سنسوری روم یا اتاق حسی، فضایی آرام است که به تحریک، رشد و آرامش حواس اختصاص پیدا کرده است. سنسوری روم برخلاف کلاس مدرسه که معمولاً در آن از کودکان انتظار می‌رود بنشینند؛ معلم را تماشا کنند و به او گوش فرا دهند، به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد تا به راحتی و در آرامش کامل و با استفاده از تمام حواس خود، محیط را برای خود جستجو کنند. ممکن است دکوراسیون یک سنسوری روم شامل نور کم و پروژکتور‌های روشنایی قابل تنظیم، فیبر نوری، آینه‌ها و لوله‌های حبابی باشد. به طور معمول این اتاق‌ها دارای مکان‌های راحت برای نشستن، انواع مختلفی از اشیای جالب برای بررسی و همچنین صداها و موسیقی ملایم هستند.
سنسوری روم چیست؟
سنسوری روم اتاقی است که به طور خاص برای کمک به افراد در توسعه و درگیر کردن حواس خود، طراحی شده است و مجموعه‌ای از محرک‌ها را برای این افراد فراهم می‌کند. این محرک‌ها می‌توانند شامل نورها، رنگ‌ها، صداها، اسباب بازی‌های نرم قابل لمس و رایحه‌های خاص در یک محیط امن باشند که به افراد استفاده کننده از آن اجازه می‌دهند بدون قرار گرفتن در معرض خطر، کشف و شهود و تعامل کنند.
سنسوری روم می‌تواند به افرادی که دچار مشکلات یادگیری، ناتوانی در رشد یا اختلالات حسی هستند، کمک کند تا در یک محیط امن که اعتماد به نفس و توانایی آنها را افزایش می‌دهد، با دنیای اطراف خود تعامل داشته باشند. در این اتاق‌ها، کاربر یک فضای امن و بی‌خطر را در اختیار خود دارد تا بتواند در اوقات فراغت خود در آن به کاوش بپردازد. این آزادی به مربیان، درمانگران و مراقبان آنها اجازه می‌دهد تا آنچه که آنها را آرام می‌کند و چیزهایی که دوست دارند یا دوست ندارند را بیابند.
این فضاها که به اتاق‌های چند حسی نیز مشهور هستند، می‌توانند به اشکال مختلفی طراحی شوند تا کاملا متناسب با نیازهای استفاده کننده باشند؛ به عنوان مثال حمام‌های حسی برای کسانی که زمان استحمام برای آنها بسیار پر تنش است یا کسانی که دچار آتروفی مغز یا مشکلات عاطفی و رفتاری هستند، بسیار مفید است. در حالی که اتاق‌های تاریک برای کسانی که دارای نقص بینایی هستند، مزایای بیشتری دارند. هر دو نوع اتاق حسی، دارای تجهیزات بسیار متفاوتی هستند که برای کسانی که از این فضاها استفاده می‌کنند، بسیار مفید هستند.
چه کسانی به سنسوری روم نیاز دارند؟
به خاطر داشته باشید که انسان‌ها دارای ۸ حواس هستند: بینایی، بویایی، شنوایی، چشایی، لامسه، سیستم تعادل (حرکت)، حس عمقی (موقعیت بدن در فضا) و حس احشایی (آگاهی از اندام‌ها و گیرنده‌های داخلی)
اگرچه SPD (اختلال پردازش حسی) علائم بسیاری دارد، در اینجا چند نمونه از مشکلات پردازش اطلاعات حسی آورده شده است:
- واکنش بیش از حد به لمس غیر منتظره
- پوشاندن گوش‌ها اغلب در محیط‌های شلوغ و یا تجربه واکنش پانیک نسبت به صداهای بلند غیر منتظره
- غذا خوردن انتخابی و تغییرات غذایی محدود
- خندیدن یا باز کردن دهان در هنگام بوییدن چیزی
- اجتناب از بازی‌های شلوغ
- دست و پا چلفتی به نظر رسیدن و زمین خوردن یا آسیب دیدگی مداوم
- احساس ناراحتی نسبت به حمام کردن، لباس پوشیدن، برچسب یا اتیکت، وجود سوراخ، تغییر لباس از فصل به فصل دیگر
- متوجه آسیب‌دیدگی نشدن
- پر کردن بیش از حد دهان
- اجتناب از دست زدن به تجهیزات زمین بازی
- احساس دشواری در انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر
- سقوط مداوم
اگر چنین علائمی دارید، استفاده از سنسوری روم را به برنامه درمانی خود اضافه کنید تا در رسیدن به اهداف درمانی و کمک به کسب آرامش و راحتی بیشتر در زندگی، به شما کمک کند. مهم است که به خاطر داشته باشیم که ما محیط اطراف خود را از طریق حواس خود کشف و تفسیر می‌کنیم، بنابراین مهم‌ترین چیز برای ما فراهم نمودن یک محیط امن است.
هنگامی که شخص بتواند اطلاعات حسی را بهتر پردازش کند، اغلب می‌تواند به معلم توجه بیشتری کرده و مهارت‌های عملی را بیاموزد و حتی مهارت‌های کلامی خود را بهبود ببخشد. امکانات ارائه شده در این اتاق‌ها بی‌پایان هستند.
مزایای سنسوری روم
استفاده از سنسوری روم، مزایای پنهان بسیاری دارد. افرادی که دچار ناتوانی‌های حسی و شناختی و جسمانی هستند، معمولاً هنگام کنترل محیط اطراف خود احساس قدرت می‌کنند. سنسوری روم به کاربران خود اجازه می‌دهد تا در زمان مناسب از تجهیزات مورد نیاز خود استفاده کنند.
به عنوان مثال کسانی که ممکن است مشکلات مربوط به تحریک بیش از حد ناشی از سر و صدا را داشته باشند، می‌توانند وارد یک اتاق حسی شوند و از وسایلی استفاده کنند که بیشترین احساس راحتی را در آنها ایجاد می‌کند و کنترل نظم بدن آنها را تسهیل می‌کند. اغلب کاربران پس از گذراندن وقت در سنسوری روم افزایش تمرکز، بهبود خلاقیت و بیان، افزایش مهارت‌های حرکتی مناسب و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و ناخوشایند را تجربه می‌کنند.
مثال دیگر هنگامی است که یک کودک دائماً به دنبال رفتار حسی است. چنین کودکانی برای حفظ تمرکز خود، به ورودی حسی بیشتری احتیاج دارند، بنابراین ممکن است استفاده از وسایل وزنی موجود در سنسوری روم به آنها کمک کند تا تشخیص دهند بدن آنها در فضا در کجا قرار گرفته است.
تمام مزایای سنسوری روم برای کسانی که به آنها احتیاج دارند، در بهترین کلینیک کاردرمانی در خیابان آزادی ارائه شده است که برخی از این مزایا عبارتند از:
تحریک حسی
با تشویق کاربر به تعامل با محیط اطراف و جستجو در آن، می‌توان توانایی وی در واکنش به جهان بزرگتر و تعامل با آن را به شکل مثبتی تحت تاثیر قرار داد.
تقویت یادگیری از طریق بازی کردن
تحریک حسی در ادامه می‌تواند نواحی مختلف مغز را درگیر کند و به کودکان کمک کند تا اطلاعات بیشتری را دریافت کرده و حفظ کنند و نیازهای فردی خود را بهتر برآورده کنند.
بهبود تعادل حرکت و جهت گیری در فضا
سنسوری روم می‌تواند به پیشرفت توانایی پردازش بصری کاربران و همچنین مهارت‌های حرکتی مثبت و کلان آنها کمک کند و زندگی روزمره را تسهیل کند.
مقابله با مشکلات رفتاری
محیط‌های حسی می‌توانند تا حد زیادی جاذب باشند و لحظه‌های راحتی و آرامش را برای افراد بیش فعال و پریشان فراهم کرده و به افراد غیر فعال کمک کنند تا با محیط تعامل بیشتری برقرار کرده و تمرکز روشنی داشته باشند.
وسایل سنسوری روم
از آنجا که همه ما نیازهای حسی مختلفی داریم، سنسوری روم دارای فعالیت‌ها و تجهیزات متنوع می‌باشد. هدف این است که کودک (و یا بزرگسال) در جستجوی فعالیت‌هایی برای تنظیم بدن خود باشد. قدرت پردازش ضعیف اطلاعات حسی می‌تواند کاملاً ناراحت کننده باشد.
یکی دیگر از مزایای سنسوری روم، تنش زدایی در شرایط بحرانی است. ممکن است برخی افراد هنگام قرار گرفتن در معرض اطلاعات حسی که باعث واکنش پانیک می‌شوند، اضطراب زیادی را تجربه کنند. عملکردهای معمول و یادگیری عادی روزانه نمی‌توانند در هنگام احساس عدم کنترل و بی‌نظمی اتفاق بیفتند.
ممکن است سایر افراد به تجربه حسی بیشتری نیاز داشته باشند و بیشتر به دنبال دریافت اطلاعات حسی در شکل شکستن اجسام، ضربه زدن، خراب کردن و جویدن آنها باشند. به علاوه تعداد زیادی از مبتلایان به SPD نیازهای متفاوتی دارند و در بعضی نواحی به دنبال دریافت حسی و در برخی نواحی دیگر مانع دریافت حسی می‌شوند. در اینجا چند ایده عالی برای یک سنسوری روم آمده است:
پتوی وزنی یا پتوی سنگین
داشتن برخی محصولات وزنی که می‌توانند احساس سنگینی و تعادل ایجاد کنند، ایده بسیار خوبی است.
از آنجا که در حال ایجاد یک سنسوری روم هستید، خوب است که یک پتوی وزنی یا پتوی سنگین تهیه کنید که بتواند با دادن وزن اضافه، دریافت اطلاعات حسی را تشدید کند.
تاب‌های حسی
تاب‌های حسی انواع مختلفی دارند که می‌توانید از آنها در سنسوری روم کودک خود استفاده کنید. برخی از آنها دارای تخته و برخی پارچه‌ای هستند. می‌توانید جست و جو کنید تا بدانید کودک شما کدام یک از انواع آن را بیشتر دوست دارد.
تاب دادن، نوعی روش عالی برای دادن ورودی‌های حسی (داده‌های حسی) به کودک است که اغلب می‌تواند باعث ایجاد آرامش شود و همچنین به کودک کمک می‌کند تا با سیستم تعادل بدن خود آشنا شود.
فرقی ندارد تصمیم بگیرید چه نوع تابی را تهیه کنید، مطمئناً می‌خواهید نصب آن در داخل خانه آسان باشد. برخی از تاب‌ها را می‌توان صرفا با یک پایه نصب کرد در حالی که برای نصب برخی دیگر، باید سقف را سوراخ کرد.
روشنایی حسی
داشتن مقداری نور در اتاق کودک خود که با نورهای طول روز متفاوت باشد، می‌تواند علاوه بر داشتن آرامش، سرگرمی را نیز به همراه داشته باشد. چراغ‌های مختلفی وجود دارند که می‌توان آنها را در نظر گرفت و این به ترجیحات فرزند شما بستگی دارد.
صندلی‌های حسی
برخی از انواع صندلی‌های مخصوص، ایده خوبی برای اتاق حسی کودک شما هستند. صندلی‌های حسی انواع مختلفی دارند که انتخاب یکی از آنها، به هدفی که شما از نشستن دنبال می‌کنید، بستگی دارد.
اگر به دنبال چیزی هستید که بتوان آن را روی صندلی‌های معمولی نصب کرد، می‌توانید از صندلی‌های متحرک استفاده کنید.
انواع مختلف سنسوری روم
اتاق مدولاسیون حسی
اتاق مدولاسیون حسی، فضایی است که افراد در هنگام فروپاشی حسی، وحشت (حمله پانیک) یا شرایط بحرانی به آن نیاز دارند. تهیه یک مکان امن برای تنش زدایی، زمانی انجام می‌شود که افراد به طور تصادفی در هنگام بروز واکنش‌های پانیک، به خود صدمه بزنند.
ممکن است در این اتاق تجهیزات ماساژ، روشنایی که به آرامی تغییر رنگ می‌دهد، لوله‌های حباب، عطرهای آرامش بخش، موسیقی، پتوهای وزنی، کیسه‌های حبوبات، اسباب بازی‌های سرگرم کننده و سایر وسایلی که برای ایجاد احساس آرامش طراحی شده‌اند، وجود داشته باشد. شما همچنین می‌توانید به دنبال کاورهای بادی باشید که کودک شما بتواند در هنگام نیاز در آن استراحت کرده و آرامش پیدا کند.
اتاق‌های یکپارچگی حسی
اتاق‌های یکپارچگی حسی فضاهای فوق‌العاده‌ای هستند که برای درمانگران طراحی و استفاده می‌شوند. ممکن است آنها را در اتاق درمانگر خود دیده باشید. وسایل این اتاق شامل تاب، کیسه‌های هوا، اسکوتر، تجهیزات بدنسازی، زمین بازی و بسیاری تجهیزات دیگر هستند که برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کار درمانگران می‌توانند برای استفاده مناسب و کار کردن با کودکان در اتاق‌های یکپارچگی حسی، آموزش اضافی ببینند. در هنگام برنامه ریزی، اولین قرار ملاقات خود با کار درمانگر حتماً از او بپرسید که آیا با پردازش حسی آشنایی دارد یا خیر.
اتاق اسنوزلن
اتاق اسنوزلن برای اولین بار در هلند ساخته شد. نام آن هلندی است و هدف از ایجاد آن، کنترل شخصی است که از این اتاق استفاده می‌کند. نیازهای خاص افرادی که از این اتاق استفاده می‌کنند در نظر گرفته شده است و هیچ گونه هدف درمانی خاصی در استفاده از آن وجود ندارد. دانش آموز هنگام استفاده از اتاق، تصمیم می‌گیرد که در کدام فعالیت‌ها شرکت کند.
فضاهای دارای تنظیم حسی در مدرسه
سنسوری روم به کودکان مبتلا به اوتیسم و سایر مشکلات بهداشت – رفتاری کمک می‌کند تا بدن خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که امکان موفقیت آنها در کلاس درس افزایش پیدا کند، به عنوان مثال یک برنامه میان وعده حسی که ترکیبی از حرکات تعادل (نوسان خطی یا چرخشی) یا کار سنگین / حرکت عمیق (از طریق مسیرهای دارای مانع) است، می‌تواند در دستیابی به یک اثر حسی آرامش بخش به دانش آموز کمک کند. بهبود تمرکز و پردازش اطلاعات می‌تواند نه تنها در توانایی یادگیری، بلکه در نحوه تعامل چنین دانش آموزانی با معلمان و همسالان خود نیز تاثیرات بزرگی داشته باشد. و همچنین برای کودکانی که غیر کلامی هستند و با چالش‌های رفتاری دست و پنجه نرم می‌کنند، دسترسی به این نوع از تحریکات حسی، گام مهمی در جهت یادگیری خود ابرازی در کلاس است.
تنظیمات حسی در خانه
ایجاد یک فضا برای تنظیمات رفتاری در خانه، برای کودکانی که در مدرسه یا از طریق برنامه‌های درمانی به سنسوری روم دسترسی دارند، بسیار مفید است. پیدا کردن یک گوشه خلوت و آرام در خانه برای برپا کردن یک چادر کوچک دارای پتوهای وزنی، بالش‌های نرم یا تاب پارچه‌ای، می‌تواند کودکان را تشویق کند تا زمانی که احساس تحریک بیش از حد دارند، کمی برای آرام کردن خود و تغییر مسیر خلق و خوی خود در خلوت وقت بگذارنند. وقت گذرانی در چنین فضایی می‌تواند به آنها کمک کند تا کارهای روزمره مانند مسواک زدن یا جمع آوری کردن اسباب بازی‌ها را با موفقیت انجام دهند و همچنین امکان نشستن، تمرکز کردن و مشارکت موفقیت‌آمیز در فعالیت‌هایی مانند صرف وعده‌های غذایی به صورت خانوادگی را برای آنها فراهم کند.
