کاردرمانی که اغلب از آن تحت عنوان OT یاد میشود یک نوع خدمات تخصصی مراقبتی است که بر روی توانایی، بهبود و حفظ قابلیت انجام فعالیت روزمره و فعالیتهای کاری افرادی تمرکز میکند که دچار مشکلات جسمانی، ذهنی و شناختی هستند. هدف از انجام کار درمانی بهبود توانایی بیمار است که تا حد امکان بتواند مستقل عمل کند و قابلیت انجام هرگونه فعالیت مهم و حیاتی را داشته باشد. متخصص کاردرمانی معمولاً این کار را با شناسایی و حذف موانع محیطی انجام میدهد تا فرد استقلال خود را به دست بیاورد.
روشهای متعددی برای انجام کار درمانی وجود دارد که هر فرد بر اساس نوع مشکلی که دارد ارزیابی میشود و با توجه به نیازهای که دارد یک برنامه برای درمان او طراحی خواهد شد. در کلینیک روشا اولین اقدام برای طراحی برنامه درمان ارزیابی بیمار توسط متخصص کاردرمانی است و این کار به کاردرمانگر کمک میکند تا بتواند بهترین برنامه را برای بیمار مشخص نماید و تعداد جلسات درمانی مورد نیاز را معین کند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک روشا با شماره تلفنهای ۰۲۱۶۶۰۹۹۶۹۳ – ۰۹۱۰۶۶۴۶۱۹۵ تماس حاصل فرمایید.
انواع کاردرمانی
یک متخصص کاردرمانی مهارتهای بسیار زیادی دارد که میتوانید از هر یک از آنها در موقعیتهای مختلف استفاده نمایید. اگر شما قصد دارید در حوزه کاردرمانی فعالیت داشته باشید میتوانید به انتخاب حوزههای مختلف تخصصی بپردازید و فارغ التحصیل شوید. اگر شما قصد دارید به یک گروه خاص از بیماران کمک کنید یا آن که میخواهید از لحاظ شغلی پیشرفت کنید باید به صورت تخصصی در حوزه تحصیل نمایید. در بخش زیر به انواع کاربردهای کاردرمانی اشاره میکنیم:
- بخشی از زندگی روزمره ما شامل تغذیه، غذا خوردن و بلعیدن مواد غذایی است. متخصص کاردرمانی در این حوزه دارای آموزش و مهارت لازم است تا بتواند به افرادی که با برخی ناتوانیها برای انجام هر یک از کارهای خود مواجه هستند کمک کند.
- متخصص کاردرمانی در آن دسته از افرادی که دچار مشکلات بینایی هستند بر روی کاهش تاثیرات این اختلال بر زندگی روزمره و فعالیتهای فرد و افزایش استقلال او تمرکز میکند. متخصص کاردرمانی در این راستا به آموزش مهارتهای جدید به بیمار خود و اصلاح یا تغییر کارهای او میپردازد و از او میخواهد که تغییرات در محیط کار و زندگی خود به وجود بیاورد و با چشم پزشک، متخصص بینایی سنجی و سایر افرادی که میتوانند به او کمک کنند همکاری داشته باشند.
- کاردرمانی در محیط مدرسه بر روی کمک به دانش آموزان برای کسب موفقیت در محیط آموزشی تمرکز دارد. متخصص کاردرمانی در محیط مدرسه به کودکانی که دچار برخی مشکلات از قبیل اختلال نوشتن هستند یا حتی به آنها برای سازمان دهی محیط تحصیل در کلاس درسی کمک خواهد کرد.
- متخصص کاردرمانی سلامت ذهن از کودکان و نوجوانان و بزرگسالان و افراد مسنی حمایت میکند که دچار بیماریهای شدید یا دائمی ذهنی هستند. متخصص کاردرمانی میتواند از برخی کارهای روزمره از قبیل نظافت کردن و آشپزی کردن، یادداشت کردن و مواردی از این قبیل به منظور بهبود سلامت ذهنی فرد استفاده نماید.
- کاردرمانی در حوزه توان بخشی جسمی بر روی آن دسته از افراد تمرکز دارد که دچار ناتوانیهای جسمانی هستند و با چالشهایی مواجه هستند که باعث میشود نتواند به انجام فعالیت روزمره خود از قبیل انجام دادن کارهای منزل، رانندگی کردن یا کار کردن به صورت مستقل بپردازند.
- کاردرمانی در حوزه رانندگی و حمل و نقل در جامعه یکی دیگر از خدمات کاردرمانگران است. یکی از جنبههای داشتن زندگی مستقل این است که فرد بتواند به جامعه خود دسترسی داشته باشد و در جامعه ادغام شود. رانندگی کردن یکی از بخشهای مهمی است که متخصص کاردرمانی میتواند در این زمینه به بیماران خود کمک نماید.
- کار درمانی به منظور کمک به برخی از بیماران به منظور توانایی انجام امور روزمره به ایجاد برخی تغییرات در محیط منزل و محیط کاری آنها میپردازد که این کار باعث میشود بیمار بتواند در یک محیط ایمن و بدون هیچ گونه مشکلی به انجام امور روزمره خود بپردازد. متخصص کاردرمانی گبه بررسی ویژگیهای محیط منزل بیمار میپردازد و عواملی که باعث ایجاد خطر میشوند از قبیل فرش یا گلیم نامناسب، سیم و وسایل برقی موجود در مسیر حرکت فرد را جمع آوری میکند.
کاربرد و مزایای کاردرمانی برای کودکان چیست؟
کاردرمانی یک اقدام کمک کننده است که با هدف افزایش استقلال جسمانی فرد انجام میشود تا بیمار بتواند به انجام فعالیتهای روزمره خود در آن دسته از کارهایی که انجام دادن آنها ضروری است بپردازد. اکثر کودکان با کمک دیگران انجام دادن فعالیتهای روزمره به صورت تنهایی، آموزش در محیط مدرسه یا کار و اشتغال به یادگیری مهارتهای ضروری خود میپردازند. با این حال تعدادی از کودکان با برخی مشکلات مواجه هستند و اختلالاتی که در قابلیت عملکردی آنها وجود دارد به کمک متخصص کاردرمانی برطرف خواهد شد. در این گروه از کودکان کمک و درمان متخصص کاردرمانی تاثیر به سزایی در بهبود توانایی عملکردی آنها دارد. متخصص کاردرمانی از دانشگاه فارغ التحصیل شده است و در زمینه کار با کودکان و خانوادههای آنها یا پرستاران کودکان آموزش دیده است تا مهارت عملکردی کودکان افزایش پیدا کند و آنها بتوانند تا حد امکان زندگی مستقلی داشته باشند. متخصص کاردرمانی میتواند به اشکال مختلف به کودکانی که دچار اختلال پلتورا هستند کمک کند. برخی از این روشها به شرح زیر میباشند:
- کمک کردن به کودکانی که دچار مشکلات مربوط به توجه و حافظه هستند تا بتوانند بهتر در کلاس تمرکز کنند.
- پیشنهاد کردن وسایل تخصصی برای کودک از قبیل ویلچر، وسایل ارتباطی و وسایل مخصوص سرویس بهداشتی و حمام و تغییر دادن محیط منزل
- بهبود مهارتهای حرکتی که در توانایی کودک برای نوشتن و در دست گرفتن اشیا که اهمیت زیادی دارند.
- بهبود مهارتهای مربوط به توانایی حرکتی از قبیل هماهنگی جسمانی، راه رفتن پریدن یا پرت کردن اشیا
- بهبود هماهنگی چشم و دست، بهبود مهارتهای مراقبت از خود از قبیل غذا خوردن، حمام کردن، لباس پوشیدن و مسائل مربوط به بهداشت
- کمک به کودکانی که دچار اختلالات مربوط به واکنش مناسب به محیط فیزیکی هستند.
- کمک به کودکان برای پیدا کردن کار داوطلبانه یا کار با حقوق مناسب
در کاردرمانی نیز مانند سایر روشهای درمانی حضور و همکاری پدر و مادر و اعضای خانواده برای کسب نتایج بهتر کاملاً ضروری است. متخصص کاردرمانی با پدر و مادر کودک و پرستاران همکاری میکند و مهارتهایی را به آنها یاد میدهند تا بتوانند به کودک کمک کنند و بر روی برخی روشهای تمرکز میکند که در بهبود کیفیت زندگی کودک تاثیر به سزایی دارند. همکاری کودک، متخصص کاردرمانی و خانواده در کسب نتایج مطلوب و بهبود مشکلات کودک کاملاً ضروری است و به کودک و خانواده رو برای دستیابی به اهداف فردی و اهداف مربوط به سلامت کمک خواهد کرد.
کودکانی که به کاردرمانی نیاز دارند
اگرچه تعداد زیادی از کودکان به طور طبیعی رشد میکنند و معمولاً مشکلات کمی دارند و برخی دیگر از کودکان با مشکلات متعددی از قبیل اختلالات جسمانی، اجتماعی یا شناختی مواجه هستند. ممکن است این مشکلات در زمان تولد وجود داشته باشند یا اینکه به علت شرایط زندگی کودک و اتفاقاتی که در طول زندگی او رخ میدهند از قبیل برخی از انواع آسیب دیدگیها ایجاد شود. نمونههایی از مشکلات و اختلالات شایعی که کودکان با آن مواجه میشوند به شرح زیر میباشند:
- نقایص مادرزادی یا برخی بیماریها از قبیل مشکلات قلبی، اسپینا بیفیدا و شکاف کام
- مشکلات ارتوپدی از قبیل شکستگی استخوان یا ضربه تروماتیک به مغز یا ستون فقرات
- آرتروز جوانان
- سوختگی
- قطع عضو
- سرطان
- ام اس
- فلج مغزی
- اختلالات مربوط به پردازش حواس
- اختلالات یادگیری
- اوتیسم و سایر اختلالات رشد
- به تاخیر افتادن رشد
- مشکلات مربوط به سلامت ذهن و سلامت رفتاری از قبیل افسردگی، اضطراب و اختلال در عواطف و احساسات
مزایای کاردرمانی در سنین بالا
کاردرمانی در افرادی که برای انجام فعالیتهای مهم و روزمره خود به کمک نیاز دارند باعث بهبود پیشرفت و حفظ مهارتهای آنها خواهد شد. به طور کلی متخصص کاردرمانی به افراد مسن کمک میکند تا بتوانند بر چالشهای روزمره خود ناشی از ناتوانی حرکتی و کاهش دامنه حرکات شان غلبه کنند. متخصص کاردرمانی به ارزیابی محیط منزل بیمار میپردازد تا بتواند در هر قسمت که ایجاد تغییر ضروری است اقدامات لازم را انجام بدهد. او همچنین به آموزش به پرستاران و هر فردی که از بیمار مراقبت میکند میپردازد تا از متعادل شدن زندگی بیمار و بهبود توانایی او اطمینان حاصل کند. در بخش زیر به چند مورد از روشهایی که کاردرمانی میتواند افراد مسن کمک نماید اشاره میکنیم.
غلبه کردن بر چالشهای روزمره
متخصص کاردرمانی از روشهای مخصوص توانبخشی، ورزش و آموزش برای کمک به بیمار استفاده میکند تا بتواند به انجام برخی کارها از قبیل لباس پوشیدن، غذا خوردن و حمام کردن بپردازد و به راحتی به سرویس بهداشتی برود. برخی از تمرینات ورزشی مخصوص دامنه حرکات شامل حرکات از قبیل نشستن روی صندلی و قرار دادن بازوها در کنار خود و قرار دادن پا به صورت صاف است که بیمار باید به آرامی پاهایش را به سمت جلو بکشید و حدود چند ثانیه در این حالت بماند. متخصص کاردرمانی به جای آنکه بر ناتوانی بیمار تمرکز کند بر روی کارهایی که میتواند انجام دهد متمرکز میشود و بر اساس تواناییهایی که دارد نحوه انجام فعالیتهای روزمره را به او یاد میدهد. کاردرمانی منظم از قبیل انجام دادن پازل کلمات متقاطع، انجام دادن کاردستی و کار هنری یا خواندن مجله بیمار برای تقویت مهارتهای حرکتی و حفظ و بهبود قدرت او کمک خواهد کرد.
کمک به رفع مشکلات حافظه
کاردرمانی در مراحل اولیه از دست دادن حافظه یک اقدام بسیار ضروری و کلیدی محسوب میشود. درمانگر به ارزیابی توانایی شناختی بیمار خود میپردازد و هر گونه تغییر در رفتار و شخصیت او را بررسی میکند تا بتواند در این راستا به او کمک نماید. متخصص کاردرمانی در آن درصد از بیمارانی که دچار زوال عقل هستند نیز کمک میکند و این کار را با ارزیابی نقاط قوت و ضعف آنها و سپس بررسی آن دسته از عملکردهایی که برای بهتر شدن به کمک نیاز دارند انجام خواهد داد. اگرچه هیچ راهی برای درمان این بیماری وجود ندارد بیماران با کمک درمانگر پیشرفت قابل توجهی خواهد کرد. متخصص کاردرمانی میتواند به افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند از یادداشت برداری یا نکته برداری برای به خاطر آوردن موارد مختلف استفاده کنند. در بخش زیر به چند نمونه از روشهایی اشاره میکنیم که کاردرمانگر میتواند به شما و یکی از عزیزان شما که دچار مشکل حافظه شده است کمک کند.
- ارائه برخی کارها و امور برای افرادی که به انجام کارهای تکراری و بدون بازده میپردازند. به این ترتیب در صورتی که فردی دوست داشته باشد به حل کردن جدول کلمات متقاطع در روزنامه بپردازد جدول ساده کلمات در اختیار او قرار داده خواهد شد.
- قرار دادن علامت توقف روی ورودی در منزل یا در حیاط ولی آن دسته از افرادی که پرسه میزنند.
- ارائه روشها و نکات مهم به افرادی که از بیماران مبتلا به تغییرات خلق و خوب مراقبت میکنند تا در برابر این افراد حالت تدافعی نداشته باشند.
- کمک کردن به پرستاران این افراد برای قرار دادن یک تعداد محدود از لباسهای مخصوص فصل و جمع آوری لباسهای غیر مرتبط زیرا برخی از بیماران زمان را از دست میدهند و نمیدانند در چه فصلی قرار دارند.
کمک کردن به پرستار فرد بیمار
پرستاری کردن از فردی که به کمک نیاز دارد از لحاظ فیزیکی عاطفی و مالی هزینه بردار است و متخصص کاردرمانی در زمینه ارزیابی موقعیت و شرایط بیمار و کمک به کاهش بار حاصل از مراقبت از او تخصص دارد. هدف از حضور متخصص کاردرمانی و کمک به پرستاران بیمار این است که اطمینان حاصل کند سبک زندگی انتخاب شده برای بیمار کاملاً صحیح است و با نیازهای او مطابقت دارد یا خیر و از سوی دیگر زندگی شخصی پرستار قربانی نشده است. متخصص کاردرمانی این کار را به دو روش انجام میدهد:
- اطمینان از محقق شدن نیازهای پرستار در کنار نیازهای بیمار
- تشویق کردن پرستار برای بیان کردن و نشان دادن تمامی احساسات خود از قبیل خشم و عصبانیت، استرس، ناامیدی و ناراحتی
- اجرای استراتژیها و روشهای صحیح به منظور داشتن سبک زندگی سالم و ورزش کردن، تفریح کردن و درمان گروهی و فردی
- ارائه اطلاعات لازم به پرستار در خصوص روشها و تکنیکهای جدید در عرصه کاردرمانی به منظور تصمیم گیری بهتر