تست هوش استنفورد – بینه (Stanford-Binet test) یکی از محبوب‌ترین تست‌های ضریب هوشی است که امروزه انجام می‌شود. تست ضریب هوشی استنفورد بینه یک تست هوش است که برای شناسایی کودکان تیزهوش یا کودکانی که دارای نقص ذهنی هستند، به کار می‌رود. این اولین و اصلی‌ترین تست IQ است که برای اولین بار در سال 1916 توسط لوئیس ترمن در دانشگاه استنفورد طراحی شد و بر اساس کار قبلی روانشناس فرانسوی، آلفرد بینه و دانشجوی وی تئودور سیمون قرار داشت. به مرور زمان، این تست پیشرفت کرد تا به اعتبار و روایی امروزی خود رسید. در حال حاضر مقیاس هوشی استنفورد-بینه در نسخه پنجم خود می‌باشد.
کاربرد تست هوش استنفورد بینه
در اولین تست هوش استنفورد بینه که در سال 1905 به انجام رسید، 30 سؤال مطرح شد که از نظر میزان دشواری روی به افزایش بودند. کودکان سؤالات آزمون ضریب هوشی استنفورد بینه را زیر نظر یک متخصص دریافت کردند. آزمون گیرنده، سؤالات را از نظر میزان دشواری افزایش داد تا جایی که کودکان دیگر نتوانستند به یکی از آن‌ها پاسخ دهند. تنها در سه سال، تست و آزمون ارزیابی استنفورد بینه قادر به جمع‌آوری داده‌های کافی برای تشخیص میانگین سطح هوش کودکان در همه گروه‌های سنی بود. با توجه به نتایج این ارزیابی، مفهوم سن ذهنی تعریف می‌شد.
این تست که عمدتاً برای کودکان تجویز می‌شود، پنج عامل در توانایی‌های ادراکی را آزمایش می‌کند:
- پردازش دیداری – فضایی
- استدلال کمی (Quantitative reasoning)
- استدلال سیال (Fluid reasoning)
- دانش
- حافظه کاری
هر دو فرد کلامی و غیرکلامی می‌توانند آزمون هوش استنفورد بینه را انجام دهند، زیرا این آزمون بر اساس تعدادی از نشانه‌ها درجه‌بندی می‌شود.
تست هوش استنفورد بینه چگونه انجام می‌شود؟
قوانینی وجود دارد که آزمون گیرنده باید مراقب آن باشد. از هرگونه حواس‌پرتی برای کودکان باید در طول تست جلوگیری شود. آزمون باید به‌صورت جداگانه و انفرادی انجام شود. در اتاق آزمون نباید هیچ‌گونه سر و صدایی و موارد حواس پرت کننده وجود داشته باشد.
چگونه می‌توان تست هوش استنفورد بینه را با توجه به سن کودکان انجام داد؟
اگر کودک بسیار کم سن و سال است و از همراه نبودن با اعضای خانواده خود احساس ناراحتی می‌کند، یکی از اعضای خانواده می‌تواند به عنوان یک ناظر به این آزمون ارزیابی ملحق شود. اگر کودکی به در سنی بالاتر باشد که بتواند ارزیابی را به تنهایی انجام دهد، باید فقط فرد ارزیابی کننده و کودک در اتاق حضور داشته باشند. مدت زمان ارزیابی بستگی به پتانسیل کودک دارد.
سن مناسب برای انجام تست هوش استنفورد بینه چیست؟
با توجه به سن ایده‌های مختلفی برای این آزمون وجود دارد. معمولاً پذیرفته می‌شود که این آزمایش را می‌توان از سن 2 سالگی تا سنین بزرگ‌سالی انجام داد. البته همیشه می‌توانید این موضوع را با کارشناسان بررسی کنید.
سن ذهنی چیست؟
سن ذهنی به یک نقطه در جدول نمره‌ی متوسط اشاره دارد که شامل میانگین سنین ذهنی با توجه به مقادیر ضریب هوشی می‌باشد. این نقطه با توجه به نتیجه ارزیابی که بچه‌ها از تست هوش دریافت می‌کنند، محاسبه می‌شود.
سن ذهنی چگونه محاسبه می‌شود؟
هنگام محاسبه سن ذهنی، باید این اطمینان حاصل شود که تست انتخاب شده برای سن واقعی کودک مناسب است. سن ذهنی با مقایسه نمره واقعی آزمون با جدول نمره‌ی متوسط محاسبه می‌شود.
نمره گذاری برای تست هوش استنفورد–بینه
نمرات مربوط به تست هوش استنفورد بینه از زیر آزمون‌هایی از هر پنج عامل محاسبه می‌شود و بر اساس سن آزمون دهنده‌ها مقیاس بندی می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد امتیازدهی این تست، به راهنمای کاربر برای سیستم امتیازدهی و گزارش دهی مراجعه کنید. میانگین نمره برای آزمون 100 است و هوش را در محدوده نمره زیر طبقه‌بندی می‌کند:
| رِنج IQ( ضریب هوشی انحرافی) | طبقه‌بندی ضریب هوشی |
| 160-145 | بسیار بااستعداد یا بسیار پیشرفته |
| 144-130 | بااستعداد یا بسیار پیشرفته |
| 129-120 | خیلی بالا |
| 119-110 | متوسط رو به بالا |
| 109-90 | متوسط |
| 89-80 | متوسط رو به پایین |
| 79-70 | نمره‌ی مرزی در اختلال یا تأخیر |
| 69-55 | دچار اختلال یا تأخیر خفیف |
| 54-40 | دچار اختلال یا تأخیر متوسط |
بالاترین نمره‌ای که تاکنون برای یک تست هوش استنفورد بینه به ثبت رسیده است، نمره 328 بوده است.
تست ضریب هوشی استنفورد–بینه در کجا انجام می‌شود؟
اگر می‌خواهید نسخه رسمی آزمون استنفورد-بینه را دریافت کنید، بهتر است با یک روانشناس تماس بگیرید، زیرا بسیاری از آن‌ها واجد شرایط برای انجام این تست هستند. البته متخصصان دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند این تست را انجام دهند؛ زیرا ممکن است برخی از کارفرمایان و مراکز درمانی اعصاب و روان می‌توانند این تست را ارائه دهند، بنابراین می‌توانید با کارکنان این مراکز، دانشگاه‌ها یا مراکز درمانی نزدیک به محلتان تماس بگیرید تا این تست را از آن‌ها درخواست کنید.
تمرین برای تست هوش استنفورد–بینه
به لحاظ تئوری، تست هوش استنفورد-بینه به صورتی نرمال شده است که شما لزوماً نیازی نیست که برای آزمون تمرین کنید. بااین‌حال، اگر مدت زمان طولانی است که شما (به عنوان آزمون گیرنده) این آزمون را برای کسی انجام نداده‌اید، می‌توانید برخی از تست‌های آنلاین را انجام دهید تا دوباره در روند این تست راه بیفتید. تست‌های آنلاین تمرینی به‌صورت رسمی نیستند و به احتمال زیاد با نمره‌ی واقعی شما مطابقت ندارند، اما می‌توانند این بینش را در مورد اینکه چه موقع انتظار داشته باشید که باید از تست هوش استنفورد-بینه استفاده کنید و اینکه چه نوع سؤالی از شما پرسیده می‌شود، برای شما فراهم کند.
چه انتظاری باید در این آزمون داشته باشید
آزمون رسمی ضریب هوشی استنفورد – بینه از طریق یک بازرس و ناظر متولی این کار تائید شده و در یک مکان آرام انجام می‌شود. این تست می‌تواند بسته به شخصی که تست را انجام می‌دهد از 45 دقیقه تا نزدیک به 3 ساعت انجام شود. کودکان بزرگ‌تر زیرمجموعه‌های بیشتری از سؤالات دارند که باید انجام دهند و این باعث می‌شود زمان تست آن‌ها طولانی‌تر شود.
كودكان کوچک‌تر این تست را از طريق صحبت كردن و بازي انجام می‌دهند، زيرا اين کار براي نشاندن کودکان کوچک‌تر در زمان تست، عملی‌تر است. کودکان بزرگ‌تر به مجموعه‌ی سؤالات، با یک کاغذ و مداد پاسخ می‌دهند.
پس از اتمام و کسب نمره، نتایج رسمی ارائه می‌شود. نتایج به دست آمده از آن شماست و می‌توانید نتایج ضریب هوشی رسمی را برای کارفرمایان، آموزگاران و پذیرش در جوامع دارای ضریب هوشی بالا ارائه دهید.
موارد کاربردی امروز برای تست استنفورد–بینه
این آزمون کاربردهای بسیاری در جامعه امروزی دارد. به عنوان مثال، در یک ارزیابی بالینی برای ارزیابی مسائل عصبی در یک محیط پزشکی مفید است. همچنین در یک محیط آموزشی کمک می‌کند، زیرا از نتایج این آزمون می‌توان برای کمک به روند قرارگیری فرد در کلاس مناسب استفاده کرد تا این اطمینان حاصل شود که کودکان در کلاس‌های مناسب خود هستند. در محل کار می‌توان از این نتایج در فرآیند استخدام یا برای تعیین پرداخت (در مقابل کار) استفاده کرد. خارج از محیط‌های بالینی و آموزشی، تست‌های ضریب هوشی همیشه یک موضوع بحث و گفتگوی جالب بوده‌اند. بسیاری از افراد تست IQ را صرفاً از روی کنجکاوی انجام می‌دهند و از نتایج تست هوش استنفورد- بینه می‌توان برای پذیرش در جوامعی با ضریب هوشی بالا مانند منسا (Mensa) (یک انجمن بین‌المللی تیزهوشان با گروه‌های متعدد ملی و منطقه‌ای در سراسر جهان) استفاده کرد.
زیر آزمون‌ها و عملکرد آن‌ها
چندین زیر آزمون مختلف در تست هوش استنفورد-بینه وجود دارد که هم هوش کلامی و هم غیرکلامی را در بر می‌گیرد. موارد آزمودنی‌ها شامل استدلال سیال، دانش، استدلال کمی، پردازش دیداری – فضایی و حافظه کاری هستند. آزمون استدلال سیال برای آزمایش استدلال اولیه، مهمل یابی های کلامی، قیاس‌های کلامی و ماتریس‌های مجموعه‌های اشیاء طراحی شده است. زیر آزمون‌های دانش، عواملی مانند دایره‌ی لغات، دانش رویه‌ای و مهمل یابی های تصویری را ارزیابی می‌کند. استدلال کمی استدلال، استدلال کمی غیرکلامی و همچنین استدلال کمی کلامی را مورد آزمایش قرار می‌دهد. زیر آزمون‌های فاصله‌ی فضایی، برای آزمایش ساخت بُرد و ساخت الگوها و موقعیت / جهت انجام می‌شوند. در آخر، زیر آزمون‌های حافظه‌ی کاری، برای آزمایش عواملی مانند پاسخ به تأخیر افتاده، ظرفيت يادآوری توالی (block span)، حافظه برای جملات و کلمه آخر انجام شد.
پایایی نتایج آزمون
تحقیقات زیادی در رابطه با دقت و پایایی تست IQ استنفورد-بینه در سنجش ضریب هوشی انجام‌شده است. با گذشت زمان، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این آزمایش‌ها هم دقیق و هم قابل اعتماد هستند. نسخه فعلی این آزمون به‌ویژه در مورد آزمایش توانایی‌های پیشرفته بسیار دقیق مشاهده شده است، بدین معنی که برای آزمودن کودکان در مهارت‌ها و استعدادهایشان مناسب است. سؤالات آزمون ضریب هوشی استنفورد بینه تاکنون 4 بار به روز شده است.
- مفهوم زبان با گذشت زمان تغییر می‌کند. از آنجا که این تغییرات در زبان بر نتایج ارزیابی اطلاعات تأثیر می‌گذارد، متخصصان به ترتیب تغییراتی را در ارزیابی‌های اطلاعاتی ایجاد کرده‌اند.
- ساختار فرهنگی هر کشور متفاوت است، همیشه این امکان وجود ندارد که نتایج صحیحی از آزمون کسب شود.
- اختلاف جنسیت حتی ممکن است دلیلی برای ایجاد نتایج متفاوت باشد.
