برای بسیاری از والدین، نشاندن فرزندان سر تکالیف مدرسه‌شان، کار بسیار سخت و مشقت باری است. بعضی از دانش‌آموز از انجام دادن تکالیف درسی امتناع می‌کنند. بعضی دیگر می‌گویند که اصلاً مشق و تکلیف مدرسه ندارند، اما بعداً از سوی معلمشان نامه‌ای مبتنی بر انجام ندادن تکالیف به دست والدین می‌رسد و آن موقع ست که والدین متوجه می‌شوند که فرزندشان تکالیفش را انجام نداده است.
در شرایطی که دانش‌آموز دبستانی از انجام دادن تکالیف مدرسه خود امتناع می‌کند، والدین و معلم باید چه رفتاری با او داشته باشند. در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت.
دلایل انجام ندادن تکالیف در دانش آموزان دبستانی
دانش آموزان دبستانی ممکن است برای انجام تکالیف مدرسه یا مطالعه خود دچار مشکلاتی شوند. برخی از دلایل انجام ندادن تکالیف در دانش آموزان دبستانی شامل موارد زیر می‌شود:
- کمبود تمرکز: بعضی از دانش آموزان دبستانی ممکن است دچار کمبود تمرکز باشند که باعث مشکل در انجام تکالیف می‌شود.
- احساس کارسازی: دانش آموزانی که احساس کنند تکالیفی که به آنها داده شده نادرست یا بی‌معنی است، ممکن است آنها را انجام ندهند.
- کمبود مهارت‌های مطالعه: برخی دانش آموزان دبستانی ممکن است مهارت‌های مطالعه کافی را نداشته باشند که باعث مشکل در انجام تکالیف شود.
- مشکلات خانوادگی: مشکلات خانوادگی مانند نبود زمان مناسب برای مطالعه، اشکالات در روابط خانوادگی، یا مشکلات مالی می‌تواند باعث عدم تمرکز و تلاش برای انجام تکالیف شود.
- علایق و اولویت‌های دیگر: برخی از دانش آموزان ممکن است به دلایلی مانند علاقه به فعالیت‌های خاص یا اولویت‌های دیگر خود، به انجام تکالیف مطالعه و مدرسه توجه کمتری بپردازند.
در این مواقع، مفید است با صبر و احترام به دلایل دانش آموزان توجه کنید و به آنها کمک کنید تا مشکلات خود را حل کنند و بهترین راهکارها برای انجام تکالیف بهتر و به موقع را پیدا کنند. تمرکز بر ایجاد محیط‌های مطلوب و حمایت از دانش آموزان بهترین راه برای حل این مشکلات است.
علت انجام ندادن تکالیف در کودکان دبستانی
در اینجا 10 دلیل (بهانه) عمده وجود دارد که دانش‌آموزان تکالیف خود را انجام نمی‌دهند:
خسته کننده است
بیایید راستش را بگوییم، اگر قرار باشد که تمام روز در مدرسه باشیم و به حرف‌های معلمان گوش بدهیم و مشق و تکالیف را انجام دهیم، پس چرا وقتی به خانه می‌آییم باید مجدداً تکالیف بیشتری انجام بدهیم؟
درک دستورالعمل‌ها برای تکالیف بسیار سخت است
خب بیایید صادق باشیم. شاید دانش‌آموز به طور کامل به دستورالعمل‌های معلمش گوش نمی‌کند. شاید نمی‌داند چه کاری انجام دهد یا چگونه این کار را انجام دهد. یا شاید تکلیف به اندازه کافی واضح توضیح داده نشده باشد تا دانش‌آموز کاملاً متوجه شود. به هر حال، درک این تکالیف خیلی سخت خواهد بود.
تکالیف خیلی آسان است
انجام کارها و تکالیفی که شخص از قبل نحوه انجام آنها را می‌دانسته است، کمی بی‌معنی خواهد بود، پس چرا باید این کار را انجام داد؟ اگر می‌توانید یک مقاله را خوب بنویسید، پس هدف از بازنویسی آن یا نوشتن مقاله دیگر برای همان موضوع چیست؟ اگر می‌توانید برخی از مسائل ریاضی را حل کنید، آیا واقعاً لازم است که یک یا دو صفحه دیگر از آن را انجام دهید؟ اگر از قبل می‌دانید که در یک آزمایش علمی یا مالی چه اتفاقی می‌افتد، آیا باید هر مرحله را طرح‌ریزی کرده و همه آنها را تکمیل کنید؟
تکالیف جزء اولویت‌های دانش‌آموز نیست
برخی از دانش‌آموزان شاید برای ورزش، موسیقی و کلاس‌های هنری و یک سری از فعالیت‌های فوق برنامه اضافی، به طور داوطلبانه فعالیت کنند، یا شغلی داشته باشند، و معاشرت و بیرون رفتن با دوستان را نیز فراموش نکنید، به علاوه اگر چند تکلیف دیگر از کلاس داشته باشند، تصورش را بکنید … پس چرا باید این تکالیف را در اولویت این دانش‌آموزان قرار داشته باشد؟
فراموش کردن تکالیف
آیا این جمله برایتان آشنا نیست؟ ” من فراموش کردم که تکالیف کلاسی را یادداشت کنم. چند تا از تکالیف را به یاد نمی‌آورم. فراموش کردم که تکالیف را با خودم بیاورم. فراموش کردم که کتاب‌هایی که برای انجام دادن تکالیف نیاز دارم با خودم بیاورم یا جا گذاشته‌ام. یادم نمی‌آید که چه زمانی باید این تکالیف را تحویل دهم.”
تکالیف بی‌معنی و بی‌ربط هستند
” حالم ازش بهم میخوره ” این جمله‌ای است که ممکن است دانش‌آموز بگوید. شاید به نظر برسد که تکالیف به هیچ‌چیز واقعاً معنی‌داری مربوط نیستند، بنابراین دانش‌آموز نمی‌خواهد زمانی را صرف آنها کند. شاید سرکاری به نظر برسد و به نظر هیچ ارزشی نداشته باشد.
جایی برای انجام تکالیف برای دانش‌آموز وجود ندارد
شاید خانه خیلی پر سروصدا است، اگر جای آرامی هم در خانه پیدا شود، دیگر اعضای خانواده در این آرامش مداخله می‌کنند، اتاق‌ها و کلا فضای خانه خیلی شلوغ هستند بنابراین فضای خوبی برای انجام دادن تکالیف وجود ندارد.
دانش‌آموز وسایل و تجهیزات لازم را ندارد
کامپیوتر خراب یا برق قطع شده است … خط کش محاسبه سرجایش نیست یا باتری ماشین حساب کار نمی‌کند.
حجم تکالیف خیلی زیاد است
شاید تکالیف خیلی زیاد و کلافه کننده به نظر می‌رسند. شاید سازمان‌دهی و برنامه‌ریزی برای تکالیفی که باید انجام شوند سخت باشد. شاید دانش‌آموز نمی‌داند چگونه و از کجا شروع کند.
مهم نیست من این تکالیف را انجام می‌دهم یا نه
برای این تکالیف فقط چند نمره حساب می‌شود یا درهرحال هیچ نمره‌ای ندارند، پس اصلاً چرا باید این تکالیف انجام شوند؟
صرف‌نظر از موضوع، همیشه کسانی هستند که بهانه‌ای برای انجام ندادن تکالیف خود دارند. هنگام برنامه‌ریزی و دادن تکلیف به دانش‌آموزان، سعی کنید برخی از این بهانه‌های رایج را در ذهن داشته باشید و تکالیفی را به آنها بگویید که دانش‌آموزان به سختی بتوانند بهانه‌ای برای آن پیدا کنند.
نکاتی برای والدین
بسیاری از والدین اعتقاد دارند که انگیزه دادن به فرزندان برای منظم انجام دادن تکالیف یک کار چالش برانگیز است. با این وجود، تعداد کمی از بچه‌ها هستند که می‌خواهند بقیه روز خود را بعد از گذراندن 6 تا 7 ساعت در کلاس در مقابل انبوهی از کتاب و دفتر بگذرانند. علاوه بر این، امروزه حواس‌پرتی‌های زیادی در بین دانش‌آموزان وجود دارد، از اینترنت گرفته تا بازی‌های ویدئویی. این موضوع حتی وظایف روزانه مانند کارهای خانه و صرف وعده‌های غذا را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
برخی از والدین سعی می‌کنند فراتر بروند و از بیرون برای درس فرزندان خود کمک بگیرند. برخی از والدین یک معلم خصوصی استخدام می‌کنند در حالی که برخی دیگر از یک کتاب راهنمای مشق شب یا آموزش آنلاین برای کمک به فرزندان خود در انجام تکالیفشان استفاده می‌کنند. اگرچه، همیشه کمک کردن برای ایجاد انگیزه کافی نیست.
اگر والدینی هستید که در تمرکز دادن فرزندان خود بر روی تکالیفش دچار مشکل شده‌اید، در این جا چند نکته برای کمک به این مشکل ارائه شده است که می‌توانید انجام دهید:
به فرزندانتان فرصت تنفس و استراحت بدهید
وقتی فرزندان شما از مدرسه به خانه برمی‌گردند، حتماً خسته و گرسنه هستند و نیاز به زمانی برای استراحت و شارژ مجدد دارند. اگر بلافاصله به سراغ مشق و تکالیفشان بروید و به آنها بگویید از همان ابتدا که وارد خانه می‌شوند، تکالیف خود را انجام دهند، این اصلاً برای آنها خوب نخواهد بود.
اگر به فرزند خود اجازه دهید تا هنگام بازگشت به خانه یک استراحت کوتاه داشته باشد، به او زمانی را می‌دهید که آرامش داشته باشد و دوباره انرژی بگیرد. علاوه بر این، مهم نیست که تعیین کنید که چگونه فرزند شما می‌خواهد این زمان استراحتش را بگذراند؛ می‌تواند چرت بزند، چیزی بخورد یا حتی مدتی را در اینترنت سیر کند قبل از اینکه مجبور شود به سراغ تکالیفش برود و شروع به کار کند.
ارائه یک برنامه زمانی سازمان‌دهی شده
دادن یک برنامه زمانی به فرزند هنگامی که به خانه می‌گردد، می‌تواند مفید باشد. این کار نه تنها به آنها احساس ثبات و امنیت می‌دهد، بلکه یاد می‌گیرند چگونه زمان خود را به درستی مدیریت کنند و هر ساعت را برای کارهای بخصوصشان اختصاص دهند.
به خاطر داشته باشید که برنامه‌ای که برای اولین بار طرح می‌کنید ممکن است به بهترین نحو ممکن خود نباشد! مدتی طول می‌کشد تا شما و فرزندتان خود را با برنامه مناسب تطبیق داده و حتی ممکن است لازم باشد آن را در طول روز تغییر دهید. همچنین بسیار مهم خواهد بود که فرزند شما بتواند خود نیز در ایجاد این برنامه نظر بدهد. به او اجازه دهید احساس کند که نظرش مهم است و صدایش شنیده می‌شود، این کار به کودک شما اعتماد به نفس می‌بخشد.
به چیزی که خودتان میگویید عمل کنید
وقتی نوبت به انجام تکالیف می‌رسد، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که خودتان سرمشق فرزندانتان شوید. اگر به آنها بگویید روی تکالیف خود تمرکز کنند و سپس خودتان بروید به سراغ کاری که صرفاً برای اوقات فراغت می‌باشد، این کار یک الگو و پیام اشتباهی را القا می‌کند.
بگذارید فرزندتان بداند که شما در کنار او کار می‌کنید. بهتر است به سراغ کارهای خانه بروید، یا کارهای اولیه‌ای مربوط به محل کار خود را انجام دهید.
انگیزه دادن
وقتی نوبت به انجام تکالیف می‌رسد، تشویق مثبت همیشه در مقایسه با تشویق منفی بهتر عمل می‌کند. از این گذشته، انجام تکالیف اغلب در ذهن این کودک یک چیز منفی است و اگر این منفی نگری را با تسلط زیاد، اقتدارگرایی یا بیش از حد سخت‌گیرانه در انجام تکالیفش تشدید کنید، ممکن است باعث شود که فرزند شما در انجام تکالیف خود مقاومت بیشتری نشان دهد.
ابراز قدردانی و تشویق کردن، یک راه عالی برای ایجاد انگیزه در انجام تکالیف فرزندان است، مخصوصاً اگر متوجه شوید که فرزندتان تکالیفش را خود به تنهایی انجام داده است. با این کار به او نشان می‌دهید که شما متوجه سخت کوشی و تلاش وی شده‌اید و برای تلاش‌هایش ارزش قائل می‌شوید.
انگیزه همیشه به معنای پاداش فیزیکی یا مالی نیست! حتی کاری ساده به عنوان ستایش و قدردانی برای تکالیفی که به درستی و به موقع انجام شده است، می‌تواند دانش‌آموز را برای انجام تکالیف خود ترغیب کند.
اجازه دهید کودک احساسات خود را بروز دهد
درست مثل خودتان، اکثر دانش‌آموزان هم ممکن است در مدرسه استرس، اضطراب و ناامیدی را تجربه کنند. اگرچه، آنها همیشه نمی‌دانند چگونه این احساسات را به درستی ابراز کنند و در برخی موارد، حتی ممکن است از تخلیه‌ی احساسات منفی خود بترسند، زیرا از واکنش والدین خود نسبت به این احساسات می‌ترسند.
این نکته مهم است که به آنها نشان دهید که فضایی امن و قابل اعتماد برای آنها فراهم کرده‌اید تا بتوانند بدون ترس از عواقب آن، سرخوردگی‌ها و احساسات منفی خود را بروز دهند و آنها را از خود دور کنند. البته، شما باید به آنها باد بدهید که چگونه احساسات منفی خود را به درستی منتقل کنند بدون اینکه مخرب یا مضر باشند. فراهم کردن زمینه‌ای برای برقراری ارتباط باز و صادقانه، به آنها این امکان را می‌دهد که احساسات خود را به درستی پردازش کنند، و از این رو آرامش و استرس کمتری نیز خواهند داشت.
معلمان چگونه میتوانند به دانش آموز خود برای انجام تکالیفش کمک کنند؟
معلمان نقش بسیار مهمی در انگیزه‌دهی و پشتیبانی از دانش‌آموزان برای انجام تکالیف دارند. در ادامه چند راهنمایی برای معلمان به منظور برطرف کردن مشکلات احتمالی در انجام تکالیف دانش‌آموزان دبستانی آورده شده است:
- استفاده از روش‌های آموزشی تنوع‌بخش: معلمان میتوانند از روش‌های آموزشی متنوع و جذاب برای آموزش مواد درسی استفاده کنند تا دانش‌آموزان به راحتی با موضوعات آشنا شوند و انگیزه آنها برای انجام تکالیف افزایش یابد.
- ایجاد آموزش بازنگری‌پذیر: معلمان میتوانند با ایجاد فرصت‌هایی برای بازبینی و ارزیابی دوره‌های آموزشی، به دانش‌آموزان کمک کنند تا نحوه انجام تکالیف خود را بهبودبخشند.
- راهنمایی و پشتیبانی فردی: معلمان میتوانند با ارائه راهنمایی و پشتیبانی فردی به دانش‌آموزان کمک کنند تا مشکلات خود را حل کرده و به بهترین شکل ممکن به انجام تکالیف بپردازند.
- برقراری ارتباط موثر: معلمان میتوانند با برقراری ارتباط موثر با دانش‌آموزان و خانواده‌ها، نیازها و مشکلات آنان را بیشتر درک کرده و به کمک آنها با موفقیت به انجام تکالیف بپردازند.
- تشویق و تحسین: معلمان میتوانند با تشویق و تحسین از تلاش‌ها و پیشرفت‌های دانش‌آموزان، انگیزه آنان را برای انجام تکالیف ارتقاء دهند.
با اجرای این راهنماها، معلمان میتوانند به بهبود عملکرد و انگیزه دانش‌آموزان در انجام تکالیف کمک کرده و مشکلات دبستانی‌ها را رفع کنند.
نکاتی برای معلمان
البته راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید تکالیف خانه را برای دانش‌آموزان بسیار جالب‌تر کنید و این پنج نکته به شما کمک می‌کند تا چگونگی این راه‌ها را کشف کنید. صرف‌نظر از اینکه چه گروه سنی را آموزش می‌دهید، در اینجا روش‌هایی وجود دارد که مطمئناً این کارها را کمی لذت‌بخش‌تر می‌کند.
استفاده از جدول استیکری
این کار به ویژه برای دانش‌آموزان کوچک‌تر خیلی خوشایند است (اگرچه می‌توان از آن برای دانش‌آموزان بزرگ‌تر نیز استفاده کرد، همه چیز بستگی به کلاس دارد). به این صورت که هنگامی که دانش‌آموزان تکالیف خود را تکمیل و به موقع تحویل می‌دهند، برچسبی در نمودار مشق شب دریافت می‌کنند.
هنگامی که نمودار پر شد، باید نوعی پاداش نهایی برای آن در نظر گرفته شود که می‌توانید از قبل آن را تعیین کنید. در اغلب موارد، این جایزه می‌تواند نوعی امتیاز ویژه باشد که دانش‌آموزان در حالت معمول مجاز به داشتن آن نیستند. این کار می‌تواند نتایج فوق‌العاده‌ای را برای کلاس شما و لذت بردن دانش‌آموزان از تکالیفی که برایشان تعیین کرده‌اید ایجاد کند.
خلاقیت
گاهی اوقات پروژه‌های خلاقانه‌تر برای انجام تکالیف درسی می‌تواند همه چیز را برای دانش‌آموزان سرگرم کننده تر کند – و این برای همه گروه‌های سنی مفید است. می‌توانید از آنها بخواهید که تکالیف خود را به هر شیوه خلاقانه‌ای که می‌خواهند انجام دهند، خواه نقاشی‌های طنز، سرودن شعر یا گفتن یک داستان کوتاه، حتی ساخت نمایش‌های کوتاهی برای ارائه دادن در کلاس.
خلاقیت جنبه دیگری را در دانش‌آموزان شما به نمایش می‌گذارد و تکلیفی که به آنها داده می‌شود، چیزی است که دانش‌آموزان منتظرش هستند – نه چیزی که از آن می‌ترسند. در نتیجه، متوجه خواهید شد که آنها در نهایت تلاش بیشتری را برای انجام دادن این کار می‌کنند، زیرا می‌خواهند شما و همسالان خود را تحت تأثیر قرار دهند.
کارهای گروهی
برخی از دانش‌آموزان از اختصاص یک پروژه گروهی، مانند ارائه یک نمایش، به عنوان تکالیف درسی، لذت خواهند برد. این کار نه تنها موجب ترغیب دانش‌آموزان به شرکت در کار گروهی می‌کند، بلکه باعث ایجاد ارتباط و خلاقیت آنها نیز می‌شود. هر موضوعی را می‌توان به صورت پروژه‌های گروهی انجام داد، و این نوع تکالیف راهی عالی برای اجازه دادن به دانش‌آموزان برای نشان دادن استعدادها و توانایی‌هایشان است.
به علاوه، آنها قطعاً از این تکالیف خانه لذت می‌برند و میتوانند تمرکز بیشتری در کلاس داشته باشند – مخصوصاً وقتی صحبت از تماشای کارهای گروهی همکلاسی‌های دیگرشان می‌شود.
اردوی مدرسه
دانش‌آموزان کارهای تشویقی را دوست دارند. این تشویق می‌تواند به صورت عملی باشد، در صورتی که مدرسه‌تان اجازه می‌دهد، اگر هر دانش‌آموز در یک دوره مشخص شده‌ای تکالیف خود را به موقع تحویل دهد، کلاس را به یک اردوی یک روزه ببرید. این اردو می‌تواند آموزشی و تفریحی یا هر چه که شما و مدرسه‌تان تصمیم بگیرید باشد، درهرحال این بهترین کار است. چنین تشویقی همانند یک عامل انگیزشی فوق‌العاده عمل می‌کند و مطمئناً نتایج بسیار خوبی را برای کلاس شما و لذت بردن از تکالیف آنها حاصل می‌کند.
گوش دادن
گاهی اوقات تکالیف شنیداری می‌تواند بهترین نوع باشند. بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل میزان کاری که باید انجام دهند، خیلی تحت استرس قرار می‌گیرند و بنابراین روی هم انباشته شدن تکالیف نوشتاری، بدتر از همه، می‌تواند استرس بیشتری ایجاد کند.
تمرین شنیداری گاهی اوقات می‌تواند به دانش‌آموزان در حفظ آرامششان کمک کند، مانند گوش دادن به فصل بعدی متن که در کلاس خوانده شده است، یا کتابی جالب و مرتبط برای کلاسی که داشته است. چنین کارهای کوچکی مانند این می‌تواند انجام تکالیف را سرگرم کننده تر کند، درعین‌حال که به دانش‌آموزان شما نیز کمک می‌کند تا با خیال راحت درس‌هایشان را مرور و تمرین کنند.
والدین چگونه میتوانند به دانش آموز خود برای انجام تکالیفش کمک کنند؟
والدین میتوانند با انجام برخی اقدامات و پیشنهادات مناسب، به کمک دانش آموز خود برای انجام تکالیف دبستانی بپردازند. در ادامه، چند پیشنهاد برای والدین برای این موضوع ذکر شده است:
- ایجاد برنامه زمانبندی: والدین میتوانند به همراه دانش آموز برنامه زمانبندی منظمی برای انجام تکالیف ایجاد کنند تا به دانش آموز کمک کنند تا بتواند تعهد خود را به تکالیف مدرسه انجام دهد.
- ارائه محیط مطلوب برای مطالعه: والدین میتوانند محیطی آرام و مناسب برای مطالعه و انجام تکالیف فراهم کنند تا دانش آموز بهتر و با تمرکز بیشتری بتواند به تکالیف مدرسه بپردازد.
- ارتباط با معلم: والدین میتوانند با معلم دانش آموز تماس بگیرند تا اطلاعات بیشتری در مورد تکالیف و نحوه انجام آنها دریافت کرده و به دانش آموز کمک کنند.
- تشویق و پاداش: والدین میتوانند دانش آموز را برای انجام تکالیف و پیشرفت‌هایش تشویق کرده و به او پاداش‌هایی ارائه کنند تا انگیزه و انگیزش او برای انجام تکالیف افزایش یابد.
- حمایت و کمک: والدین میتوانند با ارائه راهنمایی و کمک به دانش آموز در هنگام انجام تکالیف، باعث افزایش اعتماد به نفس و موفقیت او در تحصیلات شوند.
با پیروی از این راهنماها و ایجاد محیط مناسب برای انجام تکالیف، والدین میتوانند به بهبود عملکرد تحصیلی و انجام تکالیف دانش آموزان دبستانی کمک کنند.
