداخله نماید. والدین نیز غالباً گزارش داده‌اند که آنها باید به طور مکرر انجام تکالیف او را زیر نظر داشته باشند.
• از انجام کارهایی که نیاز به توجه مستمر دارد پرهیز می‌کند
• زمانی که به نظر می‌رسد در حال انجام تکالیف خود است، خیالبافی می‌کند.
• بیقرار یا بیش فعال است
• با بلند شدن از روی صندلی، حرکت کردن در کلاس، صحبت کردن در زمان نامناسب و وارد بازی دیگران شدن، نظم کلاس را مختل می‌کند.
• هر روز در هنگام انجام تکالیف منزل یا انجام وظایف دیگر جنجال درست می‌کند
• خلق‌وخوی او به طور مکرر در نوسان است و واکنش‌های خشمگینانه دارد.

متخصصین برای تشخیص ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی از چه تست‌ها و آزمایش‌هایی استفاده می‌کنند؟ 

ارزیابی کودک مشکوک به مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی یک فرایند چندرشته ای شامل ارزیابی‌های جامع پزشکی، اختلالات رشد، آموزشی و روان شناسی است.

مصاحبه با والدین و بیمار و تماس با معلم‌ها ضروری است. سوابق مشکلات رفتاری و اجتماعی در خانواده نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. در حالی که تماس و گفتگوی رو در رو در ابتدای تحقیق ضروری است اما در ادامه و قبل از مداخله و متعاقب آن تجویز دارو می‌توان از پرسشنامه‌های استاندارد (برای والدین و معلمان)، رفتار درمانی یا روش‌های درمانی دیگر نیز استفاده نمود. در حالی که یافته‌های معاینه‌های بالینی افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی منحصر به فرد نیست باید ویژگی‌های غیرعادی فیزیکی نیز به دلیل ارتباط زیا با الگوهای رفتاری اختلال نقص توجه و بیش فعالی و همچنین سندرم‌های ژنتیکی شناخته شده برای مشاوره فوری با متخصص ژنتیک مورد توجه قرار گیرد. تا این لحظه نمی‌توان ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی را با انجام تست‌های آزمایشگاهی، عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس، مطالعات تصویری یا فرایندهای شناخته شده دیگر تشخیص داد. ممکن است در صورت وجود برخی علائم خاص، انجام برخی آزمایش‌ها تجویز شود.

آیا ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ارثی است؟ 

تحقیقات نشان داده است که ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی در خانواده دیده می‌شود. برخی بررسی‌ها نشان داده است که معمولاً حداقل یکی از بستگان نزدیک (کودک یا بزرگسال) کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی به این اختلال مبتلا بوده است. با وجود این واقعیت جدیدتر که بزرگسالان نیز ممکن است علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی را تجربه کنند، عجیب نیست که مشکلات شغلی بزرگسالان نیز به این اختلال آنها مرتبط باشد غالباً در همان زمان که کودکانشان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) تشخیص داده می‌شوند! در نهایت، مطالعات متعددی انجام شده که نشان می‌دهد برخی ژن‌ها ممکن است در تغییر شیمی عصبی مغز نقش داشته باشند و باعث ابتلا به این اختلال و الگوی وراثت آن شوند.

آیا این امکان وجود دارد که اختلال نقص توجه و بیش فعالی در کودکان پیش‌دبستانی تشخیص داده شود؟

تشخیص ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی در کودکان پیش‌دبستانی (زیر 5 سال) امکان‌پذیر است اما دشوار است و باید با احتیاط و توسط متخصصین متبحر و آموزش دیده برای درمان اختلالات عصبی رفتاری انجام شود. بسیاری از مشکلات فیزیکی، عاطفی، اختلالات رشد (به خصوص تأخیر در گفتار) و مشکلات تنظیم گاهی اوقات علائم مشابه اختلال نقص توجه و بیش فعالی در کودکان این سن و سال دارند. نمی‌توان به طور قطعی گفت کودکانی که در سن پیش‌دبستانی، علائم ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی دارند نباید به پیش‌دبستانی بروند. اولین اقدام درمانی برای کودکانی که در این سن علائم ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی را دارند مصرف داروهای محرک نیست بلکه درمان‌های رفتاری و محیطی است. این نوع درمان را می‌توان در منزل با آموزش درست به والدین به کار گرفت. اگر کودک به پیش‌دبستانی می‌رود، مربیان نیز باید به همان اندازه روش‌های درمانی رفتاری را بیاموزند. محرک درمانی می‌تواند مخالفت جویی رفتاری را کاهش داده و تعامل مادر – کودک را بهبود بخشد اما معمولاً این کار برای موارد شدید یا در زمانی که مداخلات محیطی و رفتاری در درمان کودک مؤثر واقع نمی‌شود به کار گرفته می‌شود.

 درمان کودک مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی 

دو مؤلفه اصلی درمان کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی، رفتار درمانی و مصرف دارو است.

 مداخلات در خانه و مدرسه 

والدین می‌توانند با تعیین برخی اهداف مانند حفظ برنامه روزانه، کمک به کاهش حواس‌پرتی، تنظیم اهداف کوچک و معقول، جایزه برای رفتارهای مثبت، استفاده از نمودارها و چک لیست‌ها برای کمک به کودک در انجام وظایف و یافتن فعالیت‌هایی که کودک در آنها موفق است (ورزش‌ها و عادات و تفریح‌ها) به بهبود رفتار کودک کمک نمایند. کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ممکن است به برخی تنظیمات در تجربیات آموزشی نیاز داشته باشند مانند اقدامات کمک آموزشی و استفاده از اتاق منابع. عملکرد بسیاری از کودکان در تمام طول روزی که در مدرسه حضور دارند با همسن و سالانشان خوب است. به هر حال، برخی بیماران مبتلا به ADHD می‌توانند از مزایای “جلسات خارج آر مدرسه” برای تکمیل تکالیف، بررسی برخی تکالیف در منزل و توسعه مهارت‌های ضروری مدیریت برای تحصیلات در مقاطع بالاتر بهره ببرند. ممکن است به مدت زمان طولانی برای انجام کارها / آزمون‌ها و همچنین تکالیف نوشتاری روی تخته و نشستن در کنار معلم نیاز باشد. در صورت لزوم، یک برنامه آموزشی فردی باید در نظر گرفته شود و با والدین به طور دوره‌ای مورد بازبینی قرار گیرد. افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ممکن است شرایط لازم برای سازگاری و تطبیق با شرایط کلاس معمولی در یک مدرسه عمومی را داشته باشند.

 روان درمانی 

مربی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی، گروه‌های حمایتی یا هر دو می‌توانند کمک شایانی به نوجوانان کرده تا بیشتر احساس عادی بودن کرده و بر بازخورد و مهارت‌های مقابله با مشکلات تمرکز کنند. مشاورانی نظیر روانشناسیان، روان پزشکان کودکان و نوجوانان، متخصصین رشد و رفتار کودکان، مددکاران اجتماعی و پرستاران می‌توانند هم برای کودکان و هم برای والدین آنها بسیار مفید و ارزشمند باشند. اصلاحات رفتاری و خانواده درمانی معمولاً برای دست‌یابی به بهترین نتایج ممکن ضروری است.

 چه داروهایی برای درمان کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی تجویز می‌شوند؟ 

داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی، داروهای روانگردان هستند. این بدان معناست که این داروها بر شیمی و در نتیجه عملکرد مغز تأثیر می‌گذارند.

 روانگردان‌ها 

داروهای روانگردان به طور گسترده‌ای برای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مطالعات نشان داده است که اگر این داروها به طور مناسب مورد استفاده قرار گیرند، مصرف آنها برای حدود 80 درصد از افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی تأثیر بسیار خوبی داشته و باعث کاهش علائم آنها می‌شود. این دارها فعالیت بخشی از مغز که دچار عدم تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی است را تحریک کرده و باعث افزایش فعالیت آن می‌شود. مکانیسم دقیق نحوه تأثیر این داروها در تسکین علائم ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی هنوز مشخص نیست اما ابا افزایش سطح دوپامین و نوراپی نفرین انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز ارتباط دارد. پایین بودن سطح این انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز با ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ارتباط دارد.

داروهای روانگردان که غالباً برای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

• آمفتامین (ویوانز، آدرال، آدرال ایکس آر)
• متیل‌فنیدات (ریتالین، کانسرتا، کوئیلیوانت ایکس آر، فوکالین، فوکالین ایکس آر، دایترانا)

اتوموگستین (استراترا)

اتوموگستین (استراترا) یک داروی غیر روانگردان است که برای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به مدت جند سال به جای روانگردان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت و به دلیل عوارض جانبی بلند مدتی که داشت آر معروفیت کمتری برخوردار است. این دارو مزایای متعددی نسبت به روانگردان‌ها دارد اما استفاده از آن جوانب منفی نیز دارد.

 داروهای دیگر 

برخی داروها که اساساً برای درمان افسردگی تولید می‌شوند نیز برای درمان افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی مؤثر واقع می‌شوند. از آنجا که این داروها سالیان زیادی است که برای درمان بیماری‌های روانی به کار برده می‌شوند، اثرات جانبی آنها به خوبی درک و شناسایی شده است.

• ایمی پرامین (توفرانیل): یک داروی ضد افسردگی است که سطح نروپینفرین انتقال‌دهنده‌های عصبی یا سروتونین مغز را افزایش می‌دهد.
• بوپروپیون (ولبوترین): یک داروی ضد افسردگی است که سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز به خصوص دوپامین را افزایش می‌دهد.
• دزیپرامین (نورپرامین): یک داروی ضد افسردگی است که سطح نوروپینفرین انتقال‌دهنده عصبی در مغز را افزایش می‌دهد.

داروهای دیگر که برای درمان پرفشاری خون (آگونیست‌های الفا) ساخته شده‌اند نیز در درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی مؤثر هستند. به دلیل گستردگی و استفاده بلند مدت از این داروها، اثرات جانبی مصرف این داروها نیز برای پزشکان کاملاً شناخته شده است.

• کلونیدین (کاتاپرس): آگونیست آلفا -2 که برخی گیرنده‌های ساقه مغز را تحریک می‌کند و اثر کلی آن در کاهش حجم حرکات و گفتار بیش فعالی است.
• گوانفاسین (تنکس، اینتونیو): اخیراً، سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز استفاده از این دارو را به عنوان یک داروهای غیر روانگردان است صادر کرده است. این دارو در صورتی که همراه با محرک‌های دیگر استفاده شود در درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی مؤثر است. به نظر نمی‌رسد که مصرف این دارو به تنهایی مؤثر واقع شود. هر دو ترکیب کوتاه مدت (تنکس) و بلند مدت (اینتونیو) در بازار موجود است. متأسفانه، 18 درصد از افرادی که اینتونیو مصرف می‌کرده‌اند، مصرف این دارو را به دلیل عوارض جانبی که داشته است نظیر خواب‌آلودگی (35%)، سردرد (25%) و احساس خستگی شدید (14%) قطع کرده‌اند.

روش‌های دیگر درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی کودکان کدامند؟

 رژیم غذایی 

هنوز به طور قطعی مشخص نشده است که مصرف غذای خاصی یا پیروی از یک رژیم خاص اثر مثبت یا منفی چشمگیری بر علائم و دوره درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی داشته باشد. افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعلی باید از یک رژیم غذایی سالم پیروی کرده و از مصرف کافئین پرهیز کنند. گفته شده است که اگر یکی از اعضای خانواده به اختلال نقص توجه و بیش فعالی مبتلا باشد باید برخی تغییرات نظیر کاهش مصرف شکر تصفیه شده را در رژیم غذایی در نظر گرفت، اگر در این رژیم غذایی، تمام مواد مغذی به فرد برسد قطعاً ضرری متوجه وی نخواهد شد. یک قاعده خوب این است که در مورد رژیم غذایی خانواده هستند با یک پزشک مشورت کنید.

 فعالیت 

مشخص شده است که فعالیت بدنی منظم نقش مهمی در درمان برخی بیماری‌ها (مانند افسردگی و اضطراب) دارد و به افزایش تمرکز نیز کمک می‌کند. تمرینات منظم برای افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی مفید است. مطالعات متعددی که در مورد کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی که دارو مصرف نمی‌کنند انجام شده است نشان می‌دهد در صورتی که این افراد پس از مدرسه و قبل از انجام تکالیف به مدت یک ساعت فعالیت سنگین انجام دهند، تمرکزشان بهبود یافته و رفتارهای بیش فعالالنه و حواس‌پرتی آنها کاهش می‌یابد.

 روش‌های درمانی جایگزین

داروهای مکمل یا جایگزین برای نیمی از بیماران مبتلا به ADHD در نظر گرفته و یا برای آنها تجویز می‌شود. در اغلب اوقات این داروها به طور پنهانی مصرف می‌شوند و باید حتماً پزشک درمانگر در مورد مصرف داروهای مکمل و جایگزین برای ترغیب ارتباط باز و بررسی مزایا و معایب استفاده از این داروها سؤال نماید. مداخلات درمانی با داروهای مکمل و جایگزین، آموزش چشم‌انداز همکاری و تعامل، رژیم‌های غذایی خاص و ویتامین درمانی شدید، مصرف مکمل‌های گیاهی و معدنی، بیوفیدبک ای ‌ای جی و به کارگیری کینزیولوژی همگی مورد حمایت قرار گرفته‌اند. مزیت این روش در مطالعات کنترل شده دوسویه مورد تأیید قرار نگرفته است. خانواده‌ها باید آگاه باشند که به کارگیری این برنامه‌ها برای آنها تعهد مالی بلند مدت ایجاد می‌کند که ممکن است تحت پوشش بیمه نباشد. تحقیقات اخیر در مورد مزایای مصرف برخی اسیدهای چرب اشباع‌نشده نشان می‌دهد که برخی از این اسیدهای چرب، مزیت طبی دارند. تحقیقات بیشتری باید در مورد نحوه تأثیر این مکمل‌ها انجام شود.

آیا روشی برای پیشگیری از ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی در کودکان وجود دارد؟ 

روش مشخصی برای پیشگیری از ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی تاکنون شناخته نشده است. در حالی که برخی افراد اظهار داشته‌اند برخی رژیم‌های غذایی، آموزش یا روش‌های فرزندپروری یا روش‌های دیگر ممکن است از پیشروی اختلال نقص توجه و بیش فعالی جلوگیری کند، اما متأسفانه، هیچ یک از این روشها مورد مطالعه دقیق و علمی قرار نگرفته‌اند؛ به عبارت دیگر، زمانی که علائم و ارزیابی دقیق شروع شد و ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی تشخیص داده شد، روش‌های مختلف رفتاری و یادگیری را می‌توان توسط معلم و خانواده برای کمک به کنترل علائم به کار گرفت. این‌ها را باید با پزشک معالج مطرح کرد تا مداخلات درست برای بیمار مورد توجه و ملاحظه قرار گیرد.