کاردرمانی دست، حوزه خاص کاردرمانی، عمدتاً به درمان مشکلات ارتوپدی نواحی بالای دست می‌پردازد، تا عملکرد دست و بازو به حداکثر مقدار خود برسد. مشکلاتی که متخصصان کاردرمانی در این حوزه مشاهده می‌کنند شامل: شکستگی‌های دست و بازو، پارگی و قطع عضو، سوختگی‌ها و بهبودی تاندون و عصب‌ها پس از جراحی است. مشکلات اکتسابی مانند التهاب تاندون، آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت و سندروم تونل کارپال نیز توسط درمانگر کاردرمانی که در توانبخشی دست تخصص دارد، درمان می‌شود.
کاردرمانی دست مبتنی بر کار
کاردرمانی دست عمدتاً مسائل فیزیکی بدن که زمینه مشکلات شدید هستند، تحت درمان قرار می‌دهد. با این وجود، کاردرمانگر، بعد جدیدی را به این حوزه خاص وارد می‌کند. آن‌ها از روش مبتنی بر کار و درمانجو استفاده می‌کنند که نیازهای مشترک درمانجو را شناسایی می‌کند – چیزهایی که او نیاز دارد تا در زندگی روزمره انجام دهد که رضایت‌بخش، لازم و یا معنادار باشد – و بر اجرای فعالیت‌های مطلوب به عنوان اهداف اصلی درمان تاکید دارد.
مزایای کاردرمانی دست مبتنی بر کار
شواهد نشان می‌دهد که مراجعه‌کنندگان، خود را در ارتباط با توانایی و نقش‌های شغلی خود می‌بینند. آسیب‌ها و مشکلاتی که با نقش آن‌ها در زندگی، عادات و استفاده از زمان، الگوی فعالیت، تجارب شغلی و حضور کامل آن‌ها تداخل دارد، حس ناتوانی و حسرت عادی بودن را در آن‌ها ایجاد می‌کند. گنجاندن فعالیت‌های کاری عادی و معمول در درمان و متمرکز کردن اهداف بر توانایی انجام این فعالیت‌ها، مزایایی را برای درمانجو فراهم می‌کند که شامل:
- حفظ نقش و عادات و همچنین سلامت روانی مرتبط، از طریق توجه به جزئیات عملکرد روزانه در ابتدای روند توانبخشی
- افزایش انگیزه برای درمان و توانبخشی اثربخش، به این دلیل که درمانجو می‌تواند رابطه مستقیم بین مداخلات کاردرمانگر و توانایی انجام دوباره فعالیت‌های عادی خود را ببیند.
- درمانجو را به عنوان شریکی در روند توانبخشی خود قرار می‌دهد. نیازی نیست که همه مداخلات الزاماً در کلینیک به پایان برسد. وقتی با درمانجو در خصوص کاری که او می‌تواند و کاری که نباید در خارج از کلینیک انجام دهد، مشورت کرده و همچنین تمریناتی برای خانه به او داده می شود، اهداف کاری را که فراتر از زمان کاری کلینیک انجام می شود، مورد توجه قرار می‌دهد و هزینه را محدود می‌کند.
روش کاردرمانی دست مبتنی بر کار چگونه انجام می شود؟
در روش مبتنی بر کار، رابطه درمانجو – درمانگر بسیار مهم است. کاردرمانگر مداخلات درمانی را با ابزار ارزیابی متمرکز بر درمانجو شروع می‌کند. این نوع ابزار یک شرح‌حال کاری از درمانجو فراهم می‌کند که کمبودهای عملکردی و اهداف مطلوب کاری را به جای تمرکز مطلق بر بخش‌های فیزیکی عملکرد، مورد تاکید قرار می‌دهد.
- قرار دادن یک زمینه کاری قوی از طریق ارزیابی‌های اولیه، با دو روش بر مداخلات درمانی تمرکز دارد. در اولین روش، درمانگر فوراً چیزهایی که برای درمانجو مهم است و از آن‌ها لذت می‌برد و اینکه نیاز دارد به چه کارهایی دوباره بپردازد، شناسایی خواهد کرد. این زمینه کاری به درمانگر و درمانجو کمک می‌کند تا بطور مشترک اهدافی را مشخص کنند که نیازها و خواسته‌های درمانجو را منعکس می‌کند. در روش دوم، درمانجو می‌فهمد که درمان، کل بدن، ذهن و سبک زندگی – شامل مسائل روانی و اجتماعی – و نه فقط آسیب‌های او را، مورد توجه قرار می‌دهد.
- درمانگر ممکن است با روش‌های مقدماتی (مانند محدوده حرکتی، تقویت عضلات، تغییرات عامل فیزیکی) یا فعالیت‌های هدفمند (مانند کارهای صوری، اجزای کار یا دیگر فعالیت‌های معنادار دیگر) شروع کند. همچنان که درمانجو در درمان پیش می‌رود، تمرکز مداخلات درمانی به عملکردهای واقعی از وظایف مطلوب زندگی و شغل (مانند مراقبت از خود، وظایف آشپزی، فعالیت‌های کاری) گسترده می‌شود.
- درمانگر فعالیت‌ها را با دقت انتخاب می‌کند تا اطمینان حاصل کند که آن‌ها با بخش‌ها و فعالیت‌های واقعی که درمانجو در طول توانبخشی یا پس از آن انجام می‌دهد، ارتباط داشته باشند و روش‌های آماده‌سازی را به اهداف نهایی متصل می‌کند – که از سرگیری فعالیت‌های خود تا حد ممکن است.
- شغل‌ها (فعالیت‌ها) ممکن است به گونه‌ای نباشند که به بهبود آسیب کمک کنند؛ شاید از آن‌ها به عنوان وسیله‌ای استفاده می‌شود که به درمانجو جهت بازگشت به سلامت روانی و اجتماعی در زمانی که منتظر بهبود جسمانی آن‌ها می‌باشد، کمک می‌کند. سازگاری به شغل‌ها کاری مناسب است که به درمانجو این امکان را می‌دهد که در صورت تمایل فوراً به آن مشغول شود. به عنوان مثال، یک کاردرمانگر می‌تواند به یک مادر که دست قوی‌تر او در حال بهبودی است، کمک کند و به او تکنیک‌های سازگار کردن خود برای جبران محدودیت حرکت دست را نشان دهد، تا او به کار مورد علاقه خود یعنی پختن کیک برای تولد فرزندش بپردازد. این تکنیک‌ها می‌تواند شامل، درست کردن کیک فنجانی باشد، که بسیار آسان‌تر از پختن کیک است، زیرا می‌توان قالب‌های کیک فنجانی را به جای اینکه با کاسه از خمیر پر کرد، با اسکوپ انجام داد، و از روکش خامه‌ای کنسروی و دانه‌های شکری رنگی استفاده کرد تا مجبور به دست گرفتن بسته‌‌های تزئینی نباشد.
- متخصصین کاردرمانی دست در خیابان آزادی تا جایی که امکان دارد، اسپلینت و تجهیزات انطباق که انجام فعالیت‌های روزانه مانند لباس پوشیدن یا رانندگی کردن، به جای محدود کردن، تسهیل می‌کند، فراهم خواهند کرد.
هدف نهایی کاردرمانی دست مبتنی بر شغل این اطمینان را حاصل می‌کند که روند توانبخشی بهبودی را افزایش می‌دهد و همچنین درمانجو را قادر می‌سازد تا فعالیت‌های مهم را هم در کلینیک و هم در زندگی روزانه خود انجام دهد. این روش نتایج مثبتی برای درمانجوها به همراه دارد، که شامل بهبود رضایت همراه با تجربه و نتایج درمان، حفظ توانایی آن‌ها برای انجام کارهای مورد نظر در خانواده و جامعه، و مهم‌تر از همه، تجربه کیفیت زندگی همانگونه که آن‌ها انتظار دارند، است.
کاربرد کاردرمانی دست
متخصصین کاردرمانی دست در خیابان آزادی به بیمارانی که دچار مشکلات یا آسیب بازو، دست یا انگشتان هستند، کمک می‌کنند. آن‌ها همچنین بیمارانی را که از مشکلات مزمنی مانند اختلالات خودایمنی و نورولوژیک، دردهای مزمن، دیابت، دیستونی فوکال دست (کرامپ یا گرفتگی نوازندگان) آنومالی زمان تولد و اختلالات حرکتی مرتبط با مشکلات روانی رنج می‌برند، که ممکن است بر عملکرد دست تاثیرگذار باشند، درمان می‌کنند.
- آسیب‌های شکستگی و دیگر آسیب‌های دست
- پارگی تاندون و یا رباط و دیگر آسیب‌های تاندون
- اختلال عصب محیطی و دیگر مشکلات عصبی
- شکستگی‌ها و التهاب تاندون
- سندرم تونل کارپال
- انقباض دوپویترن
- تعویض مفصل
- عفونت‌ها
- سوختگی‌ها
- آسیب‌های ورزشی
- قطع عضو و پیوند دوباره عضو
- مشکلات دست و بازو ناشی از سکته مغزی
- لنف اِدِم
روش‌های درمان در کاردرمانی دست
کاردمانگر دست، ابزارها و تکنیک‌های مختلفی در اختیار دارد. آن‌ها بسته به مشکل و اهداف فرد، یک یا چند درمان را که در زیر بیان شده است، پیشنهاد می‌دهند تا عملکرد دست و بازو را بهبود ببخشند:
- طراحی برنامه‌های فعالیتی برای افزایش حرکت، مهارت و قدرت که شامل ورزش‌هایی است که شما در خانه تمرین می‌کنید.
- مهارت‌های زندگی روزمره، شامل شبیه‌ساز کار، که وظایفی را که در زندگی واقعی با دست انجام می‌دهید، تمرین می‌کند.
- کمپرشن و درمان اِدِم
- حساسیت‌زدایی، آموزش دوباره نواحی حسی و تکنیک‌های ترمیم آن
- تحریک الکتریکی مانند یون درمانی
- شیوه درمانی برای پیش نیاز بافت و مفصل و تحرک برای کاهش درد و خشکی
- ارزیابی و تحرک عملی و سازگار با بدن
- آموزش محافظت از مفصل و صرفه‌جویی در انرژی
- مدیریت رفتاری
- تکنیک‌ها و پیشنهاداتی برای وسایل کمکی
- کاردرمانی دستی و تکنیک‌های ماساژ
- اسپلینت و پروتز‌های سفارشی برای محافظت از دست پس از جراحی، ثابت نگه داشتن آن، اصلاح آسیب یا ناهنجاری آن و غیره
- کنترل درد
- آموزش بیمار و خانواده
- آموزش برای استفاده از اندام مصنوعی
- درمان سوختگی بافت
- سرما یا گرما درمانی
- مراقبت از زخم
- نوار چسب‌های ورزشی
