درمان ترس از شلوغی : راه های موثر غلبه بر علائم بیماری اگورافوبیا

مکان‌های شلوغ مملو از جمعیت‌اند و ازدحام فراوانی در آنها وجود دارد. فروشگاه‌ و مرکز خرید متداول‌ترین مکانی است که کودکان در آنجا از شدت شلوغی گم می‌شوند. وقتی جمعیت فراوانی به یک مکان هجوم می‌آورد، برخی افراد عذاب می‌کشند، نه به این خاطر که می‌ترسند مبادا صدمه ببینند، به این دلیل که شلوغی آنها را به شدت مضطرب می‌کند و در نهایت به بروز حملات هراس و اضطراب دامن می‌زند. ترس از مکان‌های شلوغ نوعی فوبیا است و به فردی که از مکان‌های شلوغ و ازدحام مردم می‌ترسد، انوکلوفوبیک می‌گویند. بنابراین انوکلوفوبیا یا اگورافوبیا به ترس از شلوغی و جمعیت گفته می‌شود.

علل بروز اگورافوبیا

آگورافوبیا بنا به نظر کارشناسان پی‌آمد ترکیبی از عامل‌های ژنتیک، ناهنجاری‌های زیست ـ شیمیایی، تجارب ناخوشایند و آسیب زننده در زندگی و باورهای نادرست و  ناآگاهانه درباره شلوغی و جمعیت است.

اکثر افرادی که از شلوغی می‌ترسند، بعد از پشت سر گذاشتن یک رخداد آسیب زننده و پرتنش، برای مثال گیر کردن زیر دست و پای جمعیت که منجر به صدمه و آسیب شدید شده باشد، دچار این ترس می‌شوند.

برای نمونه فردی که یک بار در میان جمعیت گیر کرده باشد یا زیر دست و پا له شده باشد، از آن روز به بعد دچار تروما یا آسیب شدیدی می‌شود و چون همیشه خود را در میان جمعیت در حال خفگی و له شدن می‌بیند، همواره از جمعیت و شلوغی خواهد ترسید.

به علاوه تصوری غالب درباره عدم امنیت و احتمالات خطرناک بی‌پایان ناشی از گیر افتادن در جمعیت در ذهن این افراد شکل می‌گیرد. چنین افکار محدود کننده‌ای باعث می‌شود که فرد دچار ترس و وحشتی شدید از شلوغی شود. بنابراین وقتی فرد دچار آگورافوبیا در محیطی شلوغ قرار می‌گیرد، بدنش پیام احتمال روبه‌رو شدن با خطر را به مغزش می‌فرستد و در نتیجه مغز واکنش جنگ یا گریز را به راه می‌اندازد.

برخی افراد نیز دچار ترس از شلوغی می‌شوند، چون متوجه می‌شوند که مکان شلوغ پرسرو صداتر از آن است که بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. آنها چون می‌ترسند که مبادا حرف‌هایی را که باید بشنوند، به گوششان نرسد، ترسی کلی از شلوغی و جمعیت در وجودشان شکل می‌گیرد. عده دیگری نیز از شلوغی می‌ترسند، چون از سرایت میکروب‌ها یا ویروس‌ها به دلیل تماس با افراد بیمار اطرافشان وحشت دارند. برخی نیز صرفاً از گم شدن می‌ترسند یا وقتی در کنار غریبه‌ها قرار می‌گیرند، دچار احساس ناامنی می‌شوند.

همچنین اگر فرد احساس کند که جمعیت به فضای شخصیش تجاوز می‌کند، دچار اگورافوبیا می‌شود. بنابراین نهایت تلاشش را می‌کند تا از شلوغی اجتناب کند. ترس از شلوغی توضیح می‌دهد که چرا اشخاص خجالتی یا افرادی که نمی‌توانند حساسیت خود را نسبت به احساسات دیگران در جمعیت از بین ببرند، مستعد ابتلا به اگورافوبیا هستند.

ترس از شلوغی به طور کلی شباهت‌هایی به دیگر گونه‌های فوبیا دارد. اگورافوبیا ترکیبی از عامل‌هایی است که بعضی از آنها، مانند ژنتیک، خارج از کنترل انسان هستند.

علائم ترس از شلوغی

وجود پنج نشانه زیر می‌تواند علامت ترس از شلوغی باشد.

احساس کردن علائم جسمی خاص هنگام قرار گرفتن در مکان‌های شلوغ 

اگر وقتی در میان گروهی شلوغ و پرسرو صدا قرار می‌گیرید، دچار تپش قلب و تنگی نفس می‌شوید، احتمالاً از اگورافوبیا رنج می‌برید. از دیگر علائم مربوط به این ترس عجیب از شلوغی می‌توان به عرق کردن، استفراغ، حالت تهوع و حملات هراس شدید اشاره کرد. اگر در میان جمع با بعضی از این علائم یا تمام آنها مواجه می‌شوید، بهتر است از متخصص کمک بگیرید، چون بروز این علائم می‌تواند نشان دهنده ترس از شلوغی باشد.

معتقدید که خودتان را در میان جمعیت شرمنده خواهید کرد

قبول داریم که قاطی شدن با دیگران در دورهمی‌های اجتماعی برای همه آسان نیست؛ در این میان معاشرت با دیگران برای برخی غیرقابل تحمل است. تصور روبه‌رو شدن با انبوهی از مردم کافی است تا فرد دچار اگورافوبیا را معذب کند؛ این ناراحتی عمدتاً به این دلیل است که فرد مورد توجه دیگران قرار گرفتن را دوست ندارد و نگران است که مبادا انگشت‌نما شود یا حتی خودش را شرمنده کند. ترس از شلوغی گاهی از پشت سر گذاشتن تجربه‌ای آسیب زننده‌ در گذشته نشأت می‌گیرد.

اجتناب از شرکت در رخدادهای اجتماعی

اگر دائماً عزیزانتان را ناامید می‌کنید و در مراسم مختلف حاضر نمی‌شوید، این اجتناب می‌تواند نشان دهنده ترس غیرمنطقی از شلوغی باشد. این فوبیا می‌تواند به دلایل مختلفی به وجود آمده باشد، برای مثال اخبار منفی که رسانه‌های اجتماعی درباره حملات عمومی مرگبار از سوی جنایتکاران منتشر می‌کنند، می‌تواند علت ترس از شلوغی باشد. شاید هم از له شدن زیر دست و پای جمعیتی می‌ترسید که در مکان‌های شلوغی مانند مراکز خرید جمع شده‌اند.

به تعویق انداختن اکثر فعالیت‌هایی که مستلزم درگیر شدن با جهان است

فردی که از شلوغی می‌ترسد، زمان جلسات اجتماعی و سخنرانی‌های عمومی را بارها و بارها تغییر می‌دهد. فعالیت‌هایی مانند خرید و کنسرت رفتن که در حالت عادی مفرح و لذت‌بخش است، بیشتر از آن که بیمار دچار آگورافوبیا را هیجان‌زده کند، وحشت‌زده می‌کند. اگر این جملات درباره شما صدق می‌کند، باید بدانید که درمان‌های موثر گوناگونی برای غلبه همیشگی بر اگورافوبیا وجود دارد.

از ثبت نام در کلاس‌های دسته جمعی و گروهی خودداری می‌کنید

اگر شلوغی ناراحتتان کند، ذهنتان دائماً تکنیک‌هایی را ابداع می‌کند تا به هر قیمتی که شده از حضور در مکان‌های شلوغ اجتناب کند. برای مثال بارها با خودتان عهد می‌کنید که در باشگاه ثبت‌نام کنید، اما وقتی موقع عمل فرا می‌رسد، انگیزه کافی برای این کار ندارید؛ در واقع ورزش کردن در میان جمعی از افراد غریبه شما را می‌ترساند. این علائم می‌تواند ناشی از ترس غیرعادی از شلوغی باشد.

اگر نگران وضعیت سلامت روانتان هستید یا با نشانه‌ها و علائم فوق مواجه می‌شوید، بهتر است به مشاوری مراجعه کنید که بتواند بهترین روش درمان را برای غلبه بر ترس‌هایتان توصیه کند.

یادگیری روش‌های مقابله با ترس از شلوغی

درمان ترس از شلوغی نیز مانند هر اختلال اضطراب دیگری با دشواری‌هایی روبه‌رو است؛ بسیاری از بیماران مبتلا به یکی از گونه‌های اختلال اضطراب به گونه‌های دیگری از این اختلال نیز دچار هستند و تقاضای کمک کردن برایشان سخت است یا انگیزه کافی یا امکانات لازم را برای انجام اقدامات لازم جهت کمک به خود ندارند. خوشبختانه گام‌های کوچک و حتی به ظاهر بی‌نهایت کوچکی وجود دارد که می‌توانید با برداشتن آنها اضطرابتان را کاهش دهید و خود را برای مدیریت فوبیا آماده کنید. در ادامه با این روش‌های موثر و ساده آشنا می‌شوید.

یادگیری روش صحیح نفس کشیدن

اگر یاد بگیرید که عمیق و با دقت نفس بکشید، می‌توانید سیستم عصبیتان را تنظیم کنید و توانایی بدنتان را برای رسیدن به آرامش افزایش دهید. کشیدن نفس‌های عمیق علامت این است که در فضایی امن قرار دارید و قدرت و اراده لازم را برای حرکت رو به جلو به ذهن و بدنتان می‌دهد. تمرین نفس کشیدن را می‌توانید به تنهایی یا در قالب بخشی از تمرین یوگا یا مدیتیشن انجام بدهید.

تاثیر هیپنوتیزم بر درمان آگورافوبیا

هیپنوتیزم فرد را در وضعیت ذهنی آرام و بی‌دغدغه‌ای قرار می‌دهد و ذهن ناخودآگاه را درگیر می‌کند. هیپنوتیزم وضعیت آرامش متمرکزی است. انسان‌ها هر روز حتی اگر خودشان متوجه نباشند، در حالت هیپونیتزم قرار می‌گیرند. رویاپردازی‌های معمولی نوعی هیپنوتیزم است.

ذهن ناخودآگاه در حالت هیپنوتیزم می‌تواند پیشنهادهایی را برای ایجاد تغییرات مثبت کسب کند و به مرحله اجرا بگذارد. در نتیجه تغییرات را در حالت هیپنوتیزم راحت‌تر و سریع‌تر از حالتی می‌توان ایجاد کرد که ذهن در وضعیت هوشیار قرار دارد. هیپنوتیزم به فرد کمک می‌کند تا واکنش نشان دادن ذهن به محرک فوبیا را دوباره برنامه‌ریزی کند و به این ترتیب بر فوبیا غلبه کند.
به عبارت دیگر واکنش ذهن شما به محرک ترس از شلوغی به عنوان یک آگورافوب دوباره به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شود که بتوانید در برابر ترس‌هایتان مقاومت کنید و بر آنها غلبه کنید. روش‌شناسی مورد استفاده متخصصین هیپنوتیزم درمانی به وضعیت خاص هر بیمار بستگی دارد و یک متخصص خوب و مجرب باید از تکنیک‌ها و رویکردهای مختلف آگاهی داشته باشد و بتواند آنها را به کار بگیرد.

جلسه هیپنوتیزم درمانی معمولاً شامل آموزش تکنیک‌های خودآرام‌بخشی و سلسله مراتب حساسیت‌زدایی است. هیپنوتیزم کمک می‌کند تا پیوندهای ذهنی نادرست بین محرک آگورافوبیا و واکنش را از بین ببریم. به لطف هیپنوتیزم دیگر مجبور نیستید که با ترس زندگی کنید و می‌توانید عنان زندگیتان را دوباره به دست بگیرید. هیپنوتیزم برای درمان ترس از شلوغی و گونه‌های دیگر فوبیا مفید است.

مدیتیشن

مطالعات نشان می‌دهد که مدیتیشن اثر بهبوددهندگی قابل توجهی برای رفع انواع اضطراب دارد و ابزار قدرتمندی برای مدیریت علائم اضطراب به شمار می‌رود. تاثیر مدیتیشن بر ذهن و بدن مشابه تاثیر نفس کشیدن عمیق و صحیح است و به سیستم عصبی کمک می‌کند تا حس تعادل بهتری را ایجاد کند.

درمان مبتنی بر مواجهه

این بخش از درمان را می‌توانید در خانه یا تحت نظارت متخصص سلامت روان کامل کنید. اگر تصمیم گرفتید که درمان مبتنی بر مواجهه را خودتان انجام بدهید، مطمئن شوید کسی را دارید که بتوانید به او اعتماد کنید تا شما را در امان نگه دارد و آرامتان کند، چرا که مواجهه درمانی می‌تواند بسیار دشوار باشد. مواجهه درمانی روش اصلی در بسیاری از جلسات مشاوره است و به بیمار کمک می‌کند تا مهارت‌های زندگی واقعی را در محیطی امن در خود پرورش بدهد. هر زمان که در نوعی جلسه مواجهه درمانی شرکت می‌کنید، ابتدا از برخورداری از شبکه‌های پشتیبانی کننده و ایمنی اطمینان حاصل کنید، برای مثال باید دوستانی داشته باشید که بتوانید از آنها کمک بگیرید یا مکانی داشته باشید که اگر ترس به شما هجوم آورد، بتوانید به سرعت به آن پناه ببرید و عقب‌نشینی کنید.

اجتماعی را ایجاد و حفظ کنید

اضطراب باعث بیزاری از اجتماع و گوشه‌گیری می‌شود، بنابراین سعی کنید خود را در حلقه اعضای خانواده و دوستان حامی قرار بدهید. قرار گرفتن در بطن چنین جمع حمایتگری بخش مهمی از دستیابی به یک زندگی سالم‌تر و شادتر است. همچنین می‌توانید اجتماعی را در فضای مجازی ایجاد کنید، برای مثال می‌توانید از سایت‌های مرتبط با اضطراب بازدید کنید و در چت‌های مرتبط شرکت کنید و تجارب خود را با افرادی با نگرانی‌های مشابه به اشتراک بگذارید. دانستن این نکته که تنها خودتان نیستید که با چنین ترس آزاردهنده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنید، مرهم موثری بر زخم‌هایتان خواهد بود.

مراجعه به روانپزشک

اضطراب ناشی از قرار گرفتن در میان جمعیت گاهی آنقدر شدید می‌شد که بیمار به کمک دیگران، حتی کمکی فراتر از مشاوره با روانشناس یا روانپزشک نیاز پیدا می‌کند. داروهای ضداضطراب بعضی از عوارض اختلال‌های اضطراب را برای مدتی طولانی برطرف می‌کند و ناراحتی بیمارانی را که اضطرابشان به حدی رسیده است که روش‌های مدیریت خانگی کمکی به رفع آن نمی‌کند، تسکین می‌دهد. برای دریافت داروهای ضداضطراب باید ابتدا به روانپزشک مراجعه کنید تا ایشان داروی مناسب را پس از بررسی علائم تجویز کنند.