برقراری ارتباط با کودک مبتلا به اتیسم(اوتیسم)

یکی از ویژگی های کلیدی اختلال اوتیسم (ASD) مشکل در برقراری ارتباط است. کودکان مبتلا به اوتیسم به دلایل متعددی از جمله: ناتوانی در صحبت کردن، عدم درک صحیح زبان و استفاده از آن و یا ناتوانی در کاربرد جنبه اجتماعی در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل می‌شوند. راهکارهای زیادی وجود دارند که والدین می توانند برای برقراری ارتباط صحیح با فرزندان مبتلا به اوتیسم خود از آنها استفاده کنند. برای به دست آوردن نتایج بهتر، مشاوره با یک تحلیلگر رفتاری، گفتاردرمانگر و یا یک کاردرمانگر توصیه می شود.

با کودک مبتلا به اوتیسم (اوتیسمی) چگونه رفتار کنیم؟

وقتی به دنبال راه هایی برای برقراری ارتباط با کودکان مبتلا به اوتیسم هستید، گزینه‌های زیادی در دسترس شما می‌باشد.

کمک درهنگام بحران

ما از کودکان مبتلا به اوتیسم خود، انتظار زیادی داریم. آنها به محیطی آرام، آشنا و پر از حمایت برای پیشرفت در زندگی، نیاز دارند. اما ما اغلب از آنها انتظار داریم که در فروشگاه‌ های مواد غذایی، فرودگاه ها و کلاس‌های درس، توانایی خود را نشان دهند.

وقتی کودکان مبتلا به اوتیسم در خیالات خود، غرق می‌شوند، ممکن است دچار بحران گردند. بحران می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• عقب نشینی: کودک به دنیای درونی خود، عقب نشینی می‌کند و اصلا صحبت نمی‌کند. کودک ممکن است با تکان دادن مکرر دست‌ها و یا بدن خود، خودش را آرام کند.
• کج خلقی: کودک گریه می‌کند، جیغ می‌زند، پاهایش را به زمین می‌کوبد یا پاهای خود را مانند توپ، در بغل می‌گیرد.

والدین اغلب در برخورد با این موارد، ماهر می‌شوند، برای مثال اگر در رستوران هستید، در حالی که شما سعی می‌کنید فرزندتان را آرام کنید، می‌توانید از متصدی آنجا بخواهید که صدای موسیقی را کم کند. شما همچنین می توانید مستقیما مداخله کنید. کارشناسان استفاده از صدای ملایم و دستورات ساده را توصیه می‌نمایند. به کودک بگویید: “بلند شو و کنار من بایست.” اگر کودک نمی تواند پاسخ دهد، او را نزدیک خود نگه دارید تا زمانی که بحران برطرف شود. هنگامی که کودک آرام تر شد، دستورالعمل ها را به کار ببندید.

تشویق کردن برای دوست یابی

اوتیسم اغلب باعث ایجاد چالش‌های اجتماعی می‌شود. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به گذراندن وقت با دوستان، بی‌علاقه به نظر برسند، ودر برابر دوستانی که شروع به صحبت می‌کنند با سکوت واکنش نشان دهند. اما کودکان مبتلا به اوتیسم در اعماق وجود خود به شدت به دوست نیاز دارند. براساس نظر محققان، افراد مبتلا به اوتیسم قادر هستند که رابطه دوستی برقرار نمایند. گاهی اوقات، آنها افراد مبتلا به اوتیسم دیگر را برای دوستی انتخاب می کنند. در موارد دیگر، آنها اغلب با بزرگسالان و کودکانی که مشکلات عصبی دارند، رابطه برقرار می‌کنند. آنها را به جشن تولد ببرید، از آنها بخواهید با دیگران صحبت کنند، فعالیت‌های ساده‌ای را پیدا کنید که آنها از آن لذت می‌برند. بچه ها را نیز به انجام همین کارها تشویق نمائید.

برای پاسخ دادن به آنها زمان بدهید.

اوتیسم می‌تواند باعث کندی در سرعت پردازش فکری شود. کودکان مبتلا به اوتیسم به زمان بیشتری برای درک کلمات نیاز دارند، به خصوص اگر در اتاقی پر سر و صدا یا شلوغ با آن‌ها صحبت می‌کنید.

• سوالات بیشتر شما می‌توانید، سؤال اصلی خود را به طرز دیگری بیان کنید یا حرف‌ جدیدی بزنید.
• دور شدن. اگر کودک صحبت نکند، ممکن است بخواهید که از صحبت کردن با او به طور کلی صرف نظر کنید.

فضایی برای پاسخ های کودک بگذارید. اگر سوالی می‌پرسید، چند ثانیه به کودک فرصت دهید تا در حالی که با چشم انتظاری به او نگاه می‌کنید پاسخ دهد. به محض واکنش کودک واکنش نشان دهید، اما قبل از پاسخ او، سکوت کنید.

صحبت درباره علایق کودک

علاقه نشان دادن اندک و یا شدید در موضوعات خاص، یکی از علائم اصلی اوتیسم است. کودکان مبتلا به اوتیسم، می‌توانند مجذوب هر چیزی شوند، از جمله نقشه ها، اعداد، دستور العمل‌ها، جغرافیا و غیره.

برای کودکان مبتلا به اوتیسم، صحبت کردن درباره این موضوعات باعث آرامش می‌شود. آنها از به اشتراک گذاری دانش خود لذت می‌برند و می‌توانند بی نهایت در مورد موضوع مورد علاقه خود صحبت کنند. با گوش دادن به موضوع مورد صحبت او، با کودک ارتباط برقرار کنید. اگر می‌توانید سوال بپرسید، از تغییر دادن موضوع خودداری کنید.، فقط اجازه دهید کودک صحبت کند.

کودک را به طور کامل بپذیرید.

برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم تا حدود 2 سالگی دچار اختلال عصبی می‌شوند و سپس، مهارت‌هایی را که به دست آورده‌اند از دست می‌دهند. این امر برای بسیاری از بزرگسالان ناراحت کننده است. کودک را بر اساس رفتار یا پیشرفت گذشته‌اش قضاوت نکنید. در زمان حال به دنبال چیزهایی باشید که با کودک خود از آنها لذت می‌برید. کودک را همانگونه که در حال حاضر هست، بپذیرید.

به غیراز صحبت کردن، از اشکال دیگر روش‌های برقراری ارتباط استفاده کنید.

سعی کنید از تصاویر بصری یا نوشتن استفاده نمائید. به روش های غیر کلامی، ارتباط برقرار کنید. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است با استفاده از کلمات ارتباط برقرار نکنند، بنابراین آماده باشید که آن را تغییر دهید. سعی کنید نقاشی بکشید یا کلمات کلیدی را بنویسید. کودکان مبتلا به اوتیسم از طریق چیزی که می‌بینند تفکر می‌کنند، بنابراین، این روش می‌تواند به آنها کمک کند تا آنچه شما می‌گویید را پردازش و درک نمایند.

تفسیر و درک رفتار کودک شما، کلید برقراری ارتباط موفق با او است. کودکان مبتلا به اوتیسم که در استفاده از زبان مشکل دارند، اغلب رفتارهای متفاوتی برای نشان دادن آنچه نیاز دارند یا می‌خواهند، از خود نشان می‌دهند. زمانی را صرف توجه و یادگیری رفتارهای فردی آنها نمائید تا بفهمید که رفتارهای آن‌ها در حین برقراری ارتباط با شما چه معنایی دارند.

انعطاف پذیر باشید.

برقراری ارتباط با آنها دشوار است؛ قرار نیست هر تلاشی که می‌کنید موفقیت آمیز باشد. اگر تعامل با آن‌ها طبق برنامه پیش نرفت، اجازه ندهید که احساسات آنها آسیب ببیند. به تلاش برای برقراری ارتباط ادامه دهید، هر چه بیشتر تمرین کنید بهتر است.

همچنین ممکن است فرزند شما در نشان دادن و بیان احساسات خود مشکل داشته باشد. حتی اگر فرزندتان نتواند احساس خود را به شما نشان بدهد، باید بداند که شما، چه احساسی نسبت به او دارید. آنها باید بدانند که، شما آن‌ها را بدون توجه به هر چیزی، دوست دارید. تمام تلاش خود را بکنید و به طور مداوم عشق، مراقبت و علاقه خود را به آنها ابراز نمائید. کودکان مبتلا به اوتیسم برای توسعه مهارت‌های ارتباطی خود نیاز به حمایت بیشتری دارند.

کارهایی که نباید با یک کودک مبتلا به اوتیسم انجام داد.

همانطور که اقدامات زیادی برای حمایت از یک کودک مبتلا به اوتیسم وجود دارد، از طرق مختلفی نیز ممکن است که به آن‌ها آسیب وارد شود. چند مرحله ساده را دنبال کنید تا مطمئن شوید که شما یک کمک کننده محسوب می‌شوید.

تصور نکنید کودکانی که قادر به صحبت کردن نیستند، نمی توانند ارتباط برقرار کنند.

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم اصلا صحبت نمی‌کنند. اما هرگز تصور نکنید که آنها چیزی برای گفتن ندارند. رفتارکودکان مبتلا به اوتیسم، روش برقراری ارتباط آن‌ها است. که شامل موارد زیر می‌باشد:

• پلک زدن
• اشاره کردن
• تحریک
• لبخند زدن
• اخم کردن
• در آغوش گرفتن
• ضربه زدن
• عقب رفتن

به آنچه کودک می خواهد بگوید گوش دهید. اگر آن را نادیده بگیرید این رفتار ممکن است تشدید شود تا زمانی که کودک موضوع را متوجه شود.

دستورالعمل‌ها را پی در پی به آنها نگوئید.

کودکان مبتلا به اوتیسم به زمان بیشتری برای پردازش دستورات کلامی پیچیده نیاز دارند. بچه های کوچکتر اغلب برای درک دستورالعمل‌ها مقاومت می‌نمایند و این باعث می شود که به نظر برسد آنها همکاری نمی‌کنند.

شما ممکن است که با موارد زیر برای کودک خود مشکل ایجاد کنید:

• اگر دستورالعمل‌های زیادی را به طور همزمان به آن‌ها ارائه دهید. مثلا: «این را بردارید، اما از دسته استفاده نکنید. آن را از پایین بگیرید.»
• اگر کارهایی که می‌خواهید انجام دهند را در یک جمله پیچیده به آنها بگوئید. مثلا: “این فنجان و بشقاب را به آشپزخانه که دقیقاً در گوشه است، ببر و سپس شیر را از یخچال سمت راست بردارو دریک فنجان برای من بریز.”
• اگر بازخورد نامشخص نشان بدهید “مراقب باش داری چیکار میکنی، باشه؟”

از جملات کوتاه با معنی کاملا واضح استفاده کنید. اگر کودک متوجه منظور شما نشد، جمله خود را باز هم ساده تر بیان کنید.

چیزها را شخصی نگیرید.

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به روشی که شما می‌دانید یا انتظار دارید پاسخ ندهند. آنها ممکن است از شما دور شوند، شما را نادیده بگیرند یا دچار بحران شوند. ممکن است احساسات شما جریحه‌دار شود، اما تمام تلاش خود را انجام دهید تا احساسات خود را کنترل کنید. کودک ممکن است سخت کار کند تا با انتظارات شما و واقعیت زندگی شما سازگار شود. تا جایی که می‌توانید انعطاف پذیر باشید و به تلاش برای ایجاد این ارتباط ادامه دهید.

برای تماس چشمی اصرار نکنید.

بزرگسالان هنگام صحبت کردن، به چشمان یکدیگر نگاه می‌کنند. برای کودکان مبتلا به اوتیسم، این کار، دشوار است. برخی از کودکان با تمرین، یاد می‌گیرند که به نزدیک چشمان شما (مثلاً به پیشانی شما) نگاه کنند، اما برخی هرگز این مهارت را به دست نمی‌آورند.

هرگز کودک را مجبور نکنید که به چشمان شما نگاه کند. برای اینکه بخواهید به چشمان کودک خود نگاه کنید، خم نشوید و به چشمان خود اشاره نکنید تا کودک را وادار به نگاه کردن کنید. رفتار کودک را بپذیرید.

تصور نکنید که کودک مبتلا به اوتیسم نمی‌تواند بشنود.

حتی کودکان اوتیسمی که صحبت نمی‌کنند ممکن است بتوانند آنچه شما می‌گویید بشنوند و بفهمند. در مورد آنها طوری صحبت نکنید که گویی وجود ندارند یا ارزش توجه شما را ندارند. با پرسیدن سؤالاتی، مستقیماً با آنها صحبت کنید.

به آنها خیره نشوید.

طبق نظر پزشکان، برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم، ناچار به انجام برخی کارهای غیرعادی هستند. آنها ممکن است دستان خود را تکان دهند، به اطراف بپرند، به سرعت پلک بزنند یا صداهای غیرعادی تولید کنند. این رفتارها در زمانی که احساس غرق شدن در خود را می نمایند، آنها را آرام می‌کند.

زیاد به این رفتارهای کودک خود توجه نشان ندهید. برخی از کودکان بزرگتر ممکن است نسبت به رفتارهای خود آگاه باشند و از واکنش‌های شما خجالت بکشند. بچه های کوچکتر ممکن است متوجه نگاه‌های خیره شما شوند و به خاطر آن احساس سرزنش شدن نمایند.

سؤالات متداول

برای اینکه بتوانید با فرد مبتلا به اوتیسم ارتباط برقرار کنید به چه مهارت‌هایی نیاز دارید؟

این مهارت‌ها شامل استفاده از تماس چشمی، ژست ها، حرکات بدن، تقلید کردن، ورور کردن وتلفظ کلمات برای کمک به برقراری ارتباط است. کودکانی که فاقد این مهارت‌ها هستند ممکن است توسط آسیب‌شناس زبانی/گفتاری ارزیابی و درمان شوند تا از تاخیرهای بیشتر در رشد آن‌ها جلوگیری شود.

بهترین راه برای مداخله در رفتارهای یک کودک اوتیستیک چیست؟

• یکپارچگی. سازگاری مهمترین عامل در تغییر رفتار است.
• انتظارات روشنی داشته باشید. انتظارات واضح و قابل دستیابی را برای فرزندتان تعیین کنید.
• حرکت بعدی را پیش بینی کنید.
• هرگز فرصتی برای بدست آوردن رفتارخوبی از فرزندتان را از دست ندهید.
• اندازه گیری کنید.
• به کار گماشتن.

چگونه کودک اوتیستیک را آرام کنیم؟

کودک مبتلا به اوتیسم با آموزش می‌تواند یاد بگیرد که در هنگام بروز اضطراب چه کاری انجام دهد، تا خود را آرام کند. وسایلی را در اختیار کودک قرار دهید تا خود را آرام کند، مانند اسباب بازی‌های مناسب برای کودکان اوتیسم مانند اسباب‌بازی‌های حسی، کتاب‌ها یا فیلم‌های آرامش‌بخش، پتوهای وزن دار، تاب یا حتی یک حیوان خانگی.

چگونه به کودک مبتلا به اوتیسم انگیزه دهید؟

وظایفی را که باید یاد بگیرند را در موضوعات و فعالیت‌های مورد علاقه او بگنجانید. وظایف و فعالیت‌هایی را برنامه ریزی کنید که ازدیدگاه کودک به نتایج با معنایی منجر شوند. وظایف و فعالیت‌ها را به طور مکرر تغییر دهید، تا خسته کننده نشوند. برعکس، زمانی که کودک علاقه زیادی نشان می‌دهد، فرصت هایی را برای گسترش یادگیری به دست آورید.

چه چیزی باعث بحران اوتیسم می شود؟

• فشار احساسی شدید یا تحریک کم حسی. این زمانی رخ می‌دهد که کودک به صدا، لمس، مزه، بو، تصاویر یا حرکات حساس باشد.
• تغییر در روال عادی کودک یا برخورد با یک تغییر غیرمنتظره.
• ترس یا احساس اضطراب.
• ناتوانی در توصیف آنچه نیاز دارند یا می‌خواهند.