درمان آپراکسی گفتاری بعلت آسیب مغزی،ژنتیکی و سندرمی با گفتار درمانی

آپراکسی گفتاری در کودکان (CAS) نوعی اختلال گفتاری نادر است که در کودکان بروز می‌کند. این اختلال با سایر اختلالات گفتاری متفاوت است زیرا مبتنی بر عصب شناسی است. به این معنی که با مشکلات سیستم عصبی ارتباط دارد. اما این نکته را باید در نظر داشته باشید که این اختلال مشکلی نیست که توسط متخصص مغز و اعصاب در اسکن مشاهده شود. بیماری آپراکسی گفتاری در کودکان با اسکن‌های عصبی معمولی قابل تشخیص نیست. این بیماری بیشتر یک اختلال پنهان است.

آپراکسی گفتاری چه فرقی با سایر مشکلات صدای گفتار دارد؟ 

اکثر کودکانی که مشکل گفتاری دارند، در بیان صداها از نظر فیزیکی (مانند اعوجاج در گفتن صدای R یا شلی زبان در بیان صدای حرف S) یا در بیان کل گروه‌های صوتی مشکل دارند مانند جایگزین کردن تمام صداهای بلند مانند / f / و / s / با صداهای کوتاه مانند / p / و / t /. كودكان مبتلا به CAS نوع متفاوتی از اختلال گفتاری را تجربه می‌کنند. کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری می‌دانند چه می‌خواهند بگویند، اما هنگامی که مغز آن‌ها پیام را به قسمت برنامه‌ریزی حرکتی مغز (بخشی از مغز که به عضلات شما دستور حرکت را می‌دهد) می‌فرستند، این سیگنال‌ها با هم مخلوط می‌شود و پیام مغز را به درستی به دهان منتقل نمی‌کنند. مشکلی در سیم کشی وجود دارد!

 کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری با دقت و قوام حرکات گفتاری مشکل دارند، حتی اگر عضلات و رفلکس در دهانشان خوب کار کند. با این حال، کودکان خردسال مبتلا به CAS نیز فاقد آگاهی از نحوه حرکت دهان خود برای ایجاد صداهای مختلف هستند زیرا قبلاً هرگز نتوانسته‌اند این کار را بطور مداوم انجام دهند.

از آن‌جا که سیم کشی مشکل دارد، دهان به خودی خود نمی‌داند که چه کاری باید انجام دهد. بنابراین، برای این کودکان بسیار مهم است که در مورد نحوه حرکت دهان خود برای گفتن صداها و اینکه آیا آن‌ها آن را به درستی حروف را ادا می‌کنند یا خیر، بازخورد خوبی داشته باشند. این بازخورد به مغز کمک می‌کند تا بفهمد که کدام مسیرها را باید تقویت (برای سیم کشی) کند و در کجا باید اندام‌های اداکننده (لب، زبان و غیره) را به کار ببرد.

چه عواملی باعث اختلال آپراکسی گفتاری در کودکان می‌شود؟ 

اختلال آپراکسی گفتاری در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و یا به ظاهر اصلاً علت خاصی نداشته باشد! برخی از موارد CAS به آسیب مغزی مانند صدمات مغزی در سر یا غرق شدن نسبت داده شده است. سایر موارد CAS به “اختلالات پیچیده عصبی رفتاری” مرتبط است که راهی مناسب برای توصیف تغییرات در رفتار ناشی از وجود مشکلی در مغز است. این موارد شامل اختلال نقص توجه و اختلالات طیف اوتیسم است. اما در بسیاری از موارد CAS دلیل شناخته شده‌ای ندارد.

مشکلی که در مورد آپراکسی گفتاری وجود دارد این است که هیچ کس واقعاً نتوانسته است توصیف قطعی از این اختلال را ارائه کند. تحقیقات انجام شده در مورد این موضوع محدود است، بنابراین هیچ تعریف رسمی از این اختلال یا حتی معیارهای تشخیصی برای آن وجود ندارد. این بدان معناست که هیچ کس نتوانسته است روی مجموعه‌ای از علائم توافق کند که بگوید: “بله، این کودک قطعاً دچار اختلال آپراکسی گفتاری در کودکان است”. به همین دلیل، تشخیص این اختلال بسیار دشوار است و ممکن است در صورت بروز این اختلال در کودک، دو پزشک متخصص با هم اختلاف نظر داشته باشند. بعلاوه، به دلیل این سردرگمی، بسیاری از درمانگران احساس می‌کنند که برای تشخیص و درمان CAS آمادگی لازم را ندارند.

3 معیار برای آپراکسی گفتاری در کودکان 

اما متداول‌ترین ویژگی‌های مورد استفاده برای تشخیص آپراکسی گفتاری در کودکان عبارتند از:

• خطاهای متناقض در بیان صامت و مصوت‌ها در تولید‌های مکرر هجا یا کلمات (به این معنی که اگر کودک بارها یک کلمه را بگوید، ممکن است هر بار متفاوت باشد)
• طولانی شدن و مختل شدن انتقال بین صداها و هجاها (به این معنی که گفتار کودک به دلیل مشکل در انتقال بین صداها یا بین کلمات متلاطم و منقطع به نظر می‌رسد)
• وزن و عروض نامناسب، به ویژه در ادای استرس کلمات (به این معنی که ریتم، تلطیف و استرس گفتار ممکن است مشخص نباشد، حرف زدن کودک ممکن است روباتیک به نظر برسد، عبارات نادرست داشته باشد، یا استرس را روی کلمات یا هجاهای غلط بگذارد)

به خاطر داشته باشید از آنجا که این یک تعریف رسمی نیست، هیچ کس نمی‌گوید کودک باید هر سه مورد را برای تشخیص این بیماری داشته باشد و قطعاً علائم و ویژگی‌های بیشتری نیز وجود دارد که ممکن است جدا از این موارد باشد. همچنین، هر کودک بسته به دشواری کارهایی که انجام می‌دهد و همچنین شرایط استرس‌آوری که دارد ممکن است کم و بیش این علائم را نشان دهد.

سایر خصوصیات احتمالی آپراکسی گفتاری در کودکان 

علاوه بر سه ویژگی ذکر شده در بالا، در مورد سایر ویژگی‌هایی که در برخی از کودکان مبتلا به CAS گزارش شده است، توافق کم‌تری وجود دارد. این خصوصیات همیشه وجود ندارند و کودکان بدون CAS نیز می‌توانند آن‌ها را داشته باشند، اما وجود بسیاری از موارد این لیست ممکن است به احتمال زیاد به این بیماری اشاره داشته باشد.

• کاهش میزان واکه‌ها (حروف صدادار)
• خطا در بیان واکه‌ها
• افزایش خطاها در اشکال هجایی طولانی‌تر یا پیچیده‌تر و خاص، به ویژه مواردی که به خصوص در موقعیت اولیه کلمه قرار دارند
• کورمال کورمال کردن برای جایگاه تولید صدا
• خطاهای غیرمعمول که “تجزیه و تحلیل فرایند را نادیده می‌گیرند”
• رگرسیون مداوم یا مکرر (به عنوان مثال، از دست دادن قدر بیان کلمات یا صداهایی که قبلاً روی بیان آن تسلط داشتند)
• تفاوت در عملکرد فعالیت‌های خودکار (بیش از حد یادآوری شده) در مقابل فعالیت‌های ارادی (خودبخودی) بیشتر تحت تأثیر فعالیت‌های ارادی قرار می‌گیرد
• خطاهایی در ترتیب صداها (migration و metathesis)، هجاها، مورفیم‌ها یا حتی کلمات.

تشخیص آپراکسی گفتاری در کودکان

آپراکسی گفتاری در کودکان یک اختلال بسیار پیچیده است و تشخیص آن دشوار است. به همین دلیل، ممکن است نیاز باشد یک آسیب شناس گفتار و زبان (SLP) این بیماری را تشخیص دهد. یک SLP تجربه زیادی در زمینه مشکلات گفتاری دارد. این تجربه به او کمک می‌کند تا تفاوت بین آپراکسی گفتاری دوران کودکی و انواع دیگر اختلالات گفتاری را متوجه شود.

آسیب شناس گفتار و زبان در مورد تاریخچه فرزند شما سؤال خواهد کرد. او از شما درمورد علائم مشکلات گفتاری فرزندتان سوال می‌پرسد. همچنین ممکن است نیاز به رد دلایل احتمالی دیگر نیز داشته باشد. سایر دلایل احتمالی ممکن است شامل ضعف عضلات، مشکلات درک مطلب یا مشکلات شنوایی باشد.

ممکن است نیاز باشد که آسیب شناس و شما (والدین) گفتار کودک را در طی یک دوره طولانی زیر نظر داشته باشید. ممکن است کودک شما نیز به تست‌های گفتاری نیاز داشته باشد. به عنوان مثال، آسیب شناس گفتار و زبان ممکن است از فرزند شما بخواهد چندین کلمه را تکرار کند. یا ممکن است فرزند شما لیستی از کلماتی که طول آن‌ها افزایش می‌یابد را تکرار کند. هیچ آزمایش پزشکی نمی‌تواند برای تشخیص آپراکسی گفتاری در کودکان استفاده شود.

  آپراکسی گفتاری در کودکان: درمان 

تحقیقات نشان داده است که وقتی کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری تعداد جلسات درمانی بیشتری را در هفته می‌گذرانند، به عنوان مثال 3-5 بار در هفته، بهتر می‌شوند. بهتر است کودکان به جای اینکه به صورت گروهی تحت درمان قرار بگیرند، درمان فردی داشته باشند. اما بعد از بهبودی، ممکن است به جلسات درمانی زیادی در هفته احتیاج نداشته باشند، و جلسات گروه درمانی نیز ممکن است مفید باشد یا حتی به درمان‌های فردی ترجیح داده شود.

گفتاردرمانی 

گفتاردرمانی كه توسط متخصص آسیب شناس گفتار و زبان انجام شود، بی‌نهایت به كودكان مبتلا به آپراکسی گفتاری کمک می‌کند. در درمان آپراکسی گفتاری در كودكان، درمانگر قصد دارد برنامه‌ریزی، نظم دهی و حرکات پشت سر هم عضلات مورد استفاده در ساخت صداها و گفتار را بهبود بخشد. برای تقویت عضلات مورد استفاده در تولید صدا نیازی به تمرین نیست زیرا CAS هیچ ارتباطی با ضعف عضلات دهان ندارد. در آپراکسی گفتاری در کودکان، همه چیز به هماهنگی مربوط می‌شود.

مهمترین چیز برای بهبود گفتار در کودک مبتلا به آپراکسی گفتاری تمرین، تمرین، و تمرین است. اما گفتاردرمانی می‌تواند به استفاده از حواس مختلف کمک کند تا تاثیر این تمرین‌ها بیشتر شود. به عنوان مثال، كودك مبتلا به CAS ممكن است در هنگام ساخت صداها، خود را در آینه تماشا كند تا نشانه بصری نیز به آن اضافه شود. یا کودک می‌تواند به صدای ضبط شده کسی که کلمه را به درستی ادا می‌کند، گوش دهد و هر آنچه را که شنیده تکرار کند. این امر می‌تواند یک نشانه شنوایی، چیزی که کودک می‌تواند بشنود، به تمرین اضافه کند. درمانگر حتی می‌تواند وقتی که قسمتی از فک برای ایجاد یک کلمه استفاده می‌شود، به فک ضربه بزند تا حس لمس نیز به تمرین اضافه شود. درمانگر با استفاده از تمام حواس که روشی چند حسی نامیده می‌شود، و به درک بهتر و بیشتر درس کمک می‌کند.

آموزش زبان نشانه‌ها یا استفاده از دستگاه 

برخی از کودکان مبتلا به اختلال آپراکسی گفتاری با زبان نشانه‌ها آموزش داده می‌شوند یا ممکن است از وسیله‌ای مانند iPad برای برقراری ارتباط استفاده کنند. این امر می‌تواند در مواردی که آپراکسی صحبت کردن کودک را بسیار سخت کرده است، مفید باشد. پس از شروع درمان، كودك ممکن است نتواند با نشانه‌های زبانی یا دستگاه کار کند، اما در موارد خاص می‌تواند به كاهش سطح ناامیدی كودك كمك كند.

تکالیف خانواده 

علاوه بر جلسات درمانی، كودكان مبتلا به اختلال آپراکسی گفتاری باید در خانه صحبت کردن را تمرین کنند. پزشک معالج، بعضی اوقات، تکالیفی را به خانواده کودک می‌دهد تا شرایطی را فراهم کنند که کودک در خانه در موقعیت واقعی صحبت کند.

خانواده‌ها باید بسیار صبور باشند زیرا درمان اختلال آپراکسی گفتاری کودک آن‌ها ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا به نتیجه برسد. تمام اعضای خانواده باید به کودک فرصت بدهند و متعهد باشند که به پیشرفت او کمک می‌کنند. كودكان مبتلا به اختلال آپراکسی گفتاری بايد احساس كنند كه به طور کامل از طرف خانواده خود حمایت می‌شوند.