اهمیت بازی کردن کودکان: سلامت جسم و روان بچه‌ها از طریق بازی

بازی کردن بیش از هر هدف جدی یا کاربردی، فعالیتی برای تفریح و سرگرمی کودکان است. بازی کردن اغلب با رفتارهای مثبت همراه است که باعث تقویت بقا و کیفیت زندگی می شود. و مهمتر از آن، بازی کردن ارتباطات اجتماعی و حس تعلق را در کودکان ایجاد می کند. امروزه بازی برای رشد کودک آنقدر مهم است که به عنوان حق هر کودک شناخته شده است. بازی زمینه­ ی پیشرفت و  آماده سازی کودک را از نظر جسمی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی برای تجربیات و چالش های زندگی فراهم می کند.

اهمیت بازی برای کودکان

بازی دارای طیف گسترده ای از مزایای سلامتی جسمی، روحی، عاطفی و اجتماعی برای کودکان است. به دور از یک فعالیت بیهوده، بازی‌های کودکانه بدون هدف، منجر به آسیب در رشد جسمی،ذهنی و شناختی، عاطفی و اجتماعی کودکان می­شود به همین دلیل این یک مؤلفه اصلی در سلامت نسل­‌های بعدی و اجداد شناخته شده است.

بدن سالم می‌سازد 

بازی برای رشد یک بدن سالم و قوی در کودکی ضروری است. بچه ها در حین بازی چیزهایی زیادی از جمله مهارت های حرکتی درشت، انعطاف پذیری، و مهارت های حفظ تعادل که آنها در طول زندگی به آن نیاز دارند را یاد می­گیرند. بازی در فضای باز، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، در محیط های طبیعی و هوای تازه، باعث سلامت جسمی کودکان می شود، که در تشکیل استخوان و سیستم ایمنی قوی آنها تاثیر بسزایی دارد.

علاوه بر افزایش فعالیت بدنی، بازی کردن فواید بسیاری دارد :

• منجر به افزایش قدرت عضلانی می­شود
• عملکرد قلب و ریه را بهبود می­بخشد
• به جلوگیری از چاقی، دیابت و کلسترول بالا کمک می کند

میزان کودکانی که از بیمار‌ی‌های مزمن از جمله آسم، چاقی و دیابت رنج می برند به سرعت در حال افزایش است. این تحقیق نشان می دهد که با استراتژی افزایش زمان بازی می‌توان در مبارزه با بیماری­‌های مزمن و واگیر درکودکان قدم برداشت.

منجر به سلامت مغز و ذهن می­‌شود 

بازی بخشی جدایی ناپذیر از رشد و نمو عصبی در حیوانات و کودکان خردسال است. تحقیقات نشان می دهد که میزان بازی در موش‌ها با میزان رشد مغز آنها، به ویژه مخچه (منطقه ای مرتبط با کنترل حرکتی) ارتباط مستقیمی دارد. به نظر می­رسد بازی نقش مهمی در شکل گیری یک مغز بالغ که توانایی بهینه سازی کنترل عضلات را دارد، ایفا می کند.

مکالماتی که بین کودکان و بزرگسالان در طول بازی رخ می‌­دهد نیز منجر به تقویت اتصالات عصبی در قسمت­‌های مختلف مغز که برای یادگیری زبان حیاتی است،می شود.

بازی کردن منجر به تقویت هوش هیجانی و عزت نفس کودکان می‌­شود

تصور کنید که کودکی چهار ساله هستید و در حال ساختن بلوک­‌های یک برج هستید. ناگهان کودکی دیگر به سمت برج گران‌بهای شما می‌­رود و آن را خراب می‌کند. چه کار می‌کنید؟ به معلم خود می‌گویید؟ و یا به آن کودک می­‌گویید که اقدامات او خلاف مقررات است؟ گریه می‌کنید؟

موقعیت هایی از این قبیل اغلب در شرایط بازی بدون ساختار اتفاق می­افتد و برای کمک به یادگیری کنترل و ابراز احساسات کودکان بسیار مهم هستند. کودکان کم حرف می توانند دیدگاه ها، تجربیات و ناامیدی های خود را از طریق بازی بیان کنند. هوش هیجانی ایجاد شده در طول بازی به کودک کمک می کند تا موقعیت های اجتماعی و روابط را در طول زندگی خود بشناسد و به آنها جهت دهد.

علاوه بر ایجاد هوش هیجانی، بازی به  رشد اعتماد به نفس سالم در کودکان کمک می کند. با بالا رفتن اعتماد به نفس و انعطاف پذیری کودکان، آنها می‌توانند جای خود را در این جهان هستی پیدا کنند و با چالش های آینده روبرو شوند.

منجر به روابط دوستانه می­‌شود

ایجاد هوش هیجانی با کمک به کودکان در بازی و برقراری روابط با همسالان خود به دست می آید. روابط دوستی تاثیر فوق العاده ای در روند بهبود و زندگی بشر دارد. دوستی­‌های پیش دبستانی به  بهبود مهارت­های اجتماعی، عاطفی و ترویج حس تعلق کودکان کمک زیادی می کند، در حالی که روابط دوستی در بزرگسالان یک شبکه پشتیبانی قوی را فراهم می کند و به کاهش استرس کمک می کند.

باید در نظر داشت که ماهیت بدون ساختار در بازی‌­های کودکان، مدارهای عصبی را در قسمت جلوی مغز ایجاد می کند، که به مغز (و کودک) کمک می کند تا در تعامل‌­های پیچیده اجتماعی به درستی قدم بردارد.

ایجاد رابطه سالم پدر و مادر با کودک

مسیر رشد و نمو کودکان رابطه­‌ی مستقیمی با میزان ارتباط والدین با فرزندانشان دارد و یکی از اصلی ترین راه های توسعه این روابط از طریق بازی است. وقتی والدین با فرزند خود بازی می کنند، پیام ساده ای را به کودک می فرستند: شما برای من مهم هستید. توجه غیرقابل انکاری که والدین در طول زمان به فرزند خود می دهند به کودک اجازه می دهد که بدانند ارزشمند هستند، به والدین می آموزد که چگونه با کودک ارتباط موثری برقرار کنند و این امکان را برای والدین فراهم می کند که بتوانند راهنمایی‌­های لازم را در این زمینه فراهم کنند. بنابراین بازی می تواند به عنوان سنگ بنای اساسی در ایجاد روابط سالم و پایدار والدین و فرزندان باشد.

همکاری را به کودکان یاد می­‌دهد

هنگامی که کودکان بدون قید و شرط  در بازی شرکت می­‌کنند، آنها مهارت­‌های ضروری در مورد چگونگی همکاری با دیگران را کسب می­کنند. به جای تکیه بر قوانین و مقررات و حاکم کردن تجارب خود، آنها باید با همسالان خود برای ایجاد و رسیدن به اهداف متقابل تلاش کنند. این همکاری ممکن است شامل مشارکت، مذاکره و حل اختلافات باشد. توانایی همکاری با دیگران و مهارتی که از طریق بازی آموخته می شود، به افراد کمک می کند تعاملات بین فردی در طول زندگی خود در محیط­های مدرسه، محل کار و خانواده را بهتر کنترل کنند.

آموزش مهارت حل مسئله به کودکان

بازی در کودکان، توسعه مفهومی به نام تفکر واگرا را تشویق می کند، که این امر به توانایی ایجاد ایده ها با کشف بسیاری از راه حل های ممکن اشاره دارد. از طرف دیگر حل مسئله هم گرا شامل حل مشکلی است که یک راه حل واحد دارد. در حالی که حل مسئله هم­گرا در کلاس درس و در آزمون های هوش معمولی تاکید شده است، حل مسئله واگرا به خلاقیت مرتبط است و بیشتر در، جهان متنوع و پیچیده ای که ما در آن زندگی می کنیم قابل اجراست.

توانایی حل مسئله به صورت واگرا، که از راه بازی بهبود یافته است، ممکن است به انتخاب مسیر کودک در دنیای واقعیش کمک کند همانگونه که برای عملکرد خوب در آزمون استاندارد تشویق میشود.

تحریک خلاقیت با بازی

بسیاری از افراد خلاقیت را یک مهارت ویژه می دانند که تنها در اختیار معدود افراد خوش شانس، مانند هنرمندان و موسیقی‌دانان است. با این حال، حقیقت این است که همه انسانها می توانند خلاق باشند و بازی روشی است که می توانیم از آن برای تحریک خلاقیت ذاتی خود استفاده کنیم.

توانایی خلاق بودن به عنوان شیوه ای سالم برای کودکان در بیان احساسات و تأمل در تجربیات آنها است.

استرس را کاهش می دهد 

متأسفانه، زندگی مدرن سرشار از استرس روانی است و اگر نتوانیم درگیر فعالیت‌های کاهش استرس شویم، به سرعت ما را تحت الشعاع قرار می دهد. در حالی که تکنیک های مراقبه مانند مدیتیشن جایگاه خود را در مدیریت استرس دارد، بازی نیز نقش مهمی اما کم ارزشی را به عنوان یک بافر ایفا می کند که تأثیرعوامل استرس روزانه را در زندگی، سلامت و روابط ما تضعیف می کند. رویدادهای استرس زا را کنترل کنید.

یادگیری از طریق بازی 

بازی یکی از اصلی ترین راه های یادگیری و پیشرفت کودکان است. بازی کردن به شناخت کودک در توانایی خود و ایجاد احساس خوب در مورد خودش کمک می کند و منجر به احساس رضایت وی از خود میشود. از آنجا که بازی برای کودکان سرگرم کننده است، کودکان اغلب به آنچه انجام می دهند بسیار جذب می شوند. بازی برای رشد کودک بسیار مهم است، به طوری که بخشی مهمی از مرحله رشد کودک در سال های اولیه ی وی تلقی می­شود و در این مسیر چیزهایی زیادی را یاد می گیرد. بنابراین کودکان خردسال می‌توانند از طریق بازی مهارت‌های زیادی را به دست آورند. آنها ممکن است مهارت­‌های زبانی، احساسی، خلاقیت و مهارت های اجتماعی خود را گسترش دهند. بازی به پرورش تخیل نیز کمک می کند و به کودک حس ماجراجویی می بخشد. از این طریق، آنها می توانند مهارت‌های اساسی مانند حل مسئله، کار با دیگران، اشتراک گذاری و موارد دیگر را بیاموزند. به نوبه خود، این امر به آنها کمک می کند تا توانایی تمرکز را نیز توسعه دهند.

بازی‌های مفید برای یادگیری

ارائه طیف گسترده ای از بازی ها به کودکان به آنها کمک می کند تا از چند طریق یاد بگیرند:

• بازی شن و ماسه و آب می تواند مقدماتی اساسی برای علم و ریاضیات باشد، به عنوان مثال یادگیری این که آب مایع است، جامد نیست و می توان آن را در ظروف با اندازه های مختلف اندازه گیری کرد.
• بازی با خمیر یا خشت، طراحی و نقاشی تصاویر، لباس پوشیدن، بازی با عروسک می تواند خلاقیت، تخیل و بیان احساسات کودکان را ترغیب کند.
• ایجاد بلوک های ساختمانی، اره برقی و اشکال می توانند به شما در شناسایی اشکال و اندازه های مختلف، قرار دادن چیزها در نظم و ایجاد منطق کمک کنند.
• انجام بازی های توپی، رقصیدن، دویدن، کوهنوردی به پیشرفت، قدرت، انعطاف پذیری و مهارت های هماهنگی کمک می کند.
• بازی ها به شما کمک می کنند تا با دیگران همسو شوید و وسایل خود را به اشتراک بگذارید.
• آواز خواندن، نواختن آلات موسیقی ساده به رشد، گوش دادن و بهبود ریتم کمک خواهد کرد.

نکته‌های مهم در مورد بازی بچه‌ها

این مهم است که یادگیری در این سن(کودکی) سرگرم کننده است. بنابراین باید در مورد انجام کارهایی باشد که آنها دوست دارند. آنها ممکن است روش های غیر معمول برای انجام کارها پیدا کنند. برای یک کودک نوپا، بلوک های ساختمانی فقط برای ساخت برج ها نیستند، و از نقاشی بدون قلم مو می توان استفاده کرد! به آنها نشان دهید که چگونه کارها انجام می شود، اما اگر می خواهند آزمایش کنند، بگذارید.

کودکان از طریق تمام حواس خود از جمله چشایی، لامسه، بینایی، شنوایی و بویایی یاد بگیرند. آنها اطرافیان خود را تماشا می کنند و زبان و رفتار را آنها را کپی برداری می کنند.

بیش از حد به فرزند خود فشار نیاورید. کودکان به روش‌­های خود و در زمان خود رشد می کنند. سعی کنید آنها را با کودکان دیگر مقایسه نکنید. شما همچنین می توانید با خواندن کتاب برای آنها، آنان را به خواندن تشویق کنید. تصاویر را با هم نگاه کنید؛ این به کودکان خردسال کمک می کند تا کلمات را حس کنند.

همچنین خوب است که در هنگام آشپزی یا تمیز کردن در مورد کارهای روزمره زیاد با آنها صحبت کنید. این فرصتی به شما می دهد تا به آنها بیاموزید که چگونه وسایل کار می کنند و آنها می توانند از شما سؤالاتی بپرسند. برای بسیاری از “چراها؟” آماده شوید.

اثرات مضرمحروم کردن کودکان از بازی

در حالی که زیاد بازی کردن کودکان باعث افزایش بقا و کیفیت زندگی آنها می شود، کمبود بازی عواقب جدی برای سلامت جسمی، روانی و عاطفی آنها دارد. “محرومیت از بازی” اصطلاحی است که برای توصیف پیامدهای نامطلوب رشدی، عاطفی و اجتماعی از کمبود بازی به کار می­رود.

متاسفانه، با سبک زندگی عجول امروزه، کم کردن زمان زنگ تفریح در مدرسه، و افزایش تاکید بر پیشرفت تحصیلی و فعالیت­های ورزشی پر مخاطره برای کودکان، بچه ها با زمان کمی برای آماده شدن در دنیای کار، پرورش خلاقیت، و بازی­‌های بدون ساختار مواجه می­شوند.

به عبارت دیگر، نداشتن بازی در کودکان باعث می شود آنها افسرده، ناسالم و کم هوش تر باشند. به عبارت دیگر، همه کار و بازی نکردن باعث می شود بچه ها افسرده، ناسالم و با ضریب هوش پایین تری باشند. آیا پاسخ به افزایش میزان چاقی در کودکان، اضطراب، افسردگی و افت نمرات در علوم و ریاضیات می تواند “نسخه” ای برای بازی بیشتر باشد؟ به نظر می رسد که پاسخ “بسیار بله” است. در واقع، اضافه کردن زمان زنگ تفریح اضافی برای برنامه های مدرسه کودکان می‌تواند به بهبود مهارت های تحصیلی، بهتر شدن رفتار کلاسی و بسیاری از فرایندهای شناختی، عاطفی و اجتماعی که در بالا ذکر شده است کمک کرد.